Tài liệu: Di truyền tế bào chất

trong một số trường hợp khi lai thuận lai nghịch cho kết quả khác nhau, tính trạng biểu hiện ở đời con lệ thuộc vào sự đóng góp tế bào chất của mẹ cho con. Ví dụ: trong phép lai giữa cá chép với cá diếc. Nếu lấy cá chép làm mẹ thì tạo cá nhưng có râu, nếu lấy cá diếc làm mẹ thì tạo cá nhưng không có râu. Trong 2 trường hợp mẹ và bố đóng góp cho con hệ gen nhân là giống nhau, ở đây chỉ khác phần tế bào chất. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu: Di truyền tế bào chất Di truyền tế bào chấta) Bằng chứng về vai trò của tế bàochất trong di truyềnTrong một số trường hợp khi lai thuận lainghịch cho kết quả khác nhau, tính trạngbiểu hiện ở đời con lệ thuộc vào sự đónggóp tế bào chất của mẹ cho con. Ví dụ:trong phép lai giữa cá chép với cá diếc.Nếu lấy cá chép làm mẹ thì tạo cá nhưngcó râu, nếu lấy cá diếc làm mẹ thì tạo cánhưng không có râu. Trong 2 trường hợpmẹ và bố đóng góp cho con hệ gen nhânlà giống nhau, ở đây chỉ khác phần tế bàochất. Các ví dụ khác như lai giữa lừa vớingựa sẽ tạo ra con la hay con bacđô khácnhau về kiểu hình.Như vậy có thể nói một số tính trạng biểuhiện trong đời cá thể là do hệ gen nằm ởcác bào quan ở tế bào chất như ti thể, lạpthể. Tế bào chất là môi trường triển khaithông tin di truyền trong nhân. Trong cácthí nghiệm ghép nhân tinh trùng với tếbào trứng đã loại bỏ nhân ở trên lưỡng cư(1952) nhận thấy tế bào chất của tế bàotrứng có một số prôtêin xâm nhập vàonhân ghép và ảnh hưởng tới hoạt độngtổng hợp của ADN, tới hoạt động của cácgen trong nhân.b) Gen ngoài NSTTế bào chất không chỉ là môi trường hoạtđộng của hệ gen trong nhân mà trong đócòn có những bào quan cũng chứa nhữnggen gọi là gen ngoài nhân hay gen ngoàinhiễm sắc thể.Gen ngoài nhiễm sắc thể có trong lạp thể,ti thể, các plasmit ở vi khuẩn là những bàoquan có khả năng tự nhân đôi. Bản chấtcủa gen ngoài nhân cũng là ADN.Lượng ADN trong tế bào chất ít hơn nhiềuso với lượng ADN trong nhân, hàm lượngkhông ổn định, phụ thuộc vào trạng tháihoạt động sinh lý của tế bào.ADN ngoàiNST có cấu trúc xoắn kép, trần, dạngvòng. Ví dụ, ADN của lạp thể ở tế bàothực vật có dạng vòng giống ADN của mộtsố vi khuẩn và virut. ADN plasmit ở vikhuẩn là những phân tử nhỏ dạng vòng,chứa các gen kháng thuốc, bền vững vớicác iôn kim loại...và có vai trò quan trọngtrong kĩ thuật di truyền.Bộ mã di truyền cũng có nhiều điểm khácvới bộ mã di truyền trong nhân, gen ngoàiNST cũng có khả năng tự nhân đôi, nhưngsự nhân đôi không thật sự chính xác nhưgen nhân.ADN ngoài nhiễm sắc thể cũng có đột biếnvà những biến đổi này cũng di truyềnđược. Chẳng hạn, ADN của lục lạp bị độtbiến làm mất khả năng tổng hợp chất diệplục, do vậy lục lạp trở thành màu trắng.Lục lạp trắng lại sinh ra những lục lạptrắng. Do vậy, trong cùng một tế bào lácó cả 2 loại lạp thể, xanh và trắng. Sựphân phối ngẫu nhiên và không đều hailoại lạp thể này qua các lần phân bào sinhra hiện tượng lá có đốm xanh trắng (ví dụở cây vạn niên thanh). Trường hợp trênkhông giống đột biến bạch tạng của gentrong nhân làm cho toàn cây hoá trắng.Một số loại cây cảnh lá có nhiều màu lốmđốm cũng là do phân li không đều của cácloại sắc lạp trong tế bào chất.c) Các đặc điểm cơ bản của di truyềntế bào chất- Lai thuận lai nghịch kết quả biểu hiệnkiểu hình ở đời con thay đổi.- Di truyền qua tế bào chất vai trò chủyếu thuộc về tế bào chất của tế bào sinhdục cái.- Các tính trạng di truyền qua tế bào chấtđược truyền theo dòng mẹ (nhưng khôngnhất thiết mọi đặc điểm di truyền theo mẹđều liên quan tới các gen trong tế bàochất vì còn những nguyên nhân khác).- Các tính trạng di truyền qua tế bào chấtkhông tuân theo các định luật của thuyếtdi truyền qua nhiễm sắc thể vì khi phânbào thì tế bào chất không được chia đềucho 2 tế bào con một cách chính xác nhưcác nhiễm sắc thể.- Tóm lại, trong sự di truyền, nhân có vaitrò chính nhưng tế bào chất cũng có vaitrò nhất định. Trong tế bào có 2 hệ thốngdi truyền: di truyền qua nhiễm sắc thể vàdi truyền ngoài nhiễm sắc thể tác độngqua lại lẫn nhau đảm bảo cho sự tồn tạisinh trưởng, phát triển của cơ thể.