Táo bón ở trẻ em

Khi nói đến bệnh lý về tiêu hóa, thường mọi người chỉ tập trung vào tiêu chảy, nhưng trên thực tế, táo bón (TB) cũng rất thường gặp ở trẻ và hay bị bỏ qua vì nghĩ bệnh không ảnh hưởng nhiều lắm tới sức khỏe. Tuy nhiên, TB có thể gây ra những hậu quả khó lường, mà điển hình là trẻ biếng ăn, chậm tăng cân và thậm chí suy dinh dưỡng. Khi nào mới gọi là TB? Khi trẻ đi tiêu ít hơn 3 lần trong một tuần có thể xem trẻ bị TB. Phân của trẻ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Táo bón ở trẻ em Táo bón ở trẻ emKhi nói đến bệnh lý về tiêu hóa, thường mọi người chỉ tập trung vàotiêu chảy, nhưng trên thực tế, táo bón (TB) cũng rất thường gặp ở trẻ vàhay bị bỏ qua vì nghĩ bệnh không ảnh hưởng nhiều lắm tới sức khỏe.Tuy nhiên, TB có thể gây ra những hậu quả khó lường, mà điển hình làtrẻ biếng ăn, chậm tăng cân và thậm chí suy dinh dưỡng.Khi nào mới gọi là TB?Khi trẻ đi tiêu ít hơn 3 lần trong một tuần có thể xem trẻ bị TB. Phân của trẻTB thường cứng, thành viên hoặc đóng khối có khi rất to làm nghẹt cả bồncầu. Tuy nhiên, cần lưu ý số lần tiêu phân của trẻ bình thường rất thay đổitheo lứa tuổi và theo chế độ ăn. Trung bình trẻ bú mẹ nhỏ hơn 3 tháng, đitiêu 3 lần/ngày nhưng có thể tiêu hơn 10 lần/ngày hoặc ngược lại hơn mộttuần mới tiêu một lần nhưng vẫn không gọi là TB nếu phân vẫn mềm và trẻvẫn bú, ngủ tốt. Với trẻ bú bình, số lần tiêu mỗi ngày trung bình từ lúc sinhđến 3 tháng là 2 lần, từ tháng thứ sáu trở đi là 1,8 lần; từ một tuổi giảm còn1,4 lần và khi trẻ được 3 tuổi thì chỉ còn 1 lần.Một số trẻ thường phải vặn mình, đỏ mặt, 2 chân co lên bụng một hồi lâumới tiêu được, phân mềm không có đàm máu. Đây là giai đoạn “tập tành”của trẻ, hoàn toàn bình thường, rồi trẻ sẽ tiêu dễ dàng hơn khi lớn lên.Tại sao trẻ bị TB?Nguyên nhân có thể do bệnh lý hoặc do chức năng.TB do bệnh lý thường không tự hết, hay kèm theo các biểu hiện bất thườngkhác và trẻ thường suy dinh dưỡng. Có rất nhiều nguyên nhân như: ruột giàquá to, hẹp hậu môn, rối loạn vận động ruột do bất thường thần kinh, bệnhnội tiết chuyển hóa, bệnh thần kinh, cơ… Đối với nhóm nguyên nhân này,cần phải điều trị bệnh gốc mới hết TB. Cần lưu y các biểu hiện sau để đưatrẻ đến khám tại cơ sở y tế kịp thời: chậm tiêu phân su hơn 24 giờ, kíchthước phân nhỏ, sụt cân, suy dinh dưỡng, bụng chướng, đau bụng hoặc đauhậu môn, nôn và buồn nôn, sốt, tiêu máu.TB do nguyên nhân chức năng rất thường gặp. Gọi là chức năng vì trẻ khôngcó bất kỳ bệnh lý gì khác ngoại trừ TB. Các yếu tố làm trẻ dễ bị TB là: chếđộ ăn không cân bằng, thiếu chất xơ; vừa đổi chế độ ăn (sữa mẹ chuyển sangsữa bò, thức ăn mềm sang thức ăn cứng); do trẻ uống không đủ nước; trẻ tựnín khi có cảm giác đại tiện vì sợ đau, do ham chơi, sợ chỗ lạ; đôi khi saumột stress như: bệnh tật, đổi chỗ ở, chuyển trường, chuyển lớp, trẻ cũng bịTB.Hậu quả của TB là gì?TB có thể gây tác hại “tại chỗ” là làm bé đau do nứt hậu môn, nặng hơn thìlàm bé bị chảy máu khi đi tiêu. Bé nín làm phân càng ở lâu trong cơ thể,càng lớn và khô cứng hơn, khiến bé phải gắng sức hơn trong những lần saulại dễ làm rách hậu môn gây đau và chảy máu. Bé lại nín nhiều hơn. Cứ thế,tác hại của vòng luẩn quẩn này ngày càng càng lớn và cuối cùng khối phânđóng cứng trong trực tràng lớn dần lên, bé không thể giữ được nữa nên làmsón phân ra quần (trong dân gian thường gọi là ị đùn). Điều này khiến béthực sự xấu hổ và sợ hãi nên sẽ thu mình lại, không tham gia các hoạt độngtrường lớp như các bạn cùng lứa. Ngoài ra phân ứ đọng lâu ngày còn có táchại làm bé biếng ăn, chậm tăng cân, thậm chí suy dinh dưỡng.Trẻ dễ bị TB vào lúc nào?TB đặc biệt thường xảy ra vào 3 thời điểm: sau khi bắt đầu ăn bột ngũ cốcvà trái cây nghiền, trong suốt thời gian tập ngồi bô/bàn cầu, sau khi bắt đầuđi học. Biết được những thời điểm nguy cơ này, phụ huynh sẽ dễ dàng hơntrong việc giúp bé phòng ngừa TB.- Giai đoạn tập ăn dặm: bé đang từ bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn đặccó thể bị TB do ăn không đủ chất xơ và uống không đủ nước.- Tập ngồi bô hay bồn cầu: bé có nguy cơ bị TB trong giai đoạn này vì nhiềunguyên nhân:+ Chế độ ăn vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sữa nên dể bị thiếu chất xơ.+ Nếu bé không thích hoặc không sẵn sàng để ngồi vào “chỗ mới”, chúng cóthể cố gắng nín nhịn, điều này có thể dẫn đến TB.+ Bé đã bị đi phân cứng hoặc đau khi đi tiêu còn hay nín hơn để khỏi phảingồi bô/ bồn cầu.- Giai đoạn đi học: một số bé miễn cưỡng phải dùng nhà vệ sinh tại trườngvì chúng không quen hoặc quá “công cộng”, điều này có thể dẫn đến việcnín đi tiêu.Điều trị TB như thế nào?Điều trị TB chức năng gồm các phần sau: tháo phân (khi phân đóng quácứng trong trực tràng, thường là ở bệnh viện) - duy trì (thường kết hợp dùngthuốc, thời gian dài ngắn tùy TB đã lâu hay mau, nói chung thường mất vàitháng) - điều chỉnh hành vi và lối sống (tập thói quen đi tiêu tốt, phát hiện vàloại trừ các yếu tố thúc đẩy đã kể ở trên).Ngoài ra, các bậc phụ huynh nên lưu ý cho trẻ bú mẹ vì sữa mẹ cung cấpdinh dưỡng phù hợp, dễ hấp thu, trẻ ít bị TB.Khi cho trẻ ăn đặc, cần cân đối các nhóm chất, trong đó có chất xơ… và chotrẻ uống đủ nước. ...