Thách thức đối với thanh niên ven đô Thành phố Hồ Chí Minh - điển cứu tại quận ven Bình Tân

Bằng phương pháp nghiên cứu liên ngành trên phương diện xã hội học và địa lý học, cùng với kết quả phân tích phỏng vấn sâu và bảng hỏi, Bài viêt thể hiện những thách thức của thanh niên ven đô từ môi trường xã hội đến môi trường giáo dục trong gia đình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thách thức đối với thanh niên ven đô Thành phố Hồ Chí Minh - điển cứu tại quận ven Bình Tân TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ X4-2014 Thách thức ñối với thanh niên ven ñô Thành phố Hồ Chí Minh - ñiển cứu tại quận ven Bình Tân • Ngô Thị Thu Trang • ChâuThị Thu Thủy Trường ðại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ðHQG-HCM TÓM TẮT: ðô thị hóa là một xu thế tất yếu của các nước ñang phát triển, Việt Nam ñang diễn ra quá trình ñô thị hóa mạnh mẽ nhất là những thành phố lớn như Thủ ñô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM). TP. HCM thu hút phần lớn thanh niên từ các tỉnh thành khác về làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất ñặt ở vùng ven ñô thành phố. Sự gia tăng dân số cùng với nhu cầu dịch vụ tăng cao thúc ñẩy sự mở rộng diện tích ñất ñô thị. Trong ñó khu vực ven ñô phát triển nhanh và mang tính chất tự phát ñã tạo nên một bộ mặt riêng biệt của khu vực chuyển ñổi giữa nông thôn lên ñô thị. Lối sống khu vực ven ñô thay ñổi nhanh trong quá trình ñô thị hóa, nhất là những thách thức về phương diện lối sống cho thanh niên ven ñô. Nhìn từ góc ñộ ñịa lý, tác giả tiếp cận sự chuyển ñổi lối sống thanh niên ven ñô thuộc ba nhóm dân cư trên ñịa bàn nghiên cứu gồm: Nhóm dân có quyền sở hữu ñất ñai cư trú lâu ñời tại ñịa phương, nhóm dân thuê trọ (tìm thấy ở khu vực dân cư lâu ñời và khu vực phát triển tự phát), và nhóm dân cư mới có sở hữu ñất ñai (cư trú trong những khu quy hoạch theo chương trình dự án). Với những phương pháp tiếp cận khác nhau trên cơ sở phỏng vấn sâu (45 mẫu), bảng hỏi (304 mẫu) và quan sát thực tế có sự tham gia tại Quận ven Bình Tân – một trong những khu vực ven ñô với tốc ñộ ñô thị hóa cao của TP. HCM. Bằng phương pháp nghiên cứu liên ngành trên phương diện xã hội học và ñịa lý học, cùng với kết quả phân tích phỏng vấn sâu và bảng hỏi, từ ñó thể hiện những thách thức của thanh niên ven ñô từ môi trường xã hội ñến môi trường giáo dục trong gia ñình. T
khóa: ðô thị hóa, lối sống, ven ñô, thách thức, thanh niên 1. Giới thiệu Hồ Chí Minh ñã từng nói: “Một năm khởi ñầu từ mùa xuân, một ñời khởi ñầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của dân tộc”. Vai trò và sứ mệnh của tuổi trẻ, của tầng lớp thanh niên là rất quan trọng cho sự phồn vinh của ñất nước. Trong xu thế tất yếu của quá trình ñô thị hóa hiện tại ở những nước ñang phát triển trong ñó có Việt Nam, một trong những quốc gia nằm trong khu vực ðông Nam Á với tốc ñộ ñô thị hóa cao hình thành nên những vùng ven ñô phát triển tự phát, diện tích ñất ñô thị ñược nới rộng như những vệt dầu loang. Môi trường sống ñang thay ñổi theo chiều hướng phức tạp tại những quận ven thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội và TP. HCM. Thành phố công nghiệp, năng ñộng, Trang 55 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 17, No.X4-2014 thu hút hơn hàng triệu dân nhập cư hàng năm, quá trình ñô thị hóa của TP. HCM diễn ra mạnh mẽ với sự tăng trưởng dân số và sự thu hẹp dần diện tích trường hợp ñiển cứu của ñề tài vì ñây là quận có tổng dân số và tốc ñộ tăng trưởng dân số nhanh nhất trong 6 quận mới của thành phố (biểu ñồ 1). Biểu ñồ 1. Sự tăng trưởng dân số quận ven Thành phố HCM qua các năm (Nguồn: Cục thống kê thành phố Hồ Chí Minh năm 2010) ñất ñô thị. Tính ñến thời ñiểm hiện tại, theo quản lý hành chính, TP. HCM có tất cả 24 quận huyện. Trong ñó, 12 quận nội thị là: 1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, Tân Bình, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Gò Vấp. Với chủ trương mở rộng ñô thị của TP. HCM kể từ năm 1997, thành phố hình thành năm Quận ven gồm: Quận Thủ ðức, Quận 2, Quận 9 ñược tách ra từ huyện Thủ ðức; Quận 7 ñược tách ra từ huyện Nhà Bè; Quận 12 tách ra từ huyện Hóc Môn. ðến năm 2003, hai Quận ven mới là Quận Tân Phú ñược tách ra từ Quận Tân Bình và Quận Bình Tân tách ra từ huyện Bình Chánh. Số còn lại là 5 huyện ngoại thành: Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè và Cần Giờ. Vùng ven với ñặc ñiểm là vùng chuyển tiếp pha trộn những yếu tố không gian giữa nông thôn và ñô thị1. Chúng tôi chọn ñịa bàn quận Bình Tân cho Nơi thể hiện rõ ñặc trưng của ba nhóm dân cư: Dân nhập cư, dân tại chỗ và dân cư mới, cả ba nhóm dân cư hòa lẫn trong không gian bán nông, bán thị của khu vực ven ñô. Quận Bình Tân mới hình thành năm 2003 cũng có thể ñược xếp vào vùng ven với diện tích ñất nông nghiệp còn khá cao (30% trong tổng diện tích ñất tự nhiên). Bình Tân là một trong những quận ven của TP. HCM với quá trình ñô thị hóa tự phát mang ñến nỗi lo của những gia ñình có con ñang ở tuổi thanh niên về vấn ñề tệ nạn xã hội. Khi còn làm nông nghiệp thì con cái tham gia vào việc ñồng án phụ giúp cha mẹ, hiện nay một số thanh niên ven ñô bỏ học, không có công việc trở nên “nhàn cư vi bất thiện”. “(…) nếu không có việc làm, con cái suốt ngày cứ 1 Thèse de Géographie-Aménagement, UPPA, sous la direction de Vincent BERDOULAY, tr.419. Ngo Thi Thu Trang, (2014), Périurbanisation et Modernité à Hô Chi Minh-Ville. Étude du cas de l’arrondissement Bình Tân, Trang 56 TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ X4-2014 lêu lỏng ñi chơi, thì có ngày chúng cặp ...