Thời kỳ 1858 - 1975 - Lịch sử Việt Nam cận hiện đại: Phần 1

Tài liệu Lịch sử Việt Nam cận hiện đại (thời kỳ 1858 - 1975) của tác giả Hà Minh Hồng phản ánh khái quát và tóm lược những nội dung chủ yếu của lịch sử Việt Nam hơn một thế kỷ, trong đó làm toát lên chủ nghĩa yêu nước và nguyện vọng thiết tha của dân tộc về nền độc lập tự do của Tổ quốc thống nhất. Tài liệu được chia làm 2 phần. Phần 1 gồm nội dung 4 chương đầu tiên của Tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thời kỳ 1858 - 1975 - Lịch sử Việt Nam cận hiện đại: Phần 1 HÀ MINH HỒNGLỊCH SỬ VIỆT NAM CẬN HIỆN ðẠI (1858 – 1975)NHÀ XUẤT BẢN ðẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH, 2005 LỊCH SỬ VIỆT NAM CẬN HIỆN ðẠI (1858 – 1975)2 LỜI NÓI ðẦU Lịch sử Việt Nam cận - hiện ñại (thời kỳ 1858 - 1975) là lịchsử ñấu tranh anh dũng ngoan cường của dân tộc Việt Nam chống chủnghĩa thực dân và phát xít. Quá trình ấy, nhân dân ta ñã không chịukhuất phục trước sự thống trị, áp bức tàn bạo của ngoại bang, liên tụcñứng lên kiên quyết chống xâm lược, giành lại ñộc lập, chủ quyền,thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ cho quốc gia dân tộc; bảo vệ và pháthuy những thành quả của cách mạng tháng Tám; từng bước kiến thiếtñất nước theo con ñường chủ nghĩa xã hội, làm tiền ñề cho công cuộcthống nhất ñất nước. Từ những bi hùng của thời kỳ mất nước, ñếnnhững ngày bão táp cách mạng mùa Thu, và kháng chiến 3000 ngàykhông ngủ, những năm tháng hào hùng “xẻ dọc Trường Sơn ñi cứunước”, nhân dân Việt Nam ta ñã viết tiếp những trang sử vàng củatruyền thống chống xâm lăng, ñã nêu cao chủ nghĩa yêu nước ViệtNam trong thời ñại Hồ Chí Minh. Các chương của tập sách này phản ánh khái quát và tóm lượcnhững nội dung chủ yếu của lịch sử Việt Nam hơn một thế kỷ, trongñó làm toát lên chủ nghĩa yêu nước và nguyện vọng thiết tha của dântộc về nền ñộc lập tự do của Tổ quốc thống nhất. Những nội dungphong phú khác của lịch sử sẽ ñược ñề cập ñến trong các công trìnhtiếp sau. Tập sách ñược xuất bản với mong muốn sẽ ñược ñồngnghiệp và sinh viên ñóng góp xây dựng khi ñọc và khi học, ñể lần táibản sau ñược hoàn chỉnh hơn. Nhân lần xuất bản này, chân thành cảm ơn Hội ñồng khoahọc Khoa Lịch sử, các ñồng nghiệp trong và ngoài Khoa Lịch sửtrường ðại học Khoa học xã hội và Nhân văn; cảm ơn Nhà xuất bảnðại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh ñã tạo ñiều kiện cho sáchñược xuất bản. Thành phố Hồ Chí Minh, 13 tháng 7 năm 2005 TÁC GIẢ 34 CHƯƠNG I CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC NỬA CUỐI THẾ KỶ XIXI. THỰC DÂN PHÁP ðÁNH CHIẾM VIỆT NAM - NHÂN DÂNNAM BỘ GIƯƠNG CAO NGỌN CỜ CHỐNG XÂM LƯỢC 1. Việt Nam dưới triền Nguyễn ñối phó với âm mưu xâmlược của thực dân Pháp Từ lâu các thương nhân, giáo sĩ phương Tây, trong ñó cóthương nhân và giáo sĩ người Pháp, ñã có mặt ở Việt Nam ñể tìmkiếm thị trường và ñạo trường mới. Sau khi bị ñẩy ra khỏi thuộc ñịachung với Anh ở An ðộ, tư bản Pháp ñã ra sức tìm kiếm thuộc ñịamới ở miền viễn ñông. Năm 1769, cùng lúc với sự ñóng cửa Công tyðông An Pháp ở An ðộ, Hội truyền giáo của Pháp ở nước ngoàiñược thành lập. Tư bản Pháp cấu kết với giáo hội ñể mở cửa cácquốc gia phong kiến phương ðông, trong ñó có Việt Nam. Khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ (1771) và chuyển thành phongtrào dân tộc mạnh mẽ. Lợi dụng lực lượng Nguyễn Ánh chống TâySơn, thông qua việc ký Hiệp ước Versailles (28/7/1787), thực dânPháp muốn xúc tiến việc can thiệp vào nội tình Việt Nam; nhưng ñếntrước thế kỷ XIX thực dân Pháp vẫn chưa thực hiện ñược âm mưuxâm lược ở xứ này. Sau cuộc chiến chống Tây Sơn và vương triều Nguyễn QuangTrung, thì vương triều Nguyễn Gia Long ñược thiết lập (1802). Nửañầu thế kỷ XIX, các vương triều Nguyễn từ ñời Gia Long ñến ñờiMinh Mạng, Thiệu Trị và ñầu ñời Tự ðức, ñã cho thi hành nhiềuchính sách ñối nội và ñối ngoại nhằm củng cố phát triển quốc gia vềchính trị, kinh tế, văn hoá, quốc phòng. 5 Tuy nhiên, triều Nguyễn ñã xây dựng bộ máy chính trị quanliêu, ñộc ñoán và sâu mọt; xây dựng nền kinh tế tiểu nông không cókhả năng phát triển thành kinh tế hàng hoá; kinh tế công thương bị sasút và bế tắc. Một số biện pháp khuyến nông không ñủ làm thay ñổisự trì trệ lạc hậu của ñời sống kinh tế. Những tiến bộ ở một số lĩnhvực văn hóa không ñủ làm thay ñổi cả nền học thuật cổ hủ và tưtưởng bảo thủ. Xã hội Việt Nam dưới triều Nguyễn bất ổn với tìnhtrạng xiêu bạt của nông dân ngày càng lớn, mâu thuẫn giai cấp ngàycàng sâu sắc, khởi nghĩa nông dân ngày càng nhiều. ðất nước lâmvào cuộc khủng hỏang suy vong trầm trọng. Có thể nói, những biện pháp của các vương triều Nguyễnkhông ñem lại hiệu quả phát triển kinh tế, không làm cho ñất nước ổnñịnh về chính trị, không ñưa quốc gia ñến sự hùng mạnh ñể ñủ sứcchống lại những âm mưu thôn tính của ngoại bang. Trong khi ñó chính sách ñối ngọai của triều ñình Nguyễnkhông những lạc hậu với thời cuộc, không thích hợp trong bang giaovới các nước láng giềng, mà còn có những sai lầm và mù quángtrước những diễn biến của tình hình thế giới ñang chuyển ñộng theoquy luật phát triển của nó. ðặc biệt là những biện pháp của cácvương triều Nguyễn ñối phó với âm mưu xâm ...