Thực thi cam kết về chính sách lao động theo quy định của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tại Việt Nam

Việt Nam đã tham gia ký kết hai hiệp ước thương mại quan trọng đó là Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Bài viết đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi các cam kết về chính sách lao động được quy định tại hai hiệp ước thương mại tự do thế hệ mới trong thời gian sắp tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực thi cam kết về chính sách lao động theo quy định của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tại Việt Nam Tạp chí Khoa học, Tập 1, Số 2, Tháng 12/2022 THỰC THI CAM KẾT VỀ CHÍNH SÁCH LAO ĐỘNG THEO QUY ĐỊNHCỦA CÁC HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO THẾ HỆ MỚI TẠI VIỆT NAM Dương Thị Hải Yến1,* 1 Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, *Email: duongthihaiyen@naue.edu.vn Tóm tắt: Việt Nam đã tham gia ký kết hai hiệp ước thương mại quan trọng đó là Hiệpđịnh Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Xuyên Thái BìnhDương (CPTPP). Bên cạnh những cam kết về hàng hoá, về thuế quan, bảo vệ môi trường, …các bên còn có cam kết về chính sách lao động. Có ba nhóm chính sách chủ yếu cam kết baogồm: Tiêu chuẩn về không phân biệt đối xử trong lao động, Tiêu chuẩn về xoá bỏ lao động trẻem, Tiêu chuẩn về quan hệ lao động cụ thể là đại diện, tự do liên kết, thương lượng. Việt Namđã nỗ lực thực thi các cam kết này thông qua việc nội luật hoá các tiêu chuẩn để tương thíchvới các tiêu chuẩn của Tổ chức lao động quốc tế ILO và những chương trình thực thi cụ thể.Tuy nhiên, trong quá trình thực thi vẫn còn những hạn chế nhất định về quá trình lập pháp,sự tuân thủ của doanh nghiệp cũng như cách thức hoạt động của tổ chức công đoàn chưa đápứng được các tiêu chuẩn cam kết. Bài viết đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quảthực thi các cam kết về chính sách lao động được quy định tại hai hiệp ước thương mại tự dothế hệ mới trong thời gian sắp tới. Từ khoá: EVFTA, CPTPP, FTA, thực thi, cam kết lao động. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ thực thi các cam kết về lao động đó. Do đó, Hiệp định Thương mại Tự do Việt những FTA này đã đặt ra nhiều vấn đề đángNam - EU và Hiệp định Đối tác Xuyên Thái lưu tâm trong việc hoạch định các chínhBình Dương là những Hiệp định Thương sách lao động phù hợp. Việc không sửa đổi,mại Tự do (FTA) thế hệ mới mà Việt Nam bổ sung chính sách, pháp luật để thực hiệnđã tham gia ký kết. CPTPP được ký kết vào những cam kết liên quan đến lao động hoặcngày 8/3/2018, có giá trị hiệu lực kể từ ngày việc vi phạm các tiêu chuẩn lao động sẽ ảnh14/01/2019 đối với Việt Nam, EVFTA được hưởng tới việc thực thi FTA mà các bên đãký kết vào ngày 30/6/2019, có giá trị hiệu ký kết.lực từ ngày 01/8/2020. Đây là những FTA có 2. NỘI DUNGmức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ 2.1. Nội dung các cam kết về chínhtrước tới nay trong đó có các cam kết về lĩnh sách lao động trong hiệp định thương mạivực lao động. Hiệp ước thương mại Tự do tự do thế hệ mới tại Việt Namthế hệ mới tạo ra cơ hội về việc làm, về thu 2.1.1. Nội dung các cam kết về chínhnhập, bảo đảm tốt hơn các quyền lao động,… sách lao động trong Hiệp định Đối tác Xuyênnhưng cũng là thách thức đối với cơ quan Thái Bình Dươngnhà nước, các doanh nghiệp trong quá trình Hiệp định CPTPP là một FTA thế hệ mới 157 Trường Đại học Kinh tế Nghệ Anvới những tiêu chuẩn cao, toàn diện và cân và phân biệt đối xử nhằm vô hiệu hóa hoặcbằng, nhằm mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng làm suy yếu khả năng đại diện, bảo vệ chokinh tế, hỗ trợ tạo việc làm, tăng năng suất và quyền và lợi ích của người lao động. Điềusức cạnh tranh; nâng cao mức sống, giảm đói này cũng phù hợp với quy định của ILO.nghèo ở các nước ký kết; bảo vệ môi trường 2.1.2. Nội dung các cam kết về chínhvà bảo vệ quyền của người lao động. Hiệp sách lao động tại Hiệp định Thương mại Tựđịnh dành riêng một chương 19 với 15 điều do Việt Nam - EUquy định về lao động cũng như các cam kết về Những cam kết về lao động được quylao động ràng buộc các nước thành viên. Về định tại chương 13 về thương mại và phátcơ bản, Hiệp định CPTPP không đưa ra tiêu triển bền vững của Hiệp ước EVFTA baochuẩn riêng về lao động mà chỉ tái khẳng định gồm các nội dung chủ yếu như sau (Điềucác tiêu chuẩn lao động cơ bản được nêu trong 13.4 - Chương 113 - Hiệp định EVFTA):Tuyên bố năm 1998 của ILO và yêu cầu tất Thứ nhất, Ban hành và sửa đổi luậtcả các nước thành viên có nghĩa vụ tôn trọng, pháp, chính sách phù hợp với các tiêu chuẩnthúc đẩy và thực thi với tư cách thành viên được quốc tế công nhận.của ILO (Trần Thị Bảo Khanh, 2022). Những Thứ hai, Tái khẳng định cam kết tônnội dung chính về lao động trong Hiệp định trọng, thúc đẩy và thực hiện hiệu quả cácCPTPP. Những nội dung chính về lao động nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động,trong Hiệp định CPTPP bao gồm: phù hợp với các nghĩa vụ của quốc gia thành Thứ nhất, Về những nội dung liên quan viên ILO và theo Tuyên bố 1998 của ILO vềđến xóa bỏ lao động cưỡng bức, lao động trẻ các nguyên tắc và quyền cơ bản trong laoem, xóa bỏ phân biệt đối xử trong lao động. động bao gồm: Thứ hai, Về quyền thành lập tổ chức (a) Tự do liên kết và công nhận mộtđại diện của người lao động. Theo Hiệp định cách thực chất quyền thương lượng tập thể;CPTPP và cũng phù hợp với quy định của (b) Chấm dứt mọi hình thức lao độngILO, Việt Nam và tất cả các nước tham gia cưỡng bức hoặc ép buộc;Hiệp định CPTPP phải tôn trọng và bảo đảm (c) Loại bỏ một cách hiệu quả lao độngquyền của người lao động trong việc thành trẻ em;lập và gia nhập tổ chức của người lao động (d) Chấm dứt phân biệt đối xử về việctại cơ sở doanh nghiệp. làm và nghề nghiệp. Thứ ba, Hiệp định CPTPP cũng như quy Thứ ba, Đối với việc gia nhập các côngđịnh của ILO đều khẳng định tất cả các tổ ước của ILO, các bên sẽ:chức của người lao động phải tuân thủ Hiế ...