Tài liệu về Tôn Thất Thuyết (1839-1913)

Là Phụ chính đại thần của nhà Nguyễn. Ông là một trong những quan nhà Nguyễn chống Pháp tiêu biểu nhất, cùng vua Hàm Nghi phát động phong trào Cần Vương. Là Phụ chính đại thần của nhà Nguyễn. Ông là một trong những quan nhà Nguyễn chống Pháp tiêu biểu nhất, cùng vua Hàm Nghi phát động phong trào Cần Vương. Xuất thân Tôn Thất Thuyết sinh ngày 29 tháng 3 năm Kỷ Hợi, tức 12 tháng 5 năm 1839[1] tại làng Phú Mộng, bên bờ sông Bạch Yến cạnh Kinh thành Thuận Hóa, nay thuộc thôn Phú Mộng,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu về Tôn Thất Thuyết (1839-1913) Tôn Thất Thuyết (1839-1913)Là Phụ chính đại thần của nhà Nguyễn. Ông là một trong những quan nhàNguyễn chống Pháp tiêu biểu nhất, c ùng vua Hàm Nghi phát động phong tràoCần Vương.Là Phụ chính đại thần của nhà Nguyễn. Ông là một trong những quan nhàNguyễn chống Pháp tiêu biểu nhất, c ùng vua Hàm Nghi phát động phong tràoCần Vương.Xuất thânTôn Thất Thuyết sinh ngày 29 tháng 3 năm Kỷ Hợi, tức 12 tháng 5 năm1839[1] tại làng Phú Mộng, bên bờ sông Bạch Yến cạnh Kinh thành ThuậnHóa, nay thuộc thôn Phú Mộng, phường Kim Long, thành phố Huế. Ông là conthứ hai của Đề đốc Tôn Thất Đính và bà Văn Thị Thu, cũng là cháu 5 đời củachúa Nguyễn Hiền vương (Nguyễn Phúc Tần).Thời vua Tự ĐứcNăm 30 tuổi (1869), Tôn Thất Thuyết giữ chức Án sát tỉnh Hải D ương. Đếntháng 7 năm 1870, được sung làm Biện lý Bộ hộ rồi sau đó (tháng 11) chuyểnsang chức Tán tương giúp Tổng thống quân vụ đại thần Hoàng Kế Viêm dẹploạn ở các tỉnh phía Bắc. Sau chiến dịch này, Tôn Thất thuyết được phongchức Quang lộc tự khanh và làm Tán lý quân thứ Thái Nguyên. Kể từ đây,ông chuyên hoạt động quân sự và nổi tiếng dần qua các cuộc giao tranh vớinhững cánh quân chống lại triều đình Huế.Tháng 12 năm 1870, ông chỉ huy đánh dẹp nhóm Đặng Chí Hùng ở TháiNguyên.Tháng 3 năm 1872 ông cùng Trương Văn Để đánh tan quân Tàu Ô ở HảiDương, giết chết Hoàng Tề.Tháng 8 năm 1872, ông đánh thắng toán giặc Khách ở Quảng Yên.Tháng 12 năm 1873, ông cùng Hoàng Kế Viêm phục binh tại Cầu Giấy, HàNội giết chết viên chỉ huy quân sự trong đợt Pháp đánh miền Bắc lần thứ nhấtlà trung uý Francis Garnier.Tháng 7 năm 1874, ông cùng Hoàng Kế Viêm đàn áp 2 cuộc nổi dậy của hai sĩphu Trần Tấn và Đặng Như Mai.Tháng 3 năm 1875, ông dập tắt được khởi nghĩa ở Cổ Loa, Đông Anh, bắtchém thủ lĩnh trận.Tháng 6 năm 1875, bức hàng nhóm Dương Đình Tín ở Thái Nguyên.Tháng 9 năm 1875, bắt sống được tướng quân Cờ Vàng là Hoàng Sùng Anh ởThái Nguyên....Với hàng loạt công lao như vậy nên Tôn Thất thuyết được vua Tự Đức chothăng tiến nhanh. Tháng 3 năm 1872, ông đ ược bổ làm Bố chính tỉnh HảiDương. Năm 1873 làm Tham tán Đại thần hàm Thị lang Bộ binh, rồi lên thựTham tri Bộ binh. Tháng 3 năm 1874 vẫn là Tham tán Đại thần nhưng TônThất Thuyết được phong là Hữu tham tri Bộ binh, t ước Vệ Chính Nam. Tháng4 năm 1874, ông gi ữ chức Tuần Vũ tỉnh Sơn Tây kiêm Tham tán Đại thần.Tháng 3 năm 1875 ông là th ự Tổng đốc Ninh-Thái kiêm T ổng đốc các việcquân Ninh-Thái-Lạng-Bằng. Đến tháng 10 năm 1875 lại đ ược bổ làm Hiệp đốcquân vụ Đại thần, chức t ước gần ngang với Tổng thống quân vụ Đại thầnHoàng Kế Viêm. Với thắng lợi vào năm 1881, Tôn Thất Thuyết được phongchức Thượng thư Bộ binh và sang tháng 2 năm 1882 ông kiêm thêm ch ức Hảiphòng sứ Kinh thành Huế. Năm 1883, Tôn Thất Thuyết chính l ãnh chứcThượng thư Bộ binh và sau đó được cử vào Cơ Mật Viện vào tháng 6 năm1883.Về sau, trong khi vua Tự Đức quan tâm nhiều đến chuyện dẹp loạn h ơn làchống Pháp thì đối với Tôn Thất Thuyết chống xâm l ược là nhiệm vụ thiêngliêng mà ngay c ả nhà vua cũng không cấm đoán ông được. Vào tháng 10 năm1875, khi ông đang làm Tổng đốc Ninh-Thái, phái viên Pháp ở Hà Nội vô cùngbực tức đã đề nghị triều đình Huế phải thay người, vua Tự Đức đã bổ ông đichỗ khác. Chắc hẳn do chán ch ường thái độ bạc nhược của triều đình trước sựlàm tới ngày càng trắng trợn của thực dân Pháp, từ năm 1876, Tôn Thất Thuyếtthường lâm bệnh, muốn thôi đảm đ ương việc quân và dâng sớ lên vua Tự Đứcbày tỏ ý muốn đi tu.Ngày 19 tháng 7 năm 1883, trước khi chết, Tự Đức đã triệu tập các trung thầnđể chứng kiến việc Tự Đức ký di chúc truyền ngôi cho Ưng Chân (vua DụcĐức) đồng thời phong cho Tôn Thất Thuyết làm Đệ tam Phụ chính đại thần sauTrần Tiễn Thành và Nguyễn Văn Tường để giúp cho Dục Đức kế vị ngôi vuavào tháng 7 năm 1883.Thời vua Dục Đức, vua Hiệp HoàVới chức vụ Phụ chính đại thần, c ùng Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyếtđã nhiều lần làm việc phế lập. Đầu ti ên là việc phế bỏ Dục Đức, đưa Hiệp Hòalên ngôi.Tàu chiến Pháp tấn công cửa Thuận An 1883Tháng 8 năm 1883, Tôn ThấtThuyết được thăng chức Điện tiền t ướng quân, Hiệp biện Đại học sỹ, tước VệChính Bá. Nhưng do ông đã phản đối Hiệp ước Harmand ký ngày 25 tháng 8năm 1883, nên đã bị Hiệp Hoà đổi sang làm Thượng thư Bộ Lễ rồi Thượng thưBộ Lại. Do không chấp nhận chủ tr ương đầu hàng Pháp nên ông đã tổ chứcđảo chính vào cuối tháng 11 nă m 1883, phế bỏ Hiệp Hòa đưa Kiến Phúc lênngôi và về giữ lại chức Thượng thư Bộ Binh. Trong triều đình Huế tất cảnhững quan từng có quan hệ mật thiết với Pháp đều bị ông t ìm cách trừ khử.Ông thâu tóm quyền lực trong tay để chuẩn bị cho công cuộc chống Pháp sắptới. Việc đưa Hàm Nghi lên ngôi vào đầu tháng 8 năm 1884, sau cái chết củavua Kiến Phúc, cũng xuất phát từ ý đồ của Tôn Thất Thuyết nhằm h ướng triềuđình theo chủ trương chống Pháp.Từ lúc ...