TĂNG ÁP TĨNH MẠCH CỬA – Phần 2

Chẩn đoán lâm sàng: BN bị xơ gan có thể không có triệu chứng gì trong thời gian nhiều năm. Một số BN có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, gầy sút, sụt cân…Nếu BN bị xơ gan mật, triệu chứng vàng da tắc mật là triệu chứng chủ yếu. Khi thăm khám lâm sàng, phần lớn BN có dấu hiệu suy dinh dưỡng. Nguyên nhân của suy dinh dưỡng là do kém ăn uống, kém hấp thu mỡ và các vitamin tan trong mỡ (do giảm bài tiết mật hay do suy tuỵ phối hợp, nếu BN nghiện...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TĂNG ÁP TĨNH MẠCH CỬA – Phần 2 TĂNG ÁP TĨNH MẠCH CỬA – Phần 22.1-Chẩn đoán lâm sàng:BN bị xơ gan có thể không có triệu chứng gì trong thời gian nhiều năm. Một sốBN có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, gầy sút, sụt cân…Nếu BN bị xơ gan mật, triệuchứng vàng da tắc mật là triệu chứng chủ yếu.Khi thăm khám lâm sàng, phần lớn BN có dấu hiệu suy dinh dưỡng. Nguyên nhâncủa suy dinh dưỡng là do kém ăn uống, kém hấp thu mỡ và các vitamin tan trongmỡ (do giảm bài tiết mật hay do suy tuỵ phối hợp, nếu BN nghiện rượu). Gan tovà chắc có thể sờ được dưới bờ sườn, nhưng gan cũng có thể bị teo và rất khó đểcó thể sờ thấy. Các dấu hiệu khác, nếu có, cũng không có tính chất đặc hiệu choxơ gan (bảng 2, hình 3).BN có tăng áp tĩnh mạch cửa có thể cũng không có triệu chứng cho đến khi xuấthiện biến chứng. Các triệu chứng có thể gặp trong tăng áp tĩnh mạch cửa bao gồm:bụng căng tức (báng bụng), lách to, dãn tĩnh mạch trên thành bụng…Phần lớn BN bị xơ gan tăng áp tĩnh mạch cửa nhập viện vì các biến chứng. Tuỳvào biến chứng xảy ra, bệnh cảnh lâm sàng khi nhập viện có thể là: Xuất huyết tiêu hoá (vỡ dãn tĩnh mạch thực quản)o Đau bụng cấp (viêm phúc mạc nguyên phát)o Tri giác giảm sút (bệnh lý não)o Tiểu ít (hội chứng gan thận)oBệnh sử Lâm sàngVàng da (xơ gan mật) Thiếu máuNghiện rượu (xơ gan do rượu) Phù chânTruyền máu (xơ gan do virus) Sao mạchGia đình có người mắc bệnh gan (bệnh Đỏ lòng bàn tay truyền: bệnh Wilson,gan di Gan to, chắchemochromatosis) Báng bụng Lách to Dãn tĩnh mạch thành bụng Dãn tĩnh mạch trực tràng Teo tinh hoàn Teo cơ Nữ hoá tuyến vú Co rút Dupuytren(*)(*): tình trạng co rút bàn tay làm cho bàn tay bị biến dạng ở tư thế cầm nắm.Nguyên nhân là do sự hình thành mô sẹo xơ ở lớp mạc bao quanh các gân gấpbàn tay, làm cho lớp mạc này dày lên và co lại. Hiện tượng co rút Dupuytren cóthể gặp ở người tiểu đường, bị động kinh hay nghiện rượu. Co rút Dupuytrenthường xảy ra ở bàn tay (đặc biệt là ngón thứ tư). Co rút Dupuytren cũng có thểxảy ra ở bàn chân, hoặc trong trường hợp hiếm gặp, ở dương vật (bệnhPeyronie).Bảng 2- Chẩn đoán xơ gan tăng áp tĩnh mạch cửa trên lâm sàng2.2-Chẩn đoán cận lâm sàng:2.2.1-Các xét nghiệm sinh hoá và huyết học:Các xét nghiệm sau đây có thể cho kết quả bất thường, tuy nhiên chúng không đặchiệu cho xơ gan: Nồng độ albumin huyết tương giảm và thời gian prothrombin kéo dài, phảnoánh sự suy tế bào gan. Nồng độ globulin tăngo AST, ALT tăng nhẹ (thường không vượt quá 300 UI/L). Trong xơ gan doorượu, tỉ lệ AST:ALT điển hình bằng 2:1. Bilirubin, phosphatase kiềm bình thường hay tăng, phản ánh tình trạng tắc mậtocó hiện diện hay không. Thiếu máu: thường đẳng bào, nhưng cũng có thể nhược sắc hồng cầu nhỏo(chảy máu đường tiêu hoá mãn), đại bào (thiếu acid folic ở người nghiện rượu)hay tán huyết (cường lách). Tình trạng cường lách cũng có thể gây giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu.o2.2.2-Siêu âm:Siêu âm là phương tiện chẩn đoán xơ gan rẻ tiền, an toàn và có hiệu quả. Siêu âmcó thể được sử dụng để tầm soát xơ gan.Dấu hiệu của xơ gan trên siêu âm: Gan to, bề mặt gan gồ ghềo Chu mô gan có phản âm thô, cấu trúc chủ mô gan bị biến dạngoo Lách to Các tĩnh mạch bàng hệoSiêu âm Doppler được chỉ định để đánh giá dòng chảy tĩnh mạch cửa. Dấu hiệuđiển hình của xơ gan tăng áp tĩnh mạch cửa trên siêu âm Doppler là sóng dòngchảy tĩnh mạch cửa bị “ép dẹp”.2.2.3-CT và MRI:CT và MRI được chỉ định khi siêu âm chưa cho kết luận rõ ràng. Hình ảnh giảiphẫu của hệ mạch máu cửa cũng như các tĩnh mạch thông nối sẽ thể hiện r õ rànghơn với CT và MRI angiography.2.2.4- Nội soi thực quản-dạ dày:Nội soi thực quản-dạ dày là chỉ định đầu tiên khi nghi ngờ có tăng áp tĩnh mạchcửa. Trên BN bị xơ gan, dấu hiệu dãn tĩnh mạch thực quản khẳng định chẩn đoántăng áp tĩnh mạch cửa.Ở BN xơ gan tăng áp tĩnh mạch cửa, nội soi còn có vai trò phát hiện các dãn tĩnhmạch khác ngoài thực quản (bảng 3).Dãn tĩnh mạch thực quản đơn thuần:Độ I: các búi dãn tĩnh mạch nhỏ và thẳng trục.Độ II: các búi dãn tĩnh mạch lớn, ngoằn nghèo, nhưng không chiếm quá 1/3 lòngthực quản.Độ III: các búi dãn tĩnh mạch lớn, ngoằn nghèo và chiếm hơn 1/3 lòng thực quản.Dãn tĩnh mạch dạ dày phối hợp với dãn tĩnh mạch thực quản:Dọc theo bờ cong nhỏ (dài 2-5 cm).Dọc theo bờ cong lớn ...