Tài liệu về Giữ vững bản chất nhà nước trong bối cảnh kinh tế thị trường và toàn cầu hóa

Cái làm cho sự vật, hiện tượng tồn tại như chính nó được xác định là bản chất. Bản chất của sự vật... 1. Quan niệm về bản chất nhà nướcCái làm cho sự vật, hiện tượng tồn tại như chính nó được xác định là bản chất. Bản chất của sự vật, hiện tượng là cái tuyệt đối trong khi nhận thức của con người ta chỉ là tương đối. Bản chất của sự vật, hiện tượng được phản ánh tương ứng với những thang bậc nhận thức của con người được triết học xác định là “bản chất...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu về Giữ vững bản chất nhà nước trong bối cảnh kinh tế thị trường và toàn cầu hóa Giữ vững bản chất nhà nướctrong bối cảnh kinh tế thị trường và toàn cầu hóaCái làm cho sự vật, hiện tượng tồn tại như chính nó được xác định là bản chất. Bảnchất của sự vật...1. Quan niệm về bản chất nhà nước Cái làm cho sự vật, hiện tượng tồn tại như chính nó được xác định là bản chất.Bản chất của sự vật, hiện tượng là cái tuyệt đối trong khi nhận thức của con ngườita chỉ là tương đối. Bản chất của sự vật, hiện t ượng được phản ánh tương ứng vớinhững thang bậc nhận thức của con người được triết học xác định là “bản chất cấpmột”, “bản chất cấp hai”... Do không nắm đ ược những nguyên lý cơ bản của lýluận nhận thức ấy mà có giáo trình lý luận chung về nhà nước và pháp luật đã nêuđến “ba” bản chất của nhà nước kiểu mới, gồm bản chất giai cấp công nhân, bảnchất dân chủ và bản chất là tổ chức có chức năng chủ yếu là sáng tạo, xây dựng xãhội mới.Bản chất của nhà nước còn là vấn đề chính trị, nó được giải thích dưới sự chi phốicủa những lợi ích chính trị khác nhau. Đã một thời các luật gia, những nhà chínhluận tư sản ra sức đề cao những giá trị xã hội của nhà nước tư sản, che mờ tínhchất giai cấp của nhà nước, trong khi lý luận về nhà nước xã hội chủ nghĩa lạituyệt đối hoá tính chất giai cấp của nhà nước, rất ít coi trọng nghiên cứu và pháthuy những chức năng xã hội của nhà nước.Nhà nước cũng như xã hội là những hiện tượng hết sức phức tạp, trước hết là phứctạp về bản chất. Nếu “xã hội là tổng hoà của những quan hệ giữa con người vớicon người” thì nhà nước, bản chất của nhà nước là tổng hoà của những thuộc tínhđược hình thành trong quá trình tồn tại, phát triển của nó, và được biểu hiện ratrong toàn bộ các quan hệ của nó với xã hội, với giai cấp, dân tộc, với các quốc giakhác trong các quan hệ chính trị quốc tế. Tính chất và nội dung của những quan hệấy cũng là yếu tố quy định bản chất của nhà nước. Có những thuộc tính có tínhphổ biến ở tất cả các nhà nước, như thuộc tính về chủ quyền, về quyền lực... Song,có những thuộc tính, những mối quan hệ mà tính chất và nội dung của nó quy địnhsự khác biệt giữa bản chất của kiểu nhà nước này với bản chất của kiểu nhà nướckhác.Nhà nước ta, Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ra đời sau thắng lợicủa Cách mạng tháng Tám năm 1945, xét về bản chất đã là nhà nước thuộc kiểu xãhội chủ nghĩa. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta đã trải qua những giaiđoạn phát triển khác nhau, từ nhà nước dân chủ nhân dân có sứ mệnh thực hiệncuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân lên nhà nước cộng hoà xã hội chủnghĩa, với sứ mệnh thực hiện cách mạng xã hội chủ nghia trên phạm vi cả nước,và giờ đang trong quá trình chuyển thành nhà nước pháp quyền của nhân dân, donhân dân, vì nhân dân. Gắn với ba trình độ phát triển ấy là sự hình thành ngàycàng đầy đủ, ngày càng sâu sắc hơn những thuộc tính làm lên bản chất kiểu mớicủa nhà nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh của kinh tế thị trường, toàn cầu hoá hiệnnay nhà nước cũng như bất kỳ thiết chế nào khác đều phải đứng trước những nguycơ, thách thức lớn, thậm chí có thể bị thay đổi bản chất. Điều đó cũng đồng nghĩavới sự thay đổi chế độ, đảo lộn thể chế và định hướng phát triển. Trong điều kiệnnhư vậy việc nhận thức bản chất của nhà nước nhằm giữ vững bản chất tốt đẹp củanhà nước đặt ra những vấn đề có tính phương pháp luận sau:1.1. Những thuộc tính, những mối quan hệ, cái tạo thành và thể hiện bản chất củanhà nước không phải là bất biến; có thể có những thuộc tính mới xuất hiện, nhữngnội dung của các thuộc tính, tính chất và nội dung của các mối quan hệ bản chất cóthể thay đổi cùng với quá trình phát triển của nhà nước, theo sự thích ứng của nótrước những biến đổi sâu sắc của xã hội, của thời đại. Trong sự thích ứng ấy, vaitrò của nhân tố chủ quan, trước hết là vai trò của đảng cầm quyền có ý nghĩa quyếtđịnh.1.2. Những thuộc tính tạo thành bản chất của nhà nước không tồn tại độc lập vớinhau mà quan hệ tương tác với nhau; tính chất và nội dung của các mối quan hệbản chất đó vừa thể hiện bản chất của nhà nước, vừa là cái phân biệt bản chất củacác kiểu nhà nước, giữa kiểu nhà nước bóc lột (nhà nước kiểu cũ) với nhà nướckiểu mới, nhà nước xã hội chủ nghĩa. Các nhà nước cho dù là nhà nước nào cũngcó tính (thuộc tính) giai cấp, tính xã hội, song trong nhà nước kiểu cũ tính giai cấpvà tính xã hội đối lập nhau; tính giai cấp càng sâu sắc thì tính xã hội càng bị thuhẹp, nhà nước của thiểu số bóc lột ngày càng đối lập gay gắt với xã hội, với đa sốnhân dân. Ngược lại, trong nhà nước xã hội chủ nghĩa, tính giai cấp công nhâncàng sâu sắc thì tính xã hội ngày càng rộng rãi, nhà nước do Đảng, đội tiên phongcủa giai cấp công nhân lãnh đạo song là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vìnhân dân.Tính dân tộc cũng là một thuộc tính của nhà nước, bởi giai cấp thống trị nhà nướccũng là giai cấp đại diện cho dân tộc trong quan hệ với các dân ...