Tăng sinh tế bào gốc trong gan trên chuột fischer dưới tác dụng của acetylaminofluorene kết hợp với phẫu thuật cắt 2/3 gan

Bài viết nghiên cứu ức chế sự tăng sinh của tế bào gan bằng cách nuôi chuột với chế độ ăn có chứa 2- acetylaminofluorene (AAF) đồng thời tiến hành phẫu thuật cắt 2/3 gan nhằm kích thích sự tăng sinh của tế bào gốc (TBG) (mô hình AAF/PT) nhằm xây dựng mô hình làm tăng sinh TBG trên chuột cống Fisher F344.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tăng sinh tế bào gốc trong gan trên chuột fischer dưới tác dụng của acetylaminofluorene kết hợp với phẫu thuật cắt 2/3 ganTẠP CHÍ Y – DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013TĂNG SINH TẾ BÀO GỐC TRONG GAN TRÊN CHUỘT FISCHERDƯỚI TÁC DỤNG CỦA ACETYLAMINOFLUORENE KẾT HỢPVỚI PHẪU THUẬT CẮT 2/3 GANPhạm Văn Trân*TÓM TẮTNghiên cứu ức chế sự tăng sinh của tế bào gan bằng cách nuôi chuột với chế độ ăn có chứa 2acetylaminofluorene (AAF) đồng thời tiến hành phẫu thuật cắt 2/3 gan nhằm kích thích sự tăng sinhcủa tế bào gốc (TBG) (mô hình AAF/PT) nhằm xây dựng mô hình làm tăng sinh TBG trên chuột cốngFisher F344. Kết quả: TBG tăng sinh mạnh và đạt cực đại vào ngày thứ 9 - 14 sau phẫu thuật. Tiếptục cho chuột ăn doxycycline làm tăng số lượng TBG bằng cách ngăn cản TBG biệt hóa. Nghiên cứucho thấy TBG tăng sinh mạnh trên chuột cống Fisher F344 bằng chế độ ăn có chứa AAF kết hợp vớiphẫu thuật cắt 2/3 gan, đồng thời có thể ngăn cản sự biệt hóa TBG trong gan bằng doxycyclin.* Từ khóa: Gan; Tế bào gốc; 2-acetylaminofluorene; Phẫu thuật cắt gan.Proliferation of hepatic oval cells in rats due tothe effect of acetylaminofluorene combined with2/3 partial hepatectomySUMMARYStudy was carried out to perfect the model of hepatic oval cell proliferation in rats. Regenerationwas induced by treating rats with 2-acetylaminofluorene followed by partial hepatectomy. Results:Oval cell proliferated and number reached with a peak at day 9 - 14 after 2/3 partial hepatectomy.Administration of doxycycline, a MMP inhibitor, increased oval cell accumulation, an effect that mightbe explained by an inhibition of their differentiation into hepatocytes. These data suggested that (a)hepatic regeneration from oval cells can be perfected with 2-acetylaminofluorene followed by partialhepatectomy, (b) doxycycline inhibit oval cell differentiation.* Key words: Liver; Stem cells; 2-acetylaminofluorene; Hepatectomy.ĐẶT VẤN ĐỀTế bào gốc là tế bào có khả năng biệthoá thành nhiều loại tế bào khác để thaythế cho các tế bào bị mất đi do già và chếttự nhiên hay do chấn thương vì nhiều nguyênnhân khác nhau. Trong cơ thể, TBG đượccất giữ tại những vị trí đặc biệt, được gọi là“ổ TBG - stem cell niche”). Ổ TBG nằm rảirác ở khắp các mô và cơ quan trong cơ thể.Từ đây, các tế bào đều đặn (hoặc tăng tốcđộ khi có nhu cầu như sau nhiễm trùng haychấn thương) tăng sinh và biệt hoá, cungcấp nguồn tế bào mới để tái tạo mô và giữ cho* Bệnh viện 103Người phản hồi (Corresponding): Phạm Văn Trânphamvantran@yahoo.frTẠP CHÍ Y – DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013cơ thể luôn ở trạng thái cân bằng. Chính cácTBG là lực lượng dự trữ được huy động đểtái tạo tế bào bị tổn thương đó. Vì thế, điềutrị bằng TBG chính là bổ sung nguồn tế bàonon trẻ, có thể tạo ra loại tế bào mới, mô mới,bổ sung hoặc thay thế cho các tế bào và môcơ quan bị tổn thương hay mất chức năng.Trong điều kiện bình thường, tế bào gancó khả năng tăng sinh gần như vô hạn. Tuynhiên, trong các bệnh gan mạn tính như xơgan, ung thư gan… khi sự tăng sinh của tếbào gan bị ức chế, gan sẽ được tái sinh nhờcác TBG tăng sinh và biệt hóa [1]. Chúngtồn tại ở người trưởng thành trong các kênhdẫn Hering và có khả năng biệt hóa thànhtế bào gan và tế bào biểu mô đường mật[2]. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh sựhiện diện của TBG ở BN mắc bệnh gan nặngnhư teo gan vàng cấp, xơ gan. Vì vậy,chúng tôi thực hiện đề tài với mục tiêu: Xâydựng mô hình gây tăng sinh TBG thựcnghiệm trên chuột nhằm làm cơ sở đểnghiên cứu cơ chế phân tử của quá trìnhnày. Đồng thời, đánh giá khả năng tăngsinh và biệt hóa của TBG trưởng thành sẵncó trong gan.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Mô hình thực nghiệm.Nghiên cứu tái sinh gan từ TBG thực hiệntheo mô hình AAF/PT trên chuột FischerF-344 (170 g), 7 tuần tuổi được tiến hànhtại đơn vị nghiên cứu 841 thuộc Viện Nghiêncứu Quốc gia, Cộng hòa Pháp (INSERM)và Trung tâm nghiên cứu Y - Dược họcquân sự, Học viện Quân y. Chuột đượcnuôi bằng dinh dưỡng có bổ sung AAF0,02% trong 12 ngày, thực hiện phẫu thuậtcắt 2/3 gan sau 7 ngày của chế độ ăn này.Giết chuột và lấy sinh phẩm trước điều trị(ngày -7), trong ngày phẫu thuật (ngày 0),hoặc ngày 1, 5, 9, 14 và 21 sau phẫu thuật.Để ngăn cản sự biệt hóa TBG, một nhómchuột được điều trị sau phẫu thuật bằngdoxycyclin và giết mổ 21 ngày sau phẫuthuật. Gan chuột sau khi giết mổ, chia thành3 phần: một phần cố định trong PFA 4%,sau đó chuyển đúc parafin để làm tiêu bảnnhuộm hematoxylin và hóa miễn dịch DAB.Cắt đông lạnh một phÇn, sau đó cố địnhbằng etanol 98% trong 10 phút. Bảo quảntiêu bản ở nhiệt độ -20oC. Một phần ganbảo quản ở -80oC, phục vụ cho tách chiếtprotein và t¸ch chiết ARN tổng số.* Kỹ thuật nhuộm hóa miễn dịch huỳnhquang:Để làm hóa miễn dịch huỳnh quang, rửatiêu bản bằng dung dịch đệm phosphat.Ủ tiêu bản với kháng thể thứ nhất khángcytokeratin 19 - dấu ấn của TBG trong gan.Kháng thể thứ hai được gắn với chất huỳnhquang. Quan sát tế bào và chụp hình ảnh ...