Thông báo lâm sàng: Thức tỉnh muộn sau gây mê nội khí quản cắt túi mật nội soi

Bài viết này thông báo một trường hợp thức tỉnh muộn sau phẫu thuật cắt túi mật nội soi. Nguyên nhân có lẽ do thời gian tác dụng của thuốc giãn cơ rocuronium kéo dài dẫn đến BN thức tỉnh muộn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thông báo lâm sàng: Thức tỉnh muộn sau gây mê nội khí quản cắt túi mật nội soiTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013THÔNG BÁO LÂM SÀNG: THỨC TỈNH MUỘNSAU GÂY MÊ NỘI KHÍ QUẢN CẮT TÚI MẬT NỘI SOINguyễn Trung Kiên*; Nguyễn Thị Thanh*; Nguyễn Ngọc Thạch*TÓM TẮTGây mê nội khí quản là phương pháp vô cảm phổ biến cho phẫu thuật cắt túi mật nội soi. Sauphẫu thuật, bệnh nhân (BN) thường thức tỉnh nhanh và được rút ống nội khí quản sớm ngay tạiphòng mổ. Tuy nhiên, chúng tôi xin thông báo một trường hợp thức tỉnh muộn sau phẫu thuật cắt túimật nội soi. Nguyên nhân có lẽ do thời gian tác dụng của thuốc giãn cơ rocuronium kéo dài dẫn đếnBN thức tỉnh muộn.* Từ khóa: Thức tỉnh muộn sau phẫu thuật; Rocuronium.CASE REPORT: DELAYED RECOVERY POST-LAPAROSCOPICCHOLECYSTECTOMYsummaryGeneral anesthesia is the common anesthesia method for laparoscopic cholecystectomy. Normally,the patients make postoperative quick recovery and are early extubated the endotracheal tube inoperating room. However, we report a post-laparoscopic cholecystectomy delayed recovery case.The cause is proposed that prolonged effect of rocuronium causes delayed recovery.* Key words: Post-operative delayed recovery; Rocuronium.ĐẶT VẤN ĐỀGây mê nội khí quản là phương pháp vôcảm thường được sử dụng trong phẫuthuật nội soi cắt túi mật. Rocuronium vớibiệt dược esmeron, thuốc giãn cơ trungbình được sử dụng rộng rãi trong gây mênội khí quản, là loại thuốc giãn cơ có nhiềuưu điểm như thời gian khởi phát nhanh và íttác dụng phụ [5]. Hơn 25 năm trước đây, đãcó những báo cáo cho thấy sự tồn dư kéodài của thuốc giãn cơ sau phẫu thuật đốivới BN sử dụng thuốc giãn cơ dài [6]. Sauđó, có những nghiên cứu chỉ ra rằng vớithuốc giãn cơ trung bình như rocuroniumcũng có trường hợp xảy ra tương tự [6].Với phẫu thuật cắt túi mật nội soi, BNthường thức tỉnh nhanh sau gây mê, chophép rút ống nội khí quản ngay tại phòngmổ. Theo Hồ Văn Quang và CS (2011), thờigian gây mê (thời gian tính từ khi tiêm thuốcmê đến khi kết thúc phẫu thuật, phục hồiphản xạ mi mắt và mở mắt theo lệnh) trongphẫu thuật cắt túi mật nội soi là 42,5 ± 6,4phút, nhanh nhất 32 phút, lâu nhất 67 phút [4].* Bệnh viện 103Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: GS. TS. Phạm Gia KhánhGS. TS. Lê Trung Hải136TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013Tuy nhiên, chúng tôi xin thông báo mộttrường hợp thức tỉnh muộn sau phẫu thuậtcắt túi mật nội soi ngày 31 - 12 - 2012, mặcdù phẫu thuật chỉ diễn ra trong 90 phút,nhưng sau phẫu thuật kết thúc 280 phút,BN mới thức tỉnh hoàn toàn và cho phép rútống nội khí quản. Nguyên nhân có lẽ dothời gian tác dụng của thuốc giãn cơ kéodài dẫn đến BN thức tỉnh muộn.GIỚI THIỆU CA BỆNHBN Trương Tuấn C, nam, 51 tuổi, cao1m65, nặng 50 kg, ASA II, tiền sử cắt thậnphải do ứ niệu năm 2009, được chẩn đoánpolýp túi mật và dự kiến cắt túi mật nội soi.Lâm sàng: nhịp tim đều 82 chu kỳ/phút,huyết áp động mạch 131/82 mmHg, khôngcó tiếng tim bệnh lý, rì rào phế nang êm dịuhai phế trường, không có ran, tần số thở 14lần/phút, SpO2 100% bụng mềm, không ucục, gan lách không to, điểm túi mật khôngđau.Cận lâm sàng: hồng cầu 5,24 x 10 9/l,hemoglobin 153 g/l, hematocrit 0,472 l/l. Sinhhóa máu: albumin 39 g/l; protein 67 g/l; bilirubintoàn phần 12 μmol/l; bilirubin trực tiếp 2 μmol/l;creatinin 157 μmol/l; ure 5,4mmol/l; glucose9,4 mmol/l; GOT 42 U/L; GPT 61 U/L; natri130 mmol/l; kali 3,8 mmol/l. Siêu âm ổ bụngvà X quang tim phổi bình thường.Tiêm thuốc tiền mê lúc 11 giờ 30 phút:atropin 0,01 mg/kg (0,5 mg), fentanyl 2 mcg/kg(100 mcg), tiêm tĩnh mạch chậm.Khởi mê lúc 11 giờ 45 phút: sử dụng hệthống kiểm soát nồng độ đích (TCI - targetcontrolled infusion) bằng propofol chế độnão nồng độ 4 mcg/ml (hệ thống bơm tiêmTCI của hãng Fresenius Kabi, Áo), thôngkhí bóp bóng qua máy, khi BN mất ý thức,tiêm tĩnh mạch rocuronium với biệt dượcesmeron 1 mg/kg, sau 1 phút, đặt ống nộikhí quản số 7,5 qua miệng một lần thuận lợi,tiêm tĩnh mạch fentanyl 4 mcg/kg (200 mcg).Phẫu thuật bắt đầu lúc 12 giờ 5 phút vàBN được duy trì mê bằng propofol theonồng độ đích chế độ não 3 - 5 mcg/ml,thông khí nhân tạo bằng máy gây mê datexomeda (CHLB Đức) với chế độ kiểm soátthể tích, thể tích khí lưu thông (Vt ) 500 ml,tần số hô hấp (f) 14 lần/phút, tỷ lệ thời gianthở vào/thở ra (I:E) 1:2, EtCO2 từ 35 - 38mmHg. Chúng tôi không bổ sung thêmfentanyl và rocuronium trong quá trình duytrì mê. Quá trình gây mê phẫu thuật diễn rathuận lợi, huyết động ổn định với nhịp timgiao động 76 - 80 chu kỳ/phút, huyết áp độngmạch dao động 100/78 đến 125/85 mmHg,SpO2 dao động 98 - 100%. Ngừng truyềnpropofol trước khi kết thúc phẫu thuật 10 phútvà phẫu thuật kết thúc lúc 13 giờ 35 phút.Thời gian phẫu thuật cắt túi mật nội soi 1 giờ30 phút.Tổng lượng thuốc và dịch truyền đã sửdụng trong quá trình gây mê và phẫu thuậtnhư sau: propofol 350 mg, fentanyl 300 mcg,rocuronium 50 mg, NaCl 0,9% 1.000 ml,ringerlactat 500 ml.Ngay khi kế ...