Tài liệu ôn tập kinh tế chính trị - Sản xuất và tái sản xuất xã hội

1. Vì sao Mác khẳng định: Sản xuất ra của cải vật chất làđiều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển củalịch sử nhân loại?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu ôn tập kinh tế chính trị - Sản xuất và tái sản xuất xã hội Tài liệu ôn tập Môn: Kinh tế chính trị ♣Vấn đề I: sản xuất và tái sản xuất xã hội1. Vì sao Mác khẳng định: Sản xuất ra của cải vật chất là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của lịch sử nhân loại? - Trong đời sống xã hội có rất nhiều những hoạt động khácnhau như hoạt động chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh t ế, Khoahọc kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật... Nhưng để thực hiện được mụcđích của các hoạt động đó thì trước hết đòi hỏi con người phảitồn tại, phải sống. Muốn tồn tại, muốn sống thì bắt buộc conngười hàng ngày phải tiêu dùng những tư liệu sinh hoạt cần thiếtnhư cơm ăn, áo mặc, nhà ở, tư liệu sản xuất ... tất cả nh ững t ưliệu sinh hoạt đó không phải là những sản phẩm do tự nhiên haythượng đế ban phát mà nó là sản phẩm của quá trình lao đ ộng sảnxuất của con người tạo ra. Vì vậy Mác khẳng đinh rằng quá trìnhlao động sản xuất ra của cải vật chất là điều kiện tiên quyết chosự tồn tại và sống còn của lịch sử nhân loại.2. Phân tích vai trò của các nhân tố cấu thành quá trình lao động sản xuất ra của cải vật chất và sự hình thành ra các bộ phận trong cơ cấu giá trị của sản phẩm. Sản xuất ra của cải vật chất là điều kiện tiên quyết cho sựtồn tại và phát triển của xã hội. Nhưng muốn có quá trình sảnxuất đó thì Các Mác chỉ ra cần phải có 3 nhân tố sản xuất cơ b ảnđó là đối tượng lao động, tư liệu lao động và sức lao động.a) Đối tượng lao động: - Khái niệm: Đối tượng lao động là toàn bộ các vật mà laođộng của con người tác động vào làm thay đổi nó cho phù h ợp vớimục đích của con người. - Đối tượng lao động bao gồm: : + Những vật có sẵn trong tự nhiên nhưng đã được thăm dò, quihoạch đưa vào sản xuất (quặng, cây trên rừng,…là đối tượng củangành khai thác, khai khoáng + Những vật đã trải qua chế biến (kết quả của quá trìnhtrước là nguyên liệu của quá trình sau): bông là nguyên vật liệu,là đối tượng lao động của ngành chế biến chế tạo 1b) Tư liệu lao động: - Khái niệm: tư liệu lao động là các vật, hệ thống các vậtdùng để truyền dẫn lao động của con người tác động vào đối tượnglao động. - Tư liệu lao động bao gồm: + Công cụ lao động tác động trực tiếp vào đối tượng laođộng, công cụ lao động giữ vai trò quyết định trong quá trình sảnxuất, công cụ lao động phản ánh sự phát triển của mỗi thời đạikinh tế. Cối xay chạy bằng sức gió -> xã hội phong kiến lạc hậu Cối xay chạy bằng động cơ hơi nước -> chủ nghĩa tư bản vănminh + Các vật dùng để chứa đựng và truyền dẫn đối tượng laođộng: bể chứa, ống dẫn, băng tải,… + Các yếu tố hình thành cơ sở hạ tầng kỹ thuật: đường xá, bếnbãi,…* Giữa đối tượng lao động và tư liệu lao động phân biệt chi làtương đối: - Khác nhau: ở vai trò trong quá trình sản xuất, hình tháitồn tại tự nhiên, phương thức chu chuyển giá trị. - Giống nhau: Chúng đều là yếu tố vật chất, nếu xét trong quátrình sản xuất sản phẩm thì đối tượng lao động và tư liệu laođộng hình thành tư liệu sản xuất - đây là yếu tố vật chất hìnhthành nên sản phẩm.a) Sức lao động: - Khái niệm: Sức lao động là tổng hợp sức thân thể, sức thầnkinh, sức cơ bắp có sẵn trong mỗi cơ thể của con người, sức laođộng không tồn tại ngoài con người, sức lao động là khả năng laođộng của mỗi con người. Lao động là sự vận dụng (tiêu dùng) sức lao động được thểhiện ra trong quá trình lao động sản xuất. - Như vậy quá trình lao động sản xuất diễn ra là sự kết hợpgiữa sức lao động và tư liệu sản xuất, trong đó sức lao động làyếu tố chủ thể, giữ vai trò quyết định; tư liệu sản xuất là yếu tốkhách thể, là điều kiện vật chất không thể thiếu được. - Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con ngườivà nó diễn ra giữa con người với tự nhiên nhằm cải t ạo tự nhiêncho phù hợp với mục đích của con người. - Phân biệt sức lao động và lao động: Sức lao động là mộtphạm trù hiện hữu, lao động là một phạm trù trừu tượng, vì vậyMác cho rằng người ta không thể nhìn thấy, sờ mó thấy lao đ ộngmà lao động chỉ được thể hiện ra trong thực tiễn khi con người vậndụng sức lao động để tiến hành quá trình sản xuất. - Đặc điểm lao động của con người khác với hoạt động củaloài vật: + Lao động của con người là hoạt động có mục đích, có d ự 2định, tính toán trước + Lao động của con người biết chế tạo và sử dụng công cụ,chính quá trình lao động hình thành nên ý thức của con người. + Lao động của con người có tính sáng tạo, tính tự giác vàtính xã hội. - Bất kỳ sản phẩm nào do lao động của con người tạo ra thì nócũng có giá trị, trong cơ cấu giá trị của sản phẩm bao gồm 2 bộphận cấu thành đó là giá trị cũ (C) và giá trị mới (V+m) hay t ổngcơ cấu giá trị sản phẩm là C+V+m Vai trò hai mặt của lao động trong h ...