TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA) - Phần 2

Tăng thân nhiệt (hyperthermie) xảy ra khi khả năng điều hòa nhiệt của cơ thể biến mất và khi nhiệt độ trung ương vượt quá nhiệt độ bình thường được duy trì bởi những cơ chế hằng nội môi (mécanismes d’ homéostasie). Tăng thân nhiệt có thể ngoại tại, được gây nên bởi những điều kiện môi trường hay thứ phát một sự sản xuất nhiệt nội tại. Tăng thân nhiệt liên kết với môi trường xảy ra khi nhiệt, thường dưới dạng năng lượng bức xạ (énergie radiante), được hấp thụ bởi cơ thể với mộttốc độ nhanh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA) - Phần 2 TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA) Phần 2 I/ ĐỊNH NGHĨA Tăng thân nhiệt (hyperthermie) xảy ra khi khả năng điều hòa nhiệt củacơ thể biến mất và khi nhiệt độ trung ương vượt quá nhiệt độ bình thườngđược duy trì bởi những cơ chế hằng nội môi (mécanismes d’ ho méostasie).Tăng thân nhiệt có thể ngoại tại, được gây nên bởi những điều kiện môitrường hay thứ phát một sự sản xuất nhiệt nội tại. Tăng thân nhiệt liên kết với môi trường xảy ra khi nhiệt, thường dướidạng năng lượng bức xạ (énergie radiante), được hấp thụ bởi cơ thể với mộttốc độ nhanh hơn là có thể được làm mất đi bởi những cơ chế điều hòa nhiệtđộ. Tăng thân nhiệt xảy ra trong một quá trình liên tục của nhiều vấn đềkhác nhau liên quan với nhiệt, bắt đầu với trúng nắng hay say nắng (coup desoleil), tiến triển dần dần thành kiệt sức do nhiệt (épuisement à la chaleur,heat exhaustion), say nóng (heatstroke) và đạt cao điểm với loạn năng nhiềucơ quan (dysfonction multiorganique) và đôi khi đưa đến ngừng tim. Tăng thân nhiệt ác tính (hyperthermie maligne) là một rối loạn hiếmcủa hằng nội môi (homéostasie) của calcium trong các cơ vân, được đặctrưng bởi một sự co thắt cơ và các cơn tăng chuyển hóa (criseshypermétaboliques) đe dọa tính mạng, tất cả điều này xảy ra sau khi nhữngbệnh nhân có tố bẩm di truyền tiếp xúc với các thuốc gây mê halogéné vànhững thuốc khử cực cơ (dépolarisants musculaires). II/ SAY NÓNG (HEATSTROKE, COUP DE CHALEUR) Say nóng (heatstroke) là một phản ứng viêm toàn thể với một nhiệt độtrung tâm trên 40,6 độ, kèm theo bởi sự biến đổi tình trạng tri giác và nhữngmức độ loạn năng thực thể khác. Có hai dạng say nóng (coup de chaleur) :say nóng cổ điển (coup de chaleur classique), độc lập với các hoạt động vậtlý, xảy ra khi nhiệt độ môi trường lên cao và thường liên quan đến người giàtrong những đợt nóng bức ; say nóng lúc hoạt động vật lý (coup de chaleur àl’exercice), xảy ra lúc thể dục với cường độ quan trọng, trong những nhiệtđộ môi trường cao và/hoặc rất ẩm ướt và thường liên quan đến những ngườitrưởng thành trẻ tuổi có sức khoẻ tốt. Tỷ lệ tử vong của một say nóng là từ10% đến 50%. 1/ NHỮNG YẾU TỐ MỞ ĐƯỜNG Những người già có nguy cơ gia tăng mắc phải những bệnh liên kếtvới tiết trời nóng vì họ vốn đang mắc phải nhiều bệnh, đang sử dụng nhiềuloại thuốc, mất cơ chế điều hòa nhiệt độ và thiếu những người thân cận. Cóvài yếu tố nguy cơ : thiếu máy điều hòa không khí, mất nước, béo phì, rượu,các bệnh tim mạch, các bệnh lý ngoài da (vẩy nến, chàm, sclérodermie,bỏng, hóa sợi nang), tăng năng tuyến giáp, phéochromocytome và vài loạithuốc (anti-cholinergiques, diamorphine, cocaine, amphétamines,phénothiazine, sympathomimétques, anti-calciques, bêta-bloquants). 2/ TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG Say nóng cũng giống như sốc nhiễm khuẩn và có thể được gây nênbởi những cơ chế tương tự. Những đặc điểm gồm có : - nhiệt độ trung ương 40,6 độ hay lớn hơn. - da nóng và khô (toát mồ hôi hiện diện trong một nửa các trường hợpcủa say nóng lúc hoạt động vật lý). - các dấu hiệu sớm và các triệu chứng gồm có : mệt cực kỳ, đau đầu,khó ở, đỏ mặt, mửa và ỉa chảy. - bệnh tim mạch với loạn nhịp tim và hạ huyết áp. - loạn năng hô hấp với hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn (ARDS :Adult Respiratory Distress Syndrome). - các rối loạn thần kinh trung ương với các cơn động kinh và hôn mê. - suy gan và thận. - các rối loạn đông máu. - tan cơ vân (rhabdomyolyse) Những tình trạng lâm sàng khác phải được nghĩ đến và loại trừ : - ngộ độc thuốc. - hội chứng cai thuốc (syndrome de sevrage médicamenteux) - syndrome sérotoninergique - hội chứng thần kinh ác tính của các thuốc hướng thần (syndrome malin des neuroleptiques) - nhiễm trùng huyết (sepsis) - nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương III/ ĐIỀU TRỊ Cơ sở của điều trị là một điều trị hỗ trợ (traitement de support), dựatrên sự tối ưu hóa của ABCDE và sự làm lạnh bệnh nhân. - Bắt đầu làm mát (cooling) ngay khi bệnh nhân đến bệnh viện.Những bệnh nhân bị say nóng nặng phải được đưa vào ICU. - Hãy sử dụng monitoring huyết động để thích nghi sự làm đầy thểtích (remplissage volémique). Có thể cần đến những thể tích dịch quantrọng. Hãy điều chỉnh những bất thường điện giải. - Nếu ngừng tim xảy ra, hãy theo những thủ thuật hồi sức căn bản vàcao cấp chuẩn và làm lạnh bệnh nhân. Hãy khử rung (défibrillation) theo cácguideline cổ điển nếu cần thiết, đồng thời tiếp tục làm lạnh bệnh nhân. IV/ NHỮNG KỸ THUẬT LÀM LẠNH Nhiều phương pháp làm lạnh (techniques de cooling) khác nhau đãđược mô tả nhưng ít thử nghiệm đã cho phép chứng tỏ phương pháp ...