Thực trạng phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trong dạy học môn Toán ở một số trường trung học cơ sở

Bài viết trình bày thực trạng phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trong dạy học môn Toán ở trung học cơ sở, từ đó xác định nguyên nhân, hạn chế trong phương pháp dạy học liên quan đến việc phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học của học sinh. Hiểu được những hạn chế, khó khăn mà giáo viên gặp phải trong việc phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trung học cơ sở, từ đó làm cơ sở đề đề xuất biện pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học, đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trong dạy học môn Toán ở một số trường trung học cơ sở TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀCHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TẠP CÔNG NGHỆ JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Nguyễn Thị Thanh Tuyên TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG HUNG VUONG UNIVERSITY Tập 35, Số 2 (2024): 48 - 56 Vol. 35, No. 2 (2024): 48- 56 Email: tapchikhoahoc@hvu.edu.vn Website: www.jst.hvu.edu.vn THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TƯ DUY VÀ LẬP LUẬN TOÁN HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Nguyễn Thị Thanh Tuyên1* 1 Khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ Ngày nhận bài: 31/5/2024; Ngày chỉnh sửa: 12/6/2024; Ngày duyệt đăng: 19/6/2024 DOI:https://doi.org/10.59775/1859-3968.200Tóm tắtC hương trình giáo dục phổ thông môn Toán năm 2018 nhằm mục đích bồi dưỡng, phát triển năng lực toán học cho học sinh, trong đó năng lực tư duy và lập luận toán học được coi là một trong 5 năng lực cốt lõi[1]. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều học sinh vẫn còn bộc lộ những hạn chế về năng lực tư duy và lập luậntoán học. Bài viết trình bày thực trạng phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trong dạyhọc môn Toán ở trung học cơ sở, từ đó xác định nguyên nhân, hạn chế trong phương pháp dạy học liên quan đếnviệc phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học của học sinh. Hiểu được những hạn chế, khó khăn mà giáoviên gặp phải trong việc phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh trung học cơ sở, từ đó làmcơ sở đề đề xuất biện pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học, đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáodục phổ thông năm 2018.Từ khoá: Chương trình giáo dục phổ thông, năng lực tư duy, môn toán.1. Đặt vấn đề lập luận sáng tạo (TD&LLTH), năng lực mô Môn Toán là môn học không chỉ là một hình hóa toán học, năng lực giải quyết vấn đềphần của chương trình học mà còn giúp học toán học, năng lực giao tiếp toán học, năngsinh (HS) phát triển tư duy logic. Không lực sử dụng công cụ và phương tiện học toánnhững vậy, môn Toán còn là nền móng cho [4]. Như vậy, năng lực TD&LLTH được coicác môn học khác, là công cụ quan trọng là một trong những năng lực cốt lõi cần đượcgiúp HS phát triển kỹ năng và tư duy cần hình thành và phát triển cho HS trong dạythiết để thành công trong cuộc sống [2, 3]. học môn Toán ở trường phổ thông.Chương trình giáo dục phổ thông môn Toán Việc phát triển năng lực TD&LLTH cho2018 xác định mục tiêu hình thành và phát học sinh Trung học cơ sở rất quan trọng. Bởitriển năng lực toán học cho HS, bao gồm nó không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn vềcác thành tố cốt lõi sau: năng lực tư duy và môn toán mà còn góp phần phát triển tư duy48 *Email: nguyenthithanhtuyen@hvu.edu.vnTẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 35, Số 2 (2024): 48-56logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và sáng tạo. nguồn lực tích hợp của cá nhân khi giải quyếtPhát triển năng lực tư duy và lập luận toán các vấn đề của cuộc sống [7]. Theo Đỗ Đứchọc góp phần hình thành nên năng lực toán Thái, năng lực là thuộc tính cá nhân được hìnhhọc. Việc rèn luyện năng lực toán học từ sớm thành, phát triển nhờ tố chất có sẵn và quásẽ giúp học sinh chuẩn bị tốt hơn cho tương trình học tập, rèn luyện, cho phép con ngườilai nghề nghiệp của mình. huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và Tuy nhiên, thực tế việc phát triển năng lực các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú,TD&LLTH cho HS trong dạy học môn Toán niềm tin, ý chí,... thực hiện thành công mộtở THCS còn chưa mang lại kết quả như mong loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mongđợi, nhiều HS còn bộc lộ những hạn chế về muốn trong những điều kiện cụ thể [1]. Theonăng lực TD&LLTH [5]. Bài viết dưới đây Nguyễn Thu Hà, năng lực của một người làsẽ trình bày kết quả tìm hiểu thực trạng việc khả năng kết hợp các kiến thức, kỹ năng, tháiphát triển năng lực TD&LLTH cho HS trong độ, động cơ, cảm xúc, giá trị, đạo đức để thựcdạy học môn Toán ở THCS, từ đó xác định hiện các nhiệm vụ trong bối cảnh, tình huốngnhững khó khăn, hạn chế trong việc dạy học thực tiễn có hiệu quả [8].đối với việc phát triển năng lực TD&LLTH Như vậy, có nhiều cách tiếp cận và diễn đạtcho HS. khác nhau về năng lực, trong bài báo này, chúng tôi tiếp cận khái niệm năng lực theo quan điểm2. Phương pháp nghiên cứu của Bộ Giáo dục & Đào tạo (2018), năng lực Để đánh giá năng lực TD&LLTH của HS là thuộc tính cá nhân được hình thành, phátTHCS ở tỉnh Phú Thọ ngoài phương pháp triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học tập,nghiên cứu lý luận để xác định cơ sở lý thuyết rèn luyện, cho phép con người huy động tổngvề năng lực, năng l ...