Thông báo một trường hợp u não do nấm Mucorales được chẩn đoán tại Bệnh viện Quân Y 103

U não do nấm Mucorales là bệnh hiếm gặp, chẩn đoán rất khó nếu không có sinh thiết mô. Vì vậy, cần bổ sung căn nguyên nấm trong chẩn đoán phân biệt trường hợp u não để tiến hành các thủ thuật xâm lấn lấy bệnh phẩm giúp chẩn đoán chính xác và điều trị sớm cho bệnh nhân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thông báo một trường hợp u não do nấm Mucorales được chẩn đoán tại Bệnh viện Quân Y 103 t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2019 THÔNG BÁO MỘT TRƯỜNG HỢP U NÃO DO NẤM MUCORALES ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103 Trần Ngọc Dũng1; Lê Trần Anh2; Nguyễn Thành Bắc1; Nguyễn Văn Ngọc1 TÓM TẮT Bệnh nhân nam, 44 tuổi, vào Bệnh viện Quân y 103 với các triệu chứng đau ngực, ho ra máu kéo dài trong khoảng 2 tháng. Trong thời gian nằm viện bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng tổn thương thần kinh (rối loạn ý thức, liệt 1/2 người bên phải) và khối u ở não thất bên bên trái trên film chụp cộng hưởng từ. Bệnh nhân được chẩn đoán u nấm, nghi do nấm Mucorales, sau khi phẫu thuật lấy u và nhuộm mô bệnh học phát hiện các sợi nấm đường kính không đều, không có vách ngăn. Bệnh nhân tử vong do biến chứng chảy máu sau mổ trước khi được dùng thuốc chống nấm. U não do nấm Mucorales là bệnh hiếm gặp, chẩn đoán rất khó nếu không có sinh thiết mô. Vì vậy, cần bổ sung căn nguyên nấm trong chẩn đoán phân biệt trường hợp u não để tiến hành các thủ thuật xâm lấn lấy bệnh phẩm giúp chẩn đoán chính xác và điều trị sớm cho bệnh nhân. * Từ khóa: U não; Nấm; Mucorales. ĐẶT VẤN ĐỀ tăng lên 1,2 trường hợp/1 triệu dân (2006) [2]. Trên toàn cầu, ước tính khoảng Mucorales là một bộ thuộc giới nấm (Fungi), 910.000 ca bệnh/năm [3]. Tỷ lệ mắc cao ngành Mucoromycota, lớp Mucoromycetes. nhất được ghi nhận ở Ấn Độ với tỷ lệ mắc Nấm Mucorales sống hoại sinh, phân bố khoảng 0,14 trường hợp/1.000 người, rộng rãi ở môi trường ngoại cảnh, tuy nhiên gấp 80 lần tỷ lệ mắc mucormycosis ở các có thể gây bệnh ở người (mucormycosis). nước phát triển [4]. Mucormycosis là một Có 27 loài thuộc 11 giống gây bệnh ở bệnh cơ hội, hay gặp nhất ở người tiểu người đã được biết đến [11], hay gặp đường, bỏng hoặc chấn thương, bệnh nhất là các loài thuộc giống Rhizopus, nhân (BN) suy giảm miễn dịch nặng [13]. Mucor, Absidia và Cunninghamella; trong Bệnh do Mucorales có tỷ lệ tử vong cao, đó loài Rhizopus oryzae chiếm tới 70% đặc biệt khi xuất hiện tổn thương trong trường hợp mucormycosis [13]. Nấm có thể não. Những năm 1980, tỷ lệ tử vong của xâm nhập vào người qua đường hô hấp, bệnh não do Mucorales là 100% [7]. tiêu hóa hay qua da; gây tổn thương ở não, Ngày nay với việc phát hiện sớm, kết hợp phổi, dạ dày, da hay thể lan tràn [13]. Tỷ lệ điều trị bằng phẫu thuật và amphotericin B, mắc bệnh có xu hướng tăng dần, tại Pháp tỷ lệ tử vong còn khoảng 50% [13] tỷ lệ 0,7 trường hợp/1 triệu dân (1997) (Riley và CS, 2016). 1. Bệnh viện Quân y 103 2. Học viện Quân y Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Thành Bắc (bacnt103@gmail.com) Ngày nhận bài: 05/06/2019; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 20/07/2019 Ngày bài báo được đăng: 05/08/2019 95 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2019 Do bệnh hiếm gặp, triệu chứng không gian. Xét nghiệm dịch não tủy (ngày 28 điển hình, chẩn đoán khó khăn, cho đến tháng 3) thấy dịch hơi đục, 20 tế bào/ml nay ở Việt Nam chưa có thông báo nào với 93% là bạch cầu lympho. Xét nghiệm về mucormycosis. Chúng tôi giới thiệu một máu (ELISA) tìm ký sinh trùng phát hiện trường hợp u não do Mucorales được kháng thể kháng Toxocara (OD = 0,814). chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Quân BN được chẩn đoán tổn thương não y 103 làm tư liệu tham khảo cho các nhà và phổi đa ổ theo dõi do ung thư di lâm sàng, dịch tễ. căn/xơ gan do HBV; chẩn đoán phân biệt: tổn thương não và phổi do ký sinh trùng. GIỚI THIỆU BỆNH ÁN BN được điều trị bằng albendazole BN nam, 44 tuổi, quê ở Đắc Nông vào (800 mg/ngày). Chụp cắt lớp vi tính sọ Bệnh viện Quân y 103 ngày 18 - 03 - 2019, não (ngày 1 tháng 4) phát hiện khối u ra viện (xin về) ngày 19 - 4 - 2019. Chẩn nang ở não thất trái (hình 1). BN được đoán ra viện: hôn mê sâu do chảy máu chuyển sang Khoa Ngoại Thần kinh ngày não thất và thân não/u nang não thất bên 4 - 4 - 2019 trong tình trạng khó tiếp xúc, bên trái đã phẫu thuật lấy u bằng vi phẫu Glasgow 12 - 13 điểm, liệt 1/2 người ngày thứ 3, viêm gan mạn do HBV, viêm bên phải, thiếu máu, rối loạn đông máu phổi không điển hình giai đoạn ổn định. (xét nghiệm máu ngày 16 tháng 4: hồng cầu: BN có tiền sử nghiện rượu (uống 3,67 T/l, hemoglobin: 122 g/l, hematocrit: khoảng 200 ml/ngày, trong 5 năm, viêm 0,355 L/l, tiểu cầu: 107 G/l, PT (%): 56%, gan virut B điều trị không thường xuyên. PT(s): 18,3). Ngày 17 - 4 - 2019, BN được Khoảng tháng 1 - 2019, BN có biểu hiện ...