Thiên đường tìm được và đánh mất

Trên chuyến tàu rời Azores vào trung tuần tháng 2 năm 1493, trên đường trở về sau cuộc hành trình đầu tiên của mình, Colômbô đã viết tường trình về những gì ông đã nghĩ và muốn người khác nghĩ rằng ông đã thực hiện được. Vì nghĩ mình sẽ tỏ ra bất kính nếu viết thẳng cho vua Ferdinand và hoàng hậu Isabella, nên ông đã viết tường trình này qua một "lá thư" gửi cho Santangel, vị cận thần của triều đình và cũng là người vào giây phút chót đã thuyết phục được hoàng hậu Isabella...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiên đường tìm được và đánh mất Những phát hiện về vạn vật và con người Thiên đường tìm được và đánh mất Trên chuyến tàu rời Azores vào trung tuần tháng 2 năm 1493,trên đường trở về sau cuộc hành trình đầu tiên c ủa mình, Colômbô đãviết tường trình về nhữ ng gì ông đã nghĩ và muốn người khác nghĩ rằ ngông đã thực hiện được. Vì ngh ĩ mình sẽ tỏ ra bất kính nếu viết thẳng cho vua Ferdinand vàhoàng hậu Isabella, nên ông đã viết tường trình này qua một lá thư gửi choSantangel, vị cận thần của triều đình và cũng là người vào giây phút chót đãthuyết phục được hoàng hậu Isabella tài trợ Công trình thám hiểm Indies. Láthư của Colômbô được viết bằng tiếng Tây Ban Nha và in ở Barcelonakhoảng ngày 1 tháng 4, 1439, rồi được d ịch sang tiếng Latinh ngày 29 tháng4, rồi lại được in ở Rôma vào tháng 5 thành một tập nhỏ dày 8 trang, với tựađề De Insulis Inuentis. Được in đi in lạ i nhiều lần, tập tường trình này trởthành sách bán chạy nhất vào thời bấ y giờ . Ở Rôma còn có thêm ba lần xuấtbản nữa vào năm 1493 và sáu lần xuấ t bản khác in ở Paris, Basel vàAntwerp vào các năm 1493-94. Khoảng giữa tháng 6 năm 1493, bản vănLatinh được dịch thành một tập thi ca 68 khác bằng tiếng Tuscan, thổ n gữcủa Florence. Phía Bắc châu Âu được tin về thành tích của Colômbô rất muộn saunày. Biên Niên Sử Nuremberg nổi tiếng, một tài liệu lịch sử bằng tranh từcuộc tạo d ựng trời đất tới thời hiện tạ i (in ngày 12 tháng 7, 1493) không thấynhắc gì đến cuộc hành trình của Colômbô. Mãi tới tháng 3, 1496 chúng tamới thấy nhắc đến Colômbô ở Anh và lần đầu tiên bản dịch tiếng Đức lá thưcủa Colômbô được in ở Strasbourg vào năm 1498. Colômbô đã đem đến những tin tức gì? Ấn bản minh họa đầu tiên củatài liệu Colômbô bằng tiếng Latinh (Basel 1493) có những hình khắc gỗ thôsơ đã từng được sử dụng trước kia trong những sách ở Thụy Sĩ và không liênquan gì tới Colômbô, vùng Indies, hay Tân Thế Giới. Một bức khắc gỗ minhhọa cảnh Colômbô đặt chân lên đất Indies, trên một tàu lớn Địa Trung Hảivới 40 mái chèo, một bức khác có lẽ muốn minh họa quần đảo Bahama, cóthể đã vẽ một làng ven biể n châu Âu nào đó. Colômbô tin chắc rằng nếu đi ngang Biển Tây ông sẽ đến được Indies,nên giờ đây ông bắt đầu tìm cách thuyết phục đông đảo thính giả hơn nữa.Ông đã dốc hết tâm lực cho việc đi đến Indies. Trong lần đầu tiên loan báovề chuyến hành trình ngoạn mục của mình, Colômbô đã thận trọng khôngnhắc gì đến những tai họa mình đã hay suýt gặp - mất tàu chỉ huy SantaMaria, sự bất phục của Martin Alonso Pinzon, viên chỉ huy tàu Pinta, haytinh thần nổi loạn của thủy thủ đoàn. Theo những quy đ ịnh về an ninh quốcgia của thời đó, ông đã loại bỏ những thông tin về các tuyến đường haykhoảng đường chính xác để tránh s ự cạnh tranh của các đố i thủ đi theo conđường ông đã đi. Tuy Colômbô nhìn nhận mình chưa thực s ự nhìn thấyThành Cát Tư Hãn hay cung điện Cipangu đầ y vàng, nhưng ông đã chonhiều chi tiết gợi ý rằng ông tin mình đã đến được bờ biển Trung Hoa. Ôngtin chắc Thành Cát Tư Hãn ở không xa đó bao nhiêu, chắc chắn chuyến đitới ông sẽ đến được. Colômbô chuyên chú tìm hiểu những dấu hiệu để củng cố cho côngtrình thám hiểm Indies của mình. Chuyến thám hiểm đầu tiên của ông vàođất Cuba là điển hình cho khung suy tư và kỹ thuật thám hiểm của ông.Ngày 28 tháng 10, 1492, đoàn tàu của Colômbô vào được Bahía Bariay, mộtcảng đẹp ở một tỉnh phía đông Cuba. Tại đây những người bản xứ ở SanSalvador mà ông đã bắt và mang theo làm thông ngôn đã phỏng vấn nhữngngười bản xứ Indies và họ nói cho Colômbô biết có vàng ở Cubanacan(nghĩa là trung - Cuba), một dẻo đất nhỏ. Colômbô phấn khởi nghĩ rằng họmuốn nói đến El Gran Can, Thành Cát Tư Hãn của Trung Hoa và ông lậptức phái mộ t phái đoàn sứ giả đến gặp vị quốc vương phương Đông đó. Kếtquả là họ chỉ gặp được ch ừng 50 chiếc lều lá cọ . Tù trưởng địa phương thếttiệc họ như những sứ giả từ trên trờ i phái đến và n gười dân hôn chân họ.Nhưng họ không nghe nói gì đến Thành Cát Tư Hãn. Trên đường trở về cảng, hai sứ giả của Colômbô cũng đã gặp một sựkiện độc đáo. Họ gặp một đoàn người Indies thuộc bộ lạc Taino đang đi bộ -nhiều người đang trở về làng, một tay cầm quê củi đang cháy và họ uốngkhói từ những lá cây, vì đó là thói quen của họ. Điếu xì gà dài họ mangtheo sẽ được đốt lạ i mỗ i khi họ dừng chân bởi nh ững chú bé cầ m que củicháy, rồi họ chuyền cho những người khác trong đoàn mỗi người kéo vài hơiqua lỗ mũi của họ . Những người Tainos cứ nghỉ chân một lát rồi lại đi tiếp.Đây là tài liệu đầu tiên của châu Âu về thuốc lá. Trong khi bị á m ảnh bởivàng của Trung Hoa, đoàn sứ giả của Colômbô ch ỉ thấ y một tập tục củangười sơ khai. Ít năm sau, khi người Tây Ban Nha đã chiếm Tân Thế Giớilàm thuộc địa và tự mình biết thưởng thức thuốc lá, họ đưa thuốc lá vào châuÂu, châu Á và châu Phi, ở đó thuốc lá đã trở thành nguồn phát ...