Tâm lý học đường và sự cần thiết trợ giúp tâm lý trong nhà trường phổ thông hiện nay

Song thực tế hoạt động trợ giúp tâm lý trong nhà trường chưa trở thành một hoạt động mang tính phổ biến và chuyên nghiệp. Nguyên nhân cơ bản của những hạn chế này là sự thiếu vắng các điều kiện cần thiết để chính thức hóa đội ngũ làm công tác trợ giúp tâm lý trong các nhà trường phổ thông cả về số lượng lẫn chất lượng. Bài viết này bàn về sự cần thiết của hoạt động trợ giúp tâm lý cũng như đội ngũ làm công tác này trong các nhà trường phổ thông hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tâm lý học đường và sự cần thiết trợ giúp tâm lý trong nhà trường phổ thông hiện nayL. T. Anh / Tâm lý học đường và sự cần thiết trợ giúp tâm lý trong nhà trường phổ thông hiện nayTÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG VÀ SỰ CẦN THIẾT TRỢ GIÚP TÂM LÝTRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG HIỆN NAYLê Thục AnhKhoa Giáo dục, Trường Đại học VinhNgày nhận bài 19/10/2017, ngày nhận đăng 07/12/2017Tóm tắt: Ngày nay, vai trò của tâm lý học đã được thừa nhận trong việc trợ giúphọc sinh vượt qua những vấn đề về hành vi và học tập. Song thực tế hoạt động trợ giúptâm lý trong nhà trường chưa trở thành một hoạt động mang tính phổ biến và chuyênnghiệp. Nguyên nhân cơ bản của những hạn chế này là sự thiếu vắng các điều kiện cầnthiết để chính thức hóa đội ngũ làm công tác trợ giúp tâm lý trong các nhà trường phổthông cả về số lượng lẫn chất lượng. Bài viết này bàn về sự cần thiết của hoạt động trợgiúp tâm lý cũng như đội ngũ làm công tác này trong các nhà trường phổ thông hiệnnay.1. ĐẶT VẤN ĐỀSự phát triển với tốc độ nhanh và đầybiến động của nền kinh tế - xã hội đã đemđến cho quá trình sống, học tập và rènluyện của học sinh (HS) ngày càng nhiềucơ hội nhưng cũng chứa đựng nhiều yếutố bất lợi đối với sự phát triển nhân cáchcác em. Nhu cầu được hỗ trợ về mặt tinhthần để phát triển thuận lợi nhất ngàycàng trở nên cấp bách hơn đối với thế hệtrẻ. Bản thân hoạt động giáo dục trong cácnhà trường cũng cần được làm phong phúthêm với những hiểu biết sâu sắc hơn vềmặt tâm lý của HS để tạo điều kiện thíchnghi hóa nội dung giáo dục theo điều kiệnvà khả năng của người học.Việc ứng dụng các kiến thức của tâmlý học lâm sàng, tâm lý học phát triển vàtâm lý học giáo dục để chẩn đoán, trị liệucho trẻ em, thanh thiếu niên có vấn đề vềhành vi và học tập thực sự có ý nghĩa đểnâng cao chất lượng học tập của HS, nhấtlà đối với những trẻ có khó khăn tronghọc tập. Khả năng đáp ứng những nhu cầutrên đây nằm trong phạm vi hoạt động củatâm lý học đường (TLHĐ).Email: anhlt@vinhuni.edu.vn122. NỘI DUNG2.1. Tâm lý học đường và hoạt độngcủa nó trong trường họcTLHĐ là một chuyên ngành tâm lýhọc ứng dụng nhằm thực hiện công tácphát hiện sớm, phòng ngừa và can thiệpcho trẻ em, thanh thiếu niên trong các lĩnhvực nhận thức, học tập, hành vi, cảm xúchoặc xã hội ở môi trường học đường, giađình và cộng đồng; đồng thời tham gianghiên cứu, xây dựng, phát triển và lượnggiá các chương trình này [1].TLHĐ xuất hiện từ những năm đầucủa thế kỷ XX, nhưng do nhiều nguyênnhân khác nhau nên tốc độ cũng như chấtlượng của việc đưa TLHĐ vào phục vụtrong các cơ sở giáo dục không được pháttriển liên tục như mong muốn. Tuy nhiên,cho đến nay, trên thế giới, sự trợ giúp củatâm lý học đối với nhân cách của conngười là điều không còn gây nghi ngờ:trong thời đại luôn diễn ra các xung đột,va chạm, sự thay đổi về xã hội diễn ranhanh chóng, vai trò của tâm lý học ứngdụng giúp cho con người thích nghi vớiTrường Đại học Vinhnhững đổi thay trong xã hội, tìm ra nhữngcách thức và phương tiện để bảo vệ cáctiềm năng của nhân cách, đảm bảo chohoạt động sống của bản thân và bảo vệsức khoẻ tinh thần cho con người. Trongtrường học, hoạt động trợ giúp tâm lýhướng tới các đối tượng là HS, giáo viên(GV) và phụ huynh (PH). TLHĐ đượctriển khai dưới hình thức hỗ trợ GV, cánbộ quản lý, cha mẹ HS trong việc vậndụng kiến thức tâm lý học để nâng caochất lượng giáo dục toàn diện, để dựphòng, từ đó ngăn chặn sự diễn biếnkhông lành mạnh về sức khỏe tinh thần ởHS; trực tiếp tìm hiểu, can thiệp sớm vớinhững trường hợp mới chớm có dấu hiệurối nhiễu; là cầu nối hỗ trợ cha mẹ HS,chuyển HS đến những cơ sở trị liệuchuyên biệt hơn nếu cần thiết; cung cấpthông tin hướng nghiệp và tư vấn hướngnghiệp cho HS. Với vai trò nêu trên, hoạtđộng trợ giúp tâm lý trong trường học tậptrung vào ba mảng nội dung: phòng ngừa,phát hiện sớm và can thiệp. Hoạt độngnày có 03 cấp độ:- Cấp độ 1: Các hoạt động dịch vụphổ biến, tác động đến tất cả hoặc một sốlượng lớn HS trong trường học. Các dịchvụ ở cấp độ này mang tính chất phòngngừa và làm lành mạnh hóa môi trườngtrường học để giảm thiểu những vấn đềkhó khăn HS có thể gặp phải. Nếu chuyênviên tâm lý, GV và nhà trường làm tốt cáchoạt động có tính chất phòng ngừa ở cấpđộ này thì có thể giúp giảm bớt thách thứcvà khó khăn khi phải thực hiện nhữnghoạt động hỗ trợ ở các cấp độ cao hơn.- Cấp độ 2: Cung cấp các dịch vụphát hiện sớm. Ở cấp độ này, các dịch vụhướng tới những HS mà các dịch vụ phổbiến có tính phòng ngừa đã không gâyđược ảnh hưởng một cách tích cực; cácem này cần được can thiệp (tham vấn/trịliệu trực tiếp). Những HS này có thể cóTạp chí khoa học, Tập 46, Số 3B (2017), tr. 12-19những khó khăn trong học tập như thànhquả thấp, thiếu khả năng tập trung chú ý,thiếu động cơ học tập; hoặc có những vấnđề liên quan đến thái độ cư xử, hành vikhông thích hợp.- Cấp độ 3: Là cấp độ hoạt động hỗtrợ tâm lý chuyên sâu. Dịch vụ ở cấp độnày tập trung vào những HS có nhu ...