Thuốc giảm béo: Hiệu quả đến đâu?

Trên thế giới và ở nước ta, nhu cầu về thuốc giảm béo (TGB) đang có xu hướng ngày càng tăng. TGB hiện nay đã có tới mấy chục tên thương phẩm, tạm chia thành 3 loại: loại cũ (hãy tạm gọi là như thế) đã xuất hiện từ nhiều năm trước, loại mới xuất hiện những năm gần đây, và loại có nguồn gốc từ thảo mộc. TGB loại cũ Loại TGB này gồm có nhóm thuốc gây chán ăn (amphetamin, redux, phentermin, fenfluramin...); nhóm thuốc làm đầy ống tiêu hóa gây no nên giảm ăn (décorpa, coréine...);...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc giảm béo: Hiệu quả đến đâu? Thuốc giảm béo: Hiệu quả đến đâu? Trên thế giới và ở nước ta, nhu cầu về thuốc giảm béo (TGB)đang có xu hướng ngày càng tăng. TGB hiện nay đã có tới mấy chục tênthương phẩm, tạm chia thành 3 loại: loại cũ (hãy tạm gọi là như thế) đãxuất hiện từ nhiều năm trước, loại mới xuất hiện những năm gần đây,và loại có nguồn gốc từ thảo mộc. TGB loại cũ Loại TGB này gồm có nhóm thuốc gây chán ăn (amphetamin, redux,phentermin, fenfluramin...); nhóm thuốc làm đầy ống tiêu hóa gây no nêngiảm ăn (décorpa, coréine...); và nhóm thuốc làm tăng sự chuyển hóa. Cácnhóm thuốc này có thuốc thì độc, có thuốc thì bất tiện khi sử dụng, gây khóchịu... nên hiện nay rất ít dùng. Loại có nguồn gốc thảo mộc Loại TGB từ cây cối cũng xuất hiện nhiều trong những năm gần đâymang nhiều tên thương mại (do nhà sản xuất tự đặt tên) của nhiều nơi sảnxuất khác nhau. Trên cơ sở nghiên cứu các chất từ cây cỏ này, hoặc loại câykhác, thấy có tác dụng làm tăng tiêu hao năng lượng của cơ thể; hay là tăngchuyển hóa chất béo; tăng cường khả năng khử các gốc tự do, có khả năngchống béo phì – nhiều hãng sản xuất đã tung ra thị trường những viên TGBchiết xuất từ thảo mộc. Một hướng khác không tốn công chiết xuất như thế,mà dùng ngay cây cỏ thiên nhiên, bào chế pha uống như kiểu pha trà gọi là“trà giảm béo”. Dùng TGB có nguồn gốc thảo mộc thì an toàn, phần lớn là không độchại. Quảng cáo thì hấp dẫn, nhưng hiệu quả giảm béo thường không rõ ràng,nên khả năng tiêu thụ thuốc còn hạn chế. Các TGB mới xuất hiện gần đây Trong các TGB mới xuất hiện trong những năm gần đây có ba loạithuốc có cơ chế giảm béo hoàn toàn khác nhau. Sibutramin: Làm giảm cảm giác ngon miệng theo cơ chế ức chế sự táihấp thu các chất sinh học serotonin và nor-adrenalin tại khớp nối dây thầnkinh. Điều đó gây cản trở sự dẫn truyền thần kinh từ ống tiêu hóa về vùngdưới đồi (hypothalamus) để không còn sự kích thích gây đói, do đó ăn giảmđi. Tuy nhiên nó cũng có tác dụng không mong muốn là tăng huyết áp, nhứcđầu, mạch nhanh... Orlistat: Ngăn cản men thủy phân chất béo (enzym lipase) ở ruột.Chất béo (lipid) khi ăn vào ruột phải phân cắt thành các dạng đơn giản chủyếu dưới dạng acid béo, monoglycerid, glycerol, sterol mới được cơ thể hấpthụ. Sự phân cắt này được thực hiện là nhờ có enzym lipase của dịch tụy vàdịch ruột. Nếu hạn chế được hoạt tính của men này thì chất béo không hoặcít được hấp thu vào cơ thể. Tác dụng của TGB này là gắn với enzym lipase,làm cho lipase của dịch tụy và dịch ruột bị giảm bớt hoạt tính, sự tiêu hóahấp thu chất béo bị giảm đi khoảng 30%. Nhờ vậy lượng calo đưa vào cơ thểgiảm dẫn đến sự giảm trọng lượng cơ thể. Tác dụng phụ không mong muốn phổ biến của TGB orlistat là phâncó nhiều mỡ, mót đại tiện, bởi lẽ dầu mỡ không được hấp thu sẽ được thải ratheo phân nhờn hoặc lỏng. Song tác dụng không mong muốn này sẽ giảmdần khi dùng quen thuốc. Thuốc giảm tích tụ mỡ (cardiobil, calotine...): Bản chất có chứa chấtL-carnitine. Carnitine có trong tất cả các mô của cơ thể người (cơ, xương,tim, thận, gan...) và chỉ có ít trong máu, sữa. Nó tham gia chuyển hóa lipidnội bào dưới dạng axyl carnitine. Ở mức độ tế bào chuyển hóa năng lượngđược điều hòa bằng cơ chế phức tạp bảo đảm cho tế bào hoạt động đượcbình thường. Các chất béo muốn vào được trong tế bào để phân giải biếnthành năng lượng cung cấp cho hoạt động của cơ thể phải nhờ đến một chấtchuyên chở duy nhất là carnitine – như vậy carnitine là chất cơ bản của sựphân giải chất béo. Nếu cơ thể bị thiếu carnitine sẽ không phân giải đượcchất béo để giải phóng năng lượng, thì chất béo sẽ tích tụ lại – đó chính lànguyên nhân của sự béo mỡ. Ở những người béo vì lý do nào đó chất carnitine hoạt tính kém, hoặcbị giảm đi cùng với tuổi đời nên dễ sinh ra chứng béo phì. TGB có carnitine làm tăng các phản ứng bêta-ôxy hóa để tăng phângiải chất béo của cơ thể, tạo thêm năng lượng cho các tế bào, do đó giảmtích tụ mỡ có tác dụng giảm béo phì. Ngoài ra, còn làm giảm sự chảy nhãocủa cơ bắp do tăng năng lượng trong các tế bào. Tuy nhiên, muốn giảm béo có kết quả tốt, không nên chỉ trông cậyvào TGB cho dù đó là thuốc “đời mới nhất”. Các TGB đều mang tính tạmthời, sau khi ngừng thuốc sẽ béo trở lại, thậm chí béo hơn. Đó là chưa nói tớicác TGB “loại cũ” có những tác dụng phụ nguy hại. Bởi vậy TGB chỉ nêncoi là thứ hỗ trợ thêm, còn phương pháp giảm béo chủ yếu là điều chỉnh lạichế độ ăn: giảm calo bằng cách hạn chế chất lipid, giảm bớt chất đường –bột (glucid), ăn nhiều rau quả tươi. Song song với việc cơ cấu lại bữa ăn hợplý là năng vận động chân tay, tập thể dục thể thao có tác dụng tích cực giảmbéo, mà cơ thể khỏe mạnh. ...