Thực trạng và giải pháp phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, phân tích và đánh giá dựa trên số liệu và tư liệu thứ cấp của một số cơ quan chức năng, làm rõ nội dung nói trên, đưa ra một số khuyến nghị có liên quan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng và giải pháp phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TS. Đặng Hà Giang TÓM TẮT Trong những năm gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam có sự phát triển mạnh cả về quy mô và số lượng doanh nghiệp phát hành, đa dạng kỳ hạn trái phiếu. Tổng giá trị trái phiếu phát hành không ngừng tăng cao qua các năm. Các doanh nghiệp tham gia phát hành ngày càng đa dạng trong các lĩnh vực kinh doanh khác nhau: bất động sản, ngân hàng, sản xuất kinh doanh và dịch vụ khác. Sự phát triển thị trường trái phiếu góp phần làm giảm áp lực lên vốn tín dụng ngân hàng, nhất là vốn trung dài hạn cho đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự phát triển nóng của thị trường trái phiếu, cũng như việc thiếu kiểm tra chặt chẽ mục đích sử dụng tiền phát hành trái phiếu của doanh nghiệp đang gây những tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế, điển hình như vụ việc Tân Hoàng Minh. Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, phân tích và đánh giá dựa trên số liệu và tư liệu thứ cấp của một số cơ quan chức năng, làm rõ nội dung nói trên, đưa ra một số khuyến nghị có liên quan. Từ khóa: đổi mới, chính sách tài chính, trái phiếu doanh nghiệp, phát triển bền vững ABSTRACT SITUATION AND SOLUTIONS FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT VIETNAM CORPORATE BOND MARKET In recent years, Vietnam's corporate bond market has grown strongly in terms of both the size and number of issuers, and the diversity of bond maturities. The total value of issued bonds has continuously increased over the years. Issuers are increasingly diversified in different business fields: real estate, banking, production and business and other services. The development of the bond market contributes to reducing pressure on bank credit capital, especially medium and long-term capital for business investment of enterprises. However, the hot development of the bond market, as well as the lack of strict inspection of the purpose of corporate bond issuance money, are causing potential risks to the economy, such as the case Tan Hoang Minh. The article uses qualitative research methods, analyzes and evaluates based on data and secondary documents of a number of authorities, clarifies the above content, and gives some relevant recommendations. Keywords: innovation, financial policy, corporate bonds, sustainable development 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Thị trường trái phiếu doanh nghiệp là một bộ phận của thị trường tài chính, là nội dung quan trọng trong quản lý, điều hành chính sách tài chính quốc gia. Trong những năm gần đây, với việc không ngừng đổi mới chính sách tài chính, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam đã có bước phát triển quan trọng. Các doanh nghiệp trực tiếp huy động vốn trên thị trường tài chính, phù hợp với thông lệ khu vực và quốc tế, giảm áp lực lên vốn tín dụng trung dài hạn của hệ thống Ngân hàng thương mại (NHTM). Bộ Tài chính không ngừng hoàn thiện môi trường pháp lý để giảm thiểu rủi ro sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Tuy nhiên trước yêu cầu tiếp tục mở cửa thị trường tài chính, hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, cũng như xu hướng phát triển thị trường tài phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam hiện 782 Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” nay cũng như những năm tới, đòi hỏi chính sách tài chính quốc gia cần tiếp tục được đổi mới hơn nữa và phối hợp đồng bộ hơn nữa với chính sách tiền tệ quốc gia. 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Cơ sở lý luận về trái phiếu doanh nghiệp Trái phiếu là một sản phẩm tài chính, hay một công cụ trên thị trường tài chính, mà một tổ chức phát hành, đó là Chính phủ, hay doanh nghiệp, thực hiện huy động vốn trung dài hạn trên thị trường tài chính. Tổ chức phát hành có nghĩa vụ thực hiện các cam kết nợ, bao gồm thanh toán lãi suất định kỳ và hoàn lại số tiền đầu tư ban đầu khi đến kỳ đáo hạn. VBPL (2014-2022) Còn trái phiếu doanh nghiệp, đó là trái phiếu do doanh nghiệp phát hành, dưới dạng chứng chỉ hoặc bút toán ghi nợ. Doanh nghiệp có nghĩa vụ thanh toán cả lãi lẫn gốc cho chủ sở hữu trái phiếu khi đến kỳ hạn. Trái phiếu doanh nghiệp được chia làm 2 loại như sau: Trái phiếu niêm yết: Là loại trái phiếu được đăng ký và lưu ký đầy đủ tại Trung tâm lưu ký chứng khoán, đồng thời được giao dịch rộng rãi trên thị trường tài chính. Toàn bộ quá trình giao dịch đều phải dựa trên các quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán, của pháp luật. VBPL (2014-2022) Các Ngân hàng thương mại (NHTM) cho khách vay vốn đầu tư chứng khoán với một tỷ lệ khá nằm trong mục đích cho vay vay tiêu dùng. Tức là trên danh nghĩa mục đích vay vốn thể hiện trên Hợp đồng tín dụng là khách hàng vay tiêu dùng, nhưng thực chất là vay đầu tư chứng khoán. Bên cạnh đó, NHTM cung cấp vốn cho các CTCK để CTCK cho vay hay đầu tư, cung cấp Margin cho khách hàng dưới dạng chứng khoán nợ. VBPL (2014-2022) Theo lý thuyết tài chính tiền tệ hiện đại, chứng khoán vốn (Equity Security) là loại chứng khoán được công ty cổ phần phát hành ra thị trường. Sản phẩm này để xác nhận quyền sở hữu một phần tài sản, thu nhập của công ty. Điều này cũng có nghĩa là nhà đầu tư sở hữu chứng khoán vốn là người sở hữu một phần công ty và được hưởng lợi ích từ công ty đem lại. Các CTCK của Việt Nam hiện nay hầu hết là CTCK, trong đó nhiều CTCK là công ty con của NHTM, do NHTM chiếm tỷ lệ sở hữu cổ phẩn chi phối. Còn chứng khoán nợ (Debt Security) là loại chứng khoán để chứng nhận mối quan người cho vay và ngườ ...