Thiết kế thí nghiệm part 5

Tham khảo tài liệu 'thiết kế thí nghiệm part 5', khoa học tự nhiên, toán học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế thí nghiệm part 5 Chương 4 B trí thí nghi m m t nhân t 53 Vi c so sánh hai trung bình theo LSD thư ng ch dùng ñ so sánh m t s c p trung bình mà trư c khi thí nghi m chúng ta ñã có ý ñ so sánh. N u so sánh t t c các c p trung bình, hay còn g i là ki m ñ nh s b ng nhau c a t t c các c p trung bình (multiple comparisons) thì m c ý nghĩa không còn là α mà nh ñi nhi u, do ñó các nhà nghiên c u th ng kê ñã ñ xu t nhi u cách ki m ñ nh khác ñ ñ m b o m c ý nghĩa α như ki m ñ nh Scheffé, Tukey, Bonferroni, Dunnett, ki m ñ nh ña ph m vi (multiple range test) Duncan, Student- Newman - Keuls, . . .Trong các chương trình máy tính chuyên v th ng kê còn có nhi u cách so sánh khác. Thí d mu n so sánh theo Duncan (các l n l p b ng nhau và g i là r) ph i s p các trung bình t nh ñ n l n. Khi so sánh hi u s các trung bình thì, tuỳ theo các trung bình k nhau hay cách nhau m t trung bình, cách nhau hai trung bình, . . .mà dùng các ngư ng so sánh khác nhau. Vi c so sánh ti n hành như sau: MS E 1) Tính sai s c a trung bình s xi = r 2) L y giá tr rp trong b ng Duncan ng v i b c t do dfE nhân v i s xi ñ có kho ng Rp. _ 3) So sánh hi u x j − x i v i Rp . N u hai trung bình li n nhau thì l y p = 2, cách nhau m t thì p = 3, cách nhau hai thì p = 4, . . . N u hi u bé hơn hay b ng Rp thì sai khác không có ý nghĩa, ngư c l i thì sai khác có ý nghĩa. Trong thí d trên (A2) (A1) (A3) (A4) 71,0 79,0 (81,4) (142,8) 826 = 12,853 v i b c t do dfE = 16 s xi 5 p 2 3 4 rp 3,0 3,15 3,23 Rp 38,56 40,49 41,52 Sai khác không có ý nghĩa (A1) - (A2) = 79,0- 71,0 = 8 < R2 = 38,56 Sai khác không có ý nghĩa (A3) - (A2)= 81,4 - 71,0 = 10,4 < R3 = 40,49 Sai khác có ý nghĩa (A4) - (A2) = 142,8 - 71 = 71,8 > R4 = 41,52 Sai khác không có ý nghĩa (A3) - (A1) = 81,4 - 79,0 = 2,4 < R2 = 38,56 Sai khác có ý nghĩa (A4) - (A1)= 142,8 - 79 = 63,8 > R3 = 40,49 Sai khác có ý nghĩa (A4) -(A3) =142,8- 81,4= 61,4 > R2 = 38,56 Trong ví d này các k t lu n không khác v i so sánh theo LSD 54 Thi t k thí nghi m Ki u thí nghi m kh i ng u nhiên ñ y ñ 4.2. (Randomized complete block design - RCBD) Như ñã nêu trên, mô hình thi t k thí nghi m ki u hoàn toàn ng u nhiên ch th c s có hi u qu khi toàn b ñ ng v t thí nghi m có s ñ ng ñ u cao và các ñi u ki n ngo i c nh ph i ñư c ki m soát d dàng. Trong th c t , ñ c bi t là trong chăn nuôi thú y r t khó có th tho mãn cùng m t lúc các ñi u ki n ñã nêu. Mô hình thi t k thí nghi m theo ki u kh i ng u nhiên ñ y ñ ñư c ñưa ra nh m h n ch nh ng khó khăn ñó. Nguyên t c t o kh i là ñ t ñư c s ñ ng ñ u t i ña trong m t kh i và s khác nhau l n nh t gi a các kh i. Các kh i ñư c g i là ñ y ñ khi trong m i kh i có ñ y ñ các ñ i di n c a các nghi m th c và ng u nhiên khi các ñơn v thí nghi m ñư c b trí m t cách hoàn toàn ng u nhiên vào các nghi m th c. Trong quá trình thí nghi m, t t c các ñơn v thí nghi m trong cùng m t kh i nh n ñư c t t các ñi u ki n như nhau ngo i tr y u t thí nghi m. Trong chăn nuôi - thú y, kh i có th coi là các nhóm ñ ng v t cùng m t gi ng, gi i tính, tu i, cùng kh i lư ng ho c cũng có th là nhóm ñ ng v t sinh ra cùng m t b , cùng l a. M t s lý do ñ ch n mô hình thí nghi m kh i ng u nhiên ñ y ñ là: a) Do không tìm ñư c ñ n = a × b ñơn v thí nghi m ñ ng ñ u do ñó ph i ch n b kh i, m i kh i có a ñơn v thí nghi m ñ s p x p cho a m c c a nhân t .Ví d so sánh 6 công th c thí nghi m, m i công th c l p l i 5 l n. Gi s ta không tìm ñư c 30 con l n ñ ng ñ u v kh i lư ng, do ñó ch n 5 lô, m i lô 6 con ñ ng ñ u ñ b trí 6 công th c. b) Có th có m t ngu n bi n ñ ng theo m t hư ng, thí d hư ng n ng, hư ng gió, hư ng d c, hư ng ch y c a nư c ng m, hư ng thay ñ i c a ch t ñ t, . . . khi ñó ph i b trí các kh i vuông góc v i hư ng bi n ñ ng nh m cân b ng tác ñ ng c a bi n ñ ng (vì m i công th c ñ u có m t t t c các kh i, m i kh i m t l n). 4.2.1. S kh i c n thi t Các k thu t dùng ñ xác ñ nh dung lư ng m u trong mô hình thi t k thí nghi m m t nhân t hoàn toàn ng u nhiên có th ñư c áp d ng tr c ti p ñ i v i mô hình kh i ng u nhiên ñ y ñ . Các ñư ng cong cho s n có th ñư c s d ng v i công th c: a b∑ d i2 φ2 = i =1 ...