Thực trạng nợ công và đánh gia vai trò của kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công tại Việt Nam

Vai trò của cơ quan kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công là rất cần thiết, nhất là trong bối cảnh thế giới đã diễn ra những trường hợp khủng hoảng kinh tế do đổ vỡ nợ công. Bài viết này phản ánh thực trạng nợ công cũng như đánh giá được một cách khái quát vai trò của kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng nợ công và đánh gia vai trò của kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công tại Việt Nam QUẢN LÝ - KINH TẾ THỰC TRẠNG NỢ CÔNG VÀ ĐÁNH GIA VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC TRONG QUẢN LÝ NỢ CÔNG TẠI VIỆT NAM STATUS OF PUBLIC DEBT AND EVALUATION OF THE STATE AUDIT’S ROLE IN PULIC DEBT MANAGEMENT IN VIETNAM (2) Bùi Thị Thu Thuỷ (1) Phạm Thu Hương Tóm tắt: Vai trò của cơ quan kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công là rất cần thiết, nhất là trong bối cảnh thế giới đã diễn ra những trường hợp khủng hoảng kinh tế do đổ vỡ nợ công. Trên thực tế ở Việt Nam, mặc dù hàng năm, kiểm toán nhà nước vẫn thực hiện kiểm toán tổng quyết toán ngân sách nhà nước và các chương trình, dự án sử dụng nợ công và đóng góp các ý kiến chuyên môn trong giai đoạn lập dự toán ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, vai trò của kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công vẫn chưa được xác lập, theo đó, việc công khai thông tin về quản lý nợ công cũng chưa chất lượng và được đánh giá cao. Bài báo này phản ánh thực trạng nợ công cũng như đánh giá được một cách khái quát vai trò của kiểm toán nhà nước trong quản lý nợ công hiện nay. Từ khoá: Nợ công, GDP, khủng hoảng, ngân sách, thâm hụt, quản lý, rủi ro, kiểm toán nhà nước. Abstract: The state audit plays a quite necessary role in public debt management, especially in the context of on-going economic crisis due to sovereign default. Actually in Vietnam, despite the fact that the State Audit performs annual auditing for total state budget settlement and programs and projects using state budget and makes professional comments to the stage of cost estimate preparation using stage budget; the role of the state audit in public debt management has not been defined yet; accordingly the disclosure of public debt management has not been highly appreciated and in insufficient quality. This paper represents the status of public debt as well as general evaluation of the state audit’s role in public debt management. Key words: Public debt, GDB, crisis, state budge, deficit, management, risk, state audit Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 30/01/2018 Ngày phản biện đánh giá: 25/02/2018 Ngày bài báo được duyệt đăng: 20/03/2018 TẠP CHÍ KHOA HỌC 37 QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ  1. Mở đầu Các khoản nợ công có xu hướng ngày càng tăng ở nhiều quốc gia đang phát triển và được xem như là nguồn tài chính quan trọng để bù đắp các khoản thâm hụt ngân sách và hỗ trợ phát triển cơ sở, hạ tầng, kinh tế xã hội. Tuy nhiên, việc lạm dụng các khoản nợ công cũng như những yếu kém trong quản lý, giám sát nợ công đã tạo ra những rủi ro tài chính vĩ mô theo diện rộng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Cũng trong xu thế ấy, vay nợ của chính phủ Việt Nam trong những năm gần đây tăng lên đáng kể do nhu cầu đầu tư phát triển và bù đắp bội chi ngân sách. Nhu cầu đầu tư của chính phú tăng mạnh trong khi nguồn thu từ thuế, từ khai thác tài nguyên và các nguồn thu khác tăng không đáng kể. Kiểm toán nhà nước với tư cách là cơ quan chuyên môn độc lập về lĩnh vực kiểm tra tài chính cao nhất của Nhà nước do Quốc hội thành lập, hàng năm thực hiện kiểm tra việc quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản của nhà nước đối với mọi cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng ngân sách. 2. Thực trạng nợ công Tại Việt Nam, nợ công đang là một trong những vấn đề thu hút nhiều sự quan tâm nhất trên các diễn đàn kinh tế trong thời gian gần đây. Với một nước đang phát triển như Việt Nam, vay nợ có thể xem là một công cụ cần thiết để tài trợ vốn, đáp ứng nhu cầu đầu tư và khuyến khích phát triển sản xuất trong giai đoạn nền kinh tế còn có mức tích lũy thấp. Tuy nhiên, nếu chúng ta lạm dụng việc vay nợ và sử dụng thiếu thận trọng nguồn tài chính này thì các khoản nợ sẽ thành một gánh nặng cho tương lai, khiến sự bền vững của nền kinh tế bị đe một dọa.công cụ cần thiết để tài trợ vốn, đáp ứng nhu cầu đầu tư và khuyến khích phát triển sản xuất trong giai đoạn nền kinh tế còn có mức tích lũy thấp. Tuy nhiên, nếu chúng ta lạm dụng việc vay nợ và sử dụng Hình 1: thiếu thận Tỷtrọng trọngnguồn tài chính nợ công, này thìphủ nợ chính các và khoản nợ sẽ thành nợ nước ngoàimột củagánh Việtnặng Namcho tương lai, khiến 2011-2016 (%GDP)sự bền vững của nền kinh tế bị đe dọa. Hình 1: Tỷ trọng nợ công, nợ chính phủ và nợ nước ngoài của Việt Nam 2011-2016 (%GDP) Nguồn: Nguồn: Viện Chiến Viện Chiến lược vàvà lược Chính Chính sách tàitài sách chính (2017) chính (2017) Số liệu thống kê trong Hình 1 cho thấy, tỷ lệ nợ công/GDP của ...