Tản mạn về ảnh báo chí

Quyết định sử dụng ảnh triệt để, táo bạo của tòa soạn trong trường hợp này đã mang lại hiệu quả lớn lao: Tuổi Trẻ gây ấn tượng mạnh mẽ, vị thế riêng trên sạp báo và trong mắt người đọc. Vừa thêm uy tín vừa tăng lượng ấn bản trong ngày.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tản mạn về ảnh báo chíTản mạn về ảnh báo chí Quyết định sử dụng ảnh triệt để, táo bạo của tòa soạn trong trường hợp này đã mang lại hiệu quả lớn lao: Tuổi Trẻ gây ấn tượngmạnh mẽ, vị thế riêng trên sạp báo và trong mắt người đọc. Vừathêm uy tín vừa tăng lượng ấn bản trong ngày.Xem các bức ảnh đoạt giải báo chí quốc tế (World Press Photo)chúng ta dường như không tin vào mắt mình khi được thưởngthức những tác phẩm ảnh phản ánh thế giới chân thực và sâusắc. Những bức ảnh xuất sắc nhất đôi khi lại là những bức ảnhcực kỳ đơn giản nhưng đời người phóng viên ảnh may mắn lắmmới bấm máy được một lần, và không phải ai cũng được diễmphúc “một lần” đó! Tác phẩm người tù binh Iraq ôm con an ủitrong trại giam giữ tù binh của Jean-Marc Bouju (phóng viênngười Pháp của hãng AP – giải WPP 2004) khiến ta có thể suygẫm đến mọi tính chất hủy diệt, thống khổ về cuộc chiến Iraq lẫnxúc động về tình cha con. Tác phẩm nạn nhân sóng thần châu Ácủa nhiếp ảnh gia Ấn Độ Arko Datta (giải WPP 2005) phản ánhđầy đủ tương quan mong manh giữa con người và thiên tai, nỗiđau đớn mất mát nơi hành tinh này.Hình ảnh các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam của nhiếp ảnhgia Philip Jones Griffiths, Đoàn Đức Minh là những bức ảnh báochí sống động tố cáo tội ác của những kẻ đã gây ra nỗi đau chođồng loại. Xin mở ngoặc riêng ở đây rằng người viết thích ảnhĐoàn Đức Minh hơn, bởi anh cho thấy những nạn nhân chất độcda cam không chỉ chịu đựng nỗi bất hạnh mà còn nỗ lực vượtqua bất hạnh bằng nụ cười, hành động của mình. Có lẽ do anhMinh cũng là một người Việt Nam nên hiểu sâu sắc tinh thần lạcquan, ý chí vượt khó của dân tộc mình và thể hiện thành côngtính cách đó qua ảnh.Dường như có một nhầm lẫn nhỏ về quan niệm ảnh báo chí. Ảnhbáo chí là ảnh chụp tại chỗ phản ánh sự kiện với những conngười, bối cảnh, nội dung (5W + 1H) cụ thể. Ảnh báo chí là ảnhkhông dàn dựng, “có sao để vậy người ơi”. Tính chân thật củaảnh báo chí cũng quan trọng như làm nhà báo thì phải viết sựthật vậy. Đúng thế (1.000 năm nữa thì định nghĩa cơ bản này vẫnkhông thay đổi). Nhưng một bức ảnh chụp có phần dàn dựng,chủ động dàn dựng có thể gọi là ảnh báo chí được không?Câu trả lời là: được và tùy trường hợp. Nhưng nó không phải làẢnh báo chí thời sự (quen thuộc và phổ biến nhất, đòi hỏi sự đảmbảo trung thực nhất) mà là Ảnh báo chí nhân vật.Định nghĩa khái quát và ngắn gọn về Ảnh báo chí nhân vật là tácphẩm ảnh chụp một nhân vật báo chí. Tạp chí Time vẫn rấtthường xuyên đăng bìa chân dung của các chính khách, nghệ sĩ,VIP… được chụp dàn dựng 100% trong studio hoặc ngoài trời vớichất lượng ảnh chụp tuyệt hảo (vì dàn dựng mà). Nếu như bứcảnh máy bay đâm vào tòa tháp WTC trên bìa Time được xem làbức ảnh báo chí thời sự đúng nghĩa thì sau này khi bình chọnngài thị trưởng New York Giuliani vào danh hiệu “Nhân vật củanăm 2001” vì năng lực lãnh đạo thành phố giải quyết thảm họa11/9, Time đã đưa ra bìa bức ảnh báo chí chân dung ôngGiuliani. Dù chụp dàn dựng, nhưng ảnh Giuliani là ảnh báo chíđầy sống động, đơn giản vì ông ta là một nhân vật báo chí ở thờiđiểm đó. Vấn đề còn lại đối với người phóng viên ảnh chỉ là chụpngài thị trưởng sao cho bắt được cái thần sắc, vẻ hiên ngang,bản lĩnh của một người đã đứng đầu sóng ngọn gió đưa thànhphố mình vượt qua một năm đầy sóng gió mà thôi.Một ví dụ khác, Nguyễn Thị Huyền đoạt ngôi hoa hậu Việt Nam2004 và mang về vinh dự cho Việt Nam tại cuộc thi hoa hậu thếgiới, hiển nhiên cô là một nhân vật báo chí của năm. Vì vậy mộtbức ảnh chụp Nguyễn Thị Huyền dàn dựng kỹ lưỡng trong studio,với sự chuẩn bị chu đáo về trang điểm, trang phục, đạo cụ, trongđiều kiện ánh sáng hoàn hảo (chụp người đẹp mà)… cũng là mộttác phẩm ảnh báo chí.Trong rất nhiều trường hợp, ảnh báo chí cần được “gia công” đểhoàn hảo hơn, phù hợp hơn (miễn là nó không đi ngược lạinguyên tắc nhất quán là sự thật). Ví dụ khi một phóng viên ảnhchụp ảnh các gương mặt thanh niên tiên tiến, các thủ khoa đạihọc… anh có thể yêu cầu các gương mặt “vui lòng cười lên đinào” một cách vui vẻ để bức ảnh sinh động hơn, thể hiện hài hòatính chất nội dung ảnh (những thanh niên tiêu biểu, học giỏikhông có lý do gì để ủ rũ hay caucó!).Bức ảnh chụp cô bé 9 tuổi KimPhúc của Việt Nam trần truồng Bức ảnh nổi tiếng của Nick Útchạy trốn bom napalm Mỹ - một trong những bức ảnh báo chíxuất sắc nhất thế giới qua mọi thời đại của tạp chí LIFE - là tácphẩm ảnh báo chí thời sự tiêu biểu nhất trong đời cầm máy củaphóng viên ảnh Nick Út. Hiển nhiên không ai có thể dàn dựngđược bức ảnh đoạt giải Pulitzer này. Bao năm sau vật đổi saodời, Kim Phúc nay đã thành người mẹ của một gia đình đầm ấmở Canađa. Giờ đây một phóng viên ảnh có thể “dàn dựng”: thongthả mời Kim Phúc ngồi bồng cậu con Thomas vừa tròn 1 tuổi đểchụp lại giây phút hạnh ...