Thực trạng phát triển ngân hàng số tại Việt Nam và một số khuyến nghị

Bài viết được thực hiện nhằm tìm hiểu thực trạng chuyển đổi số của các ngân hàng tại Việt Nam, đồng thời nêu những thách thức cũng như một số khuyến nghị trong việc phát triển ngân hàng số hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng phát triển ngân hàng số tại Việt Nam và một số khuyến nghị THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÂN HÀNG SỐ TẠI VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ TS. Đào Lê Kiều Oanh* Phan Vũ Duy Khang Nguyễn Thị Thùy Mỵ TÓM TẮT Việt Nam có nhiều cơ hội và đang là thị trường đầy tiềm năng để phát triển hệ thống ngân hàng số, với những điều kiện thuận lợi như cơ cấu dân số trẻ, tỷ lệ người trưởng thành sử dụng Internet và điện thoại thông minh cao, đất nước đang trong quá trình phát triển nền kinh tế số,… Đặc biệt với sự ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 từ đầu năm ngoái đến nay được xem là một cú hích đối với nhu cầu phát triển mô hình kinh doanh ngân hàng số để các NHTM giữ vững lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Dựa trên cơ sở đó, bài viết được thực hiện nhằm tìm hiểu thực trạng chuyển đổi số của các ngân hàng tại Việt Nam, đồng thời nêu những thách thức cũng như một số khuyến nghị trong việc phát triển ngân hàng số hiện nay. Từ khóa: Ngân hàng số, chuyển đổi số, ngân hàng thương mại. 1. GIỚI THIỆU Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đến cuộc sống đời thường của người dân trên toàn cầu ngày càng được thể hiện rõ rệt khi hiện nay mọi người có thể thực hiện hầu hết mọi hoạt động cần thiết của mình chỉ bằng một chiếc điện thoại thông minh hay máy tính có kết nối Internet. Và để đáp ứng nhu cầu của khách hàng cũng như không để mình bị “tụt hậu” trong kỷ nguyên công nghệ mới, các ngân hàng thương mại (NHTM) tại Việt Nam đã và đang nỗ lực chuyển đổi số các sản phẩm, dịch vụ nhằm xây dựng hệ thống các ngân hàng số (NHS) tiên tiến, hiện đại, bắt kịp với xu thế phát triển chung của hệ thống ngân hàng trên thế giới. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước vào cuối năm 2020, so với cách đây 5 năm số lượng và giá trị thanh toán qua Internet của người dân đã tăng gấp 3 lần, số lượng và giá trị thanh toán qua điện thoại di động đã tăng vượt bậc gấp 10 lần. Vì vậy, giờ đây công cuộc chuyển đổi số mô hình kinh doanh không còn được coi là một lựa chọn mà đã trở thành một xu thể tất yếu của các ngân hàng để tiếp tục giữ vững lợi thế cạnh tranh. Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. * 260 - 2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 2.1. Khái niệm Ngân hàng số Ngân hàng số (Digital Banking) một được xem là một hình thức phát triển cao hơn nữa của ngân hàng điện tử (E-Banking) bằng cách số hóa tất cả các dịch vụ của ngân hàng truyền thống, tạo nhiều thuận lợi và tiện ích cho khách hàng bởi sự dễ dàng sử dụng qua các thiết bị điện tử, Internet. Theo Nguyễn Thị Oanh (2020), NHS là một mô hình kinh doanh của ngân hàng dựa vào nền tảng công nghệ để trao đổi thông tin và thực hiện các giao dịch giữa ngân hàng và khách hàng. Quá trình này được thực hiện thông qua các thiết bị số được kết nối với phần mềm máy tính trên môi trường internet. Vì vậy, khách hàng sẽ không cần đến các chi nhánh của ngân hàng để thực hiện giao dịch và ngược lại thì ngân hàng cũng sẽ không cần gặp khách hàng trực tiếp để hoàn thành giao dịch (ví dụ như ký chứng từ, theo dõi hồ sơ). Theo Nguyễn Thế Anh (2020), nếu như E-Banking chỉ tạo thêm tiện lợi bổ sung so với các ngân hàng truyền thống cho khách hàng với các dịch vụ con như SMS Banking, Mobile Banking, Internet Banking thì NHS phục vụ khách hàng như một ngân hàng đich thực với toàn bộ cấu trúc hệ thống và cơ cấu tổ chức đã được đổi mới, cung cấp tất cả các dịch vụ, sản phẩm kinh doanh dựa trên sự số hóa, cho phép khách hàng thực hiện mọi giao dịch trên website hoặc thiết bị di động. Như vậy có thể xem NHS là một loại hình kinh doanh ngân hàng hiện đại, ngân hàng không chi nhánh với nhiều tính năng ưu việt, phục vụ khách hàng 24/7 thông qua Internet và các thiết bị điện tử. Tất cả mọi giao dịch, thủ tục hành chính, chứng từ được số hóa và tự động hóa dựa vào công nghệ kỹ thuật số tạo nhiều thuận lợi và tiết kiệm thời gian, chi phí của khách hàng Về phía các ngân hàng, chuyển đổi số không chỉ là một quá trình số hóa dữ liệu các giao dịch mà từ đó ngân hàng còn có thể mang lại cho người khách hàng những trải nghiệm mới, đáp ứng nhu cầu sử dụng của khách hàng dễ dàng và nhanh chóng hơn, đồng thời nâng cao năng suất làm việc của ngân hàng. Đề làm được như vậy, các ngân hàng đã tận dụng những tiến bộ của công nghệ số và tích hợp số hóa vào trong lĩnh vực ngân hàng nhằm có thêm hiểu biết về khách hàng, sử dụng công nghệ phân tích dữ liệu để đưa đến những sản phẩm, dịch vụ tối ưu. 2.2. Lợi ích của ngân hàng số Sự bùng nổ của công nghệ thông tin kéo theo xu hướng phát triển NHS đã mang lại nhiều lợi ích cho ngân hàng và khách hàng như sau: - 261 Đối với Ngân hàng Thứ nhất, nâng cao hiệu quả hoạt động và mở rộng phân khúc thị trường: NHS làm cho tốc độ đáp ứng và xử lý các giao dịch nhanh chóng, thực hiện được nhiều giao dịch vào cùng một thời điểm. Ngoài ra, NHS còn giúp đáp ứng được đa dạng khách hàng kể cả những khách hàng ở vùng sâu vùng xa – họ chỉ cần kết nối mạng Internet để thực hiện giao dịch mà không cần di chuyển đến khu vực có ngân hàng. Thứ hai, giảm chi phí: công bố của Vụ Thanh toán NHNN về kết quả khảo sát tại các NHTM Việt Nam cho thấy xu hướng số hóa giúp các ngân hàng tiết kiệm được 60-70% chi phí – NHS là một trong những giải pháp nhằm giúp ngân hàng tối ưu hóa nguồn nhân lực, có thể thông qua hệ thống tự động mà giảm bớt một số nhân sự như giao dịch viên, nhân viên bán lẻ, nhân viên tổng đài,… thực hiện giao dịch Thứ ba, độ chính xác cao: NHS được tạo ra dựa trên những nền tảng công nghệ thông minh được lập trình sẵn giúp cho việc xử lý, tính toán và ghi nhận các giao dịch đạt được độ chính xác cao hơn, giảm các thao tác lỗi của nhân viên và khách hàng (Đỗ Quang Trị, 2021 ...