Thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 5

Tham khảo tài liệu thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 5, tài liệu phổ thông, ngữ văn - tiếng việt phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 5 §Þnh h−íng: Bµi ca dao thø ba kh«ng thuéc chñ ®Ò than th©n mµ thuéc chñ ®Ò yªuth−¬ng t×nh nghÜa. Cô thÓ ë ®©y lµ t×nh yªu løa ®«i bÞ lì dë nªn ®au ®ín, chuaxãt, nªn cµng th−¬ng nhí, ®îi chê. M« tÝp më ®Çu th−êng gÆp ë c¸c c©u: trÌo lªn c©y b−ëi h¸i hoa, trÌo lªnc©y g¹o cao cao... víi lèi høng th−êng ®−îc sö dông ®Ó g©y c¶m xóc, d¾t dÉnt©m tr¹ng. Trß chuyÖn, than thë víi c©y khÕ nh− mét ®èi t−îng tr÷ t×nh nh−ngcòng chÝnh lµ trß chuyÖn víi lßng m×nh. Tõ ai phiÕm chØ, kh«ng hoµn toµn cã ý nghÜa nh− tõ ai ë bµi 1, 2 (chñ yÕuchØ c¸c chµng trai − nh÷ng ng−êi ®µn «ng mµ c« g¸i ®ang mong ®îi. Tõ ai 뮩y chØ nh÷ng ng−êi chia rÏ mèi t×nh duyªn, xÐt cho cïng, cã nhiÒu lÝ do,nh÷ng cã thÓ quy vÒ lÔ gi¸o, x· héi phong kiÕn bÊt c«ng, bÊt b×nh ®¼ng. KhÕchua, lßng ta còng bao chua xãt (ch¬i ch÷). Nh−ng 4 c©u tiÕp l¹i kh¼ng ®Þnh mét ý nguyÖn kh«ng ®æi thay, m¹nh mÏ,thuû chung. H×nh ¶nh so s¸nh víi mÆt tr¨ng, mÆt trêi, sao H«m, sao Mai, saoV−ît mang tÇm vãc vò trô phi th−êng, m·i m·i. C¸ch nãi còng døt kho¸t, triÖt®Ó h¬n; ®iÖp ng÷ so s¸nh víi tÝnh tõ bæ sung: ch»ng ch»ng (kh¨ng khÝt, kh«ngthÓ t¸ch rêi). TiÕng gäi m×nh ¬i vµ c©u hái cña chµng trai víi c« g¸i kh¼ng ®Þnh t×nhc¶m son s¾t cña anh. H×nh ¶nh sao V−ît chê tr¨ng gi÷a trêi cßn cho thÊy sùc« ®¬n, v« väng trong ®îi chê cña chµng trai. III. Bµi 4 − HS ®äc diÔn c¶m, chó ý nhÞp th¬: v·n 4 vµ lôc b¸t (2 c©u cuèi). − GV nªu vÊn ®Ò th¶o luËn: Nhµ phª b×nh Hoµi Thanh tõng viÕt: §äc hai c©u cuèi cßn cã thÓ hiÓu®−îc. Nh−ng ®äc hai c©u ®Çu th× chØ thÊy hay mµ kh«ng hiÓu hay nh− thÕnµo? V× sao hay? Theo em, ý kiÕn trªn cña nhµ phª b×nh cã chÝnh x¸c kh«ng? T¹i sao ®©y l¹i ®−îc coi lµ mét trong nh÷ng bµi ca dao hay nhÊt cñang−êi ViÖt nãi vÒ t×nh yªu vµ nçi nhí? − HS bµn luËn vµ ph¸t biÓu tù do. §Þnh h−íng: NghÖ thuËt ®éc ®¸o cña bµi ca dao lµ ë chç diÔn t¶ t×nh c¶m nhí th−¬ngcña t×nh yªu løa ®«i khi xa c¸ch lµ b»ng nh÷ng h×nh ¶nh biÓu t−îng Èn dô −nh©n ho¸ − ho¸n dô rÊt quen thuéc mµ ®Çy kh¬i gîi. 189 §ã lµ c¸c h×nh ¶nh: kh¨n, ®Ìn, m¾t (ho¸n dô) kÕt hîp víi c¸c tõ ai phiÕmchØ, c¸c c©u hái tu tõ, c¸ch cÊu tróc c©u trïng ®iÖp, lÆp l¹i,... C« g¸i hái kh¨n, hái ®Ìn, hái m¾t m×nh chÝnh lµ tù hái lßng m×nh, bµy tát©m tr¹ng m×nh, mçi lóc mét thªm nång nhiÖt, kh¾c kho¶i. T¹i sao hái kh¨n ®Çu tiªn? V× kh¨n th−êng lµ vËt trao duyªn (S½n ®©ykh¨n gÊm, qu¹t quú − Víi cµnh thoa Êy tøc th× ®æi trao (KiÒu), vËt kØ niÖmnhí ng−êi th−¬ng xa c¸ch: Göi kh¨n, göi ¸o, göi lêi. Göi ®«i chµng m¹ng cho ng−êi ë xa. Nhí khi kh¨n më, trÇu trao; MiÖng th× c−êi nô biÕt bao nhiªu t×nh. C¸i kh¨n lu«n quÊn quýt bªn ng−êi con g¸i, lóc r¬i xuèng ®Êt, lóc v¾t lªnvai, lóc chïi n−íc m¾t... víi nh÷ng hµnh ®éng tù nhiªn nh− lµ v« c¶m, v« thøcvíi c¸i kh¨n (BiÕt ®©u lµ kØ niÖm cña chµng?!) ®· diÔn t¶ t©m tr¹ng nhíth−¬ng da diÕt, mái mßn ®Õn ®au khæ, mô mÞ, ngæn ngang tr¨m mèi t¬ vß cñac« g¸i. Nhí ®Õn møc kh«ng cßn tù chñ ®−îc c¶ ®Õn b−íc ®i d¸ng ®øng. Nçinhí tr¶i ra theo kh«ng gian nhiÒu chiÒu. §ã lµ sù bån chån, th¾c thám, lol¾ng nh− ®øng ®èng löa, nh− ngån ®èng than, ra ngÈn vµo ng¬... Vµ cuèi cïngoµ vì thµnh nh÷ng dßng n−íc m¾t giµn giôa trªn m¸: Nhí ai em nh÷ng khãc thÇm, Hai hµng n−íc m¾t ®Çm ®Çm nh− m−a. H×nh ¶nh Èn dô ngän ®Ìn ch¸y trong ®ªm kh«ng t¾t c¸i ¸nh s¸ng cña t×nhyªu v−ît thêi gian. Cuèi cïng lµ h×nh ¶nh con m¾t chong chong kh«ng ngñ v× th−¬ng nhímái mßn. − GV hái tiÕp: Hai c©u cuèi cã g× kh¸c l¹ so víi 10 c©u trªn? − HS so s¸nh, lÝ gi¶i. §Þnh h−íng: Hai c©u cuèi ®ét ngét chuyÓn thÓ lôc b¸t kÐo dµi nh− th¸o cëi nh÷ng dånnÐn, tøc t−ëi bªn trªn. Ho¸ ra nhí ®Õn thÕ v× qu¸ lo phiÒn, v× kh«ng yªn métbÒ. Mét bÒ nµo ®©y? Kh«ng yªn v× sao? Bµi ca kh«ng nãi râ. Nh−ng ng−êi®äc còng cã thÓ ®o¸n ®−îc: cã thÓ lµ cha mÑ kh«ng −ng, cã thÓ nói s«ng c¸chtrë, cã thÓ gia c¶nh qu¸ nghÌo tóng... cã biÕt bao nhiªu c¸i lo phiÒn, kh«ngyªn ¸m ¶nh ®eo ®¼ng trong lßng c« g¸i... ChØ biÕt r»ng nhí th−¬ng, lo phiÒncø trén lÉn vµo nhau ®Ó lµm bËt ra nh÷ng lêi th¬ dån nÐn.190 Nh−ng còng cã ý kiÕn cho r»ng, bµi ca dao nªn kÕt thóc ë c©u thø m−êi,thªm 2 c©u lôc b¸t vµo h×nh nh− bít ®i søc gîi. Bµi ca trë nªn qu¸ thËt thµ. Vµý kiÕn cña nhµ phª b×nh Hoµi Thanh kh«ng chøng tá søc hiÓu biÕt vµ ph©ntÝch h¹n chÕ cña «ng mµ chØ chøng minh mét ph−¬ng ph¸p phª b×nh chØ dÉnvµ nãi lªn sù bÊt lùc cña b¶n th©n ®Ó ng−êi ®äc tù do vµ tiÕp tôc kiÕm t×m c¶mnhËn tõ nh÷ng gîi ý rÊt tinh tÕ cña «ng. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn, NguyÔn Khoa §iÒm dùa ý bµi ca dao trªn ®Ó viÕtmét c©u th¬ rÊt hay trong tr−êng ca MÆt ®−êng kh¸t väng: §Êt n−íc lµ n¬i em ®¸nh r¬i chiÕc kh¨n trong nçi nhí thÇm. (HÕt tiÕt 25, chuyÓn tiÕt 26) IV. Bµi 5 − HS ®äc vµ tr¶ lêi c©u hái: C¸i hay cña bµi nµy lµ ë ®©u? H×nh ¶nh s«nghÑp mét gang vµ chiÕc cÇu b»ng d¶i yÕm gîi cho em c¶m nhËn g×? − HS ph©n tÝch, t−ëng t−îng. §Þnh h−íng: + ¦íc mong cña c« g¸i trong t×nh yªu thËt ®éc ®¸o vµ t¸o b¹o. Tõ m«t tÝp c¸i cÇu cã thùc − n¬i gÆp gì, tá t×nh, t©m t×nh, n¬i chia taycña løa ®«i: qua cÇu ng¶ nãn tr«ng cÇu... ®Õn ®©y chiÕc cÇu ®· ®−îc b¾ckh«ng ph¶i b»ng cµnh hoa hång, cµnh c©y trÇm, còng kh«ng ph¶i b»ng ngänmång t¬i mÒm m¹i trong v−ên, mµ b»ng d¶i yÕm cña em, mµ muèn b¾c ®−îccÇu Êy th× dßng s«ng ph¶i co l¹i, thu l¹i chØ hÑp b»ng mét gang tay mµ th«i.M¬ −íc thËt t¸o b¹o, h×nh ¶nh thËt ®éc ®¸o. §ã lµ dßng s«ng vµ c©y cÇu t×nh yªu vµ m¬ −íc mµ ng−êi con g¸i ®· chñ®éng b¾c ®îi ng−êi yªu v−ît lªn mäi to¶ chiÕt, rµng buéc cña lÔ gi¸o phongkiÕn cæ hï, hµ kh¾c. Cßn h¬n c¶ cµnh hång, cµnh trÇm hay ngän mång t¬i. V×tÊt c¶ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã ®Òu lµ vËt bªn ngoµi. Cßn ë ®©y nã c ...