Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm theo định hướng giáo dục STEM cho học sinh phổ thông tại khoa sinh học

Sinh học nằm trong lĩnh vực khoa học - một trong 4 lĩnh vực của STEM. Vì vậy, các chương trình học tập và trải nghiệm của học sinh tại khoa Sinh học đang là một trong những hướng phát triển và cần được triển khai trong thời gian tới. B Bài viết đưa ra một số hoạt động tổ chức cho HS trải nghiệm tại phòng thí nghiệm khoa Sinh học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 theo định hướng giáo dục STEM trong dạy học ở trường phổ thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm theo định hướng giáo dục STEM cho học sinh phổ thông tại khoa sinh học BÁO CÁO KHOA HỌC HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 1 THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG TẠI KHOA SINH HỌC LA VIỆT HỒNG 1, NGUYỄN THỊ VIỆT NGA 2, MAI THỊ HỒNG 3 NGUYỄN THỊ NGỌC TUYỀN, PHẠM THỊ KIM DUNG NGUYỄN THỊ MINH PHƯƠNG, PHẠM THỊ BÍCH HÀ, PHẠM THỊ THI Khoa Sinh học, Trường ĐHSP Hà Nội 2 1 Email: laviethong.sp2@gmail.com 2 Email: nguyenvietnga86@gmail.com 3 Email: maihonghong@gmail.com Tóm tắt: Những năm qua, việc ứng dụng chương trình giáo dục STEM vào các trường học đã được triển khai thí điểm rất thành công. Thông qua các giờ học, với việc tổ chức nhiều hoạt động giúp học sinh trải nghiệm thực tế, lôi cuốn các em giải quyết các nhiệm vụ của bài học, tạo hứng thú và niềm tin trong học tập, phát triển tư duy sáng tạo. Tại nhiều trường học ở các thành phố lớn đã xây dựng: các mô hình phòng thí nghiệm tích hợp STEM, các lớp học khoa học thực hành máy tính công nghệ thông tin, lớp học thực hành khoa học Robotics,… với những kết quả rất khả quan. Sinh học nằm trong lĩnh vực khoa học - một trong 4 lĩnh vực của STEM. Vì vậy, các chương trình học tập và trải nghiệm của học sinh tại khoa Sinh học đang là một trong những hướng phát triển và cần được triển khai trong thời gian tới. Bài báo của chúng tôi đưa ra một số hoạt động tổ chức cho HS trải nghiệm tại phòng thí nghiệm khoa Sinh học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 theo định hướng giáo dục STEM trong dạy học ở trường phổ thông. Từ khóa: STEM, trải nghiệm, sinh học, hoạt động, giáo dục. 1. MỞ ĐẦU Hiện nay, cải cách giáo dục cũng như đầu tư có chiến lược nhằm phát triển học sinh có hiệu quả trở thành lựa chọn của Mỹ. Một trong những bước đi quan trọng trong cải cách giáo dục để tìm lại vị thế của mình là phát triển Giáo dục STEM. Một thống kê ở Mỹ cho thấy từ năm 2004 đến năm 2014, việc làm liên quan đến khoa học và kỹ thuật tăng 26%, gấp hai lần so với tốc độ tăng trưởng trung bình của các ngành nghề khác. Những thành tựu bước đầu chứng tỏ Giáo dục STEM có thể tạo ra những con người đáp ứng được nhu cầu công việc của thế kỷ mới, có tác động lớn đến sự thay đổi nền kinh tế. Tại Việt Nam, từ năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp Hội đồng Anh triển khai chương trình thí điểm Giáo dục STEM cho một số trường trung học thuộc các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nam Định. Đây là những bước đi quan trọng nhằm phát triển một chương trình giáo dục theo định hướng STEM mang tầm quốc gia. Ngày 4-5-2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, trong đó có những giải pháp và nhiệm vụ thúc đẩy Giáo dục STEM tại Việt Nam. Trên bình diện lý luận và thực tiễn, dễ nhận thấy giai đoạn ứng dụng mô hình Giáo dục STEM là giai đoạn hết sức khó khăn. Ba năm gần đây, STEM bắt đầu được quan tâm nhiều ở các thành phố lớn nhưng nhận thức về Giáo dục STEM của cán bộ quản lý, giáo viên còn hạn chế nhất định. Các chủ đề STEM chưa thay thế được các tiết học truyền thống. Bên cạnh đó, việc tổ chức thực hiện các chủ đề Giáo dục STEM vẫn chưa chú trọng khâu “thiết kế”, chỉ tập trung nhiều vào “thi công”; nhiều dự án làm lại theo mẫu, theo quy trình có sẵn… 163 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐẠI HỌC HUẾ Giáo dục STEM không phải là để học sinh trở thành những nhà toán học, nhà khoa học, kỹ sư hay những kỹ thuật viên mà là phát triển cho học sinh các kỹ năng có thể được sử dụng để làm việc và phát triển trong thế giới công nghệ hiện đại. Ngoài những kỹ năng về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, Giáo dục STEM còn cung cấp cho học sinh những kỹ năng cần thiết giúp học sinh phát triển vượt bậc trong thế kỷ XXI: kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, hợp tác - làm việc nhóm, giao tiếp… Nhắc đến giáo dục STEM, nhiều người cho rằng nó chỉ liên quan đến các trường tiểu học, trung học do phương thức giảng dạy theo hướng tích hợp, liên môn. Tuy nhiên, trong hệ sinh thái STEM ngoài thành phần chính là nhà trường, học sinh và giáo viên còn có một số thành phần khác như: Trường đại học, viện nghiên cứu, các công ty hoạt động trong lĩnh vực STEM, tổ chức nghề nghiệp, ...