Thương mại hóa sản phẩm KH&CN: Bài học kinh nghiệm từ Israel

Đẩy mạnh chuyển giao tri thức và thương mại hóa các sản phẩm khoa học và công nghệ (KH&CN) vào thực tiễn đã giúp cho Israel từ một nước xuất khẩu chủ yếu các loại quả có múi (cam, quýt) trở thành một nước xuất khẩu hàng đầu các sản phẩm công nghệ cao, đưa Israel trở thành nền kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo thành công nhất thế giới, là hình mẫu cho các quốc gia khác học tập. Bài viết phân tích một số kinh nghiệm của Israel và đưa ra các gợi ý cho Việt Nam trong việc thương mại hóa các sản phẩm KH&CN.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thương mại hóa sản phẩm KH&CN: Bài học kinh nghiệm từ Israel KH&CN nước ngoài KH&CN nước ngoài Thương mại hoá sản phẩm KH&CN: Bài học kinh nghiệm từ Israel PGS.TS Đỗ Hương Lan1, Lê Thái Hòa2 Trường Đại học Kinh tế quốc dân 1 2 Thương vụ Việt Nam tại Israel Đẩy mạnh chuyển giao tri thức và thương mại hóa các sản phẩm khoa học và công nghệ (KH&CN) vào thực tiễn đã giúp cho Israel từ một nước xuất khẩu chủ yếu các loại quả có múi (cam, quýt) trở thành một nước xuất khẩu hàng đầu các sản phẩm công nghệ cao, đưa Israel trở thành nền kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo thành công nhất thế giới, là hình mẫu cho các quốc gia khác học tập. Bài viết phân tích một số kinh nghiệm của Israel và đưa ra các gợi ý cho Việt Nam trong việc thương mại hóa các sản phẩm KH&CN. Một số kinh nghiệm thúc đẩy thương nguyên tắc không can thiệp trực ứng dụng các sản phẩm KH&CN mại hoá sản phẩm KH&CN của Israel tiếp và chỉ hỗ trợ ở những lĩnh vực vào sản xuất công nghiệp, ngay được coi là “khiếm khuyết của thị từ năm 1969 Israel đã thành lập Từ một nước xuất khẩu chủ yếu trường”, nghĩa là những khu vực một đơn vị trực thuộc Bộ Công các loại quả có múi (cam, quýt), mà tư nhân không mặn mà đầu thương (ngày nay được đổi tên đến nay Israel đã trở thành một tư, cần “bàn tay” của Nhà nước. thành Bộ Kinh tế và Công nghiệp) nước xuất khẩu hàng đầu các sản Cụ thể là Israel ưu tiên tài trợ có tên gọi “Văn phòng Nhà khoa phẩm công nghệ cao, được coi là “kỳ tích” nhờ có các chính sách cho nghiên cứu cơ bản và hỗ trợ học trưởng” (Chief Scientist đúng đắn trong việc phát triển đổi chuyển giao kết quả nghiên cứu Office) với chức năng điều phối mới sáng tạo và đặc biệt là chính cho khu vực sản xuất dưới dạng các chương trình quốc gia đầu tư sách thúc đẩy thương mại hoá kết các chương trình tài trợ. Ngoài cho R&D ở khu vực tư nhân. Thời quả nghiên cứu. ra, theo nguyên tắc chỉ hỗ trợ mà kỳ đó, cơ quan này đóng vai trò không “bao cấp”, Israel sớm thực thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm Thương mại hoá sản phẩm hiện chính sách hỗ trợ 50% cho KH&CN của Israel, được coi là KH&CN là mắt xích trọng yếu R&D ở các công ty nội địa có sẵn thành tố cơ bản trong hệ thống trong nền kinh tế dựa trên đổi mới cơ sở sản xuất và sản phẩm phải hỗ trợ quốc gia cho KH&CN và sáng tạo. Ba yếu tố quan trọng được sản xuất ra trên lãnh thổ đổi mới sáng tạo [1]. Theo thống cấu thành hệ sinh thái đổi mới Israel và phục vụ xuất khẩu, các kê, trung bình hàng năm Văn sáng tạo của Israel là: nhà nước; bí quyết công nghệ không được phòng thực hiện hỗ trợ cho hơn khu vực doanh nghiệp (chủ yếu chuyển giao ra nước ngoài. Đến 500 công ty với trên 1.000 dự án, là doanh nghiệp sản xuất); trường năm 2005, Israel mới cho phép giá trị tài trợ chiếm 20-50% ngân đại học, viện nghiên cứu (gọi chuyển giao các kết quả nghiên sách dành cho nghiên cứu [2]. chung là tổ chức KH&CN). cứu, bí quyết công nghệ do Nhà Từ 2016, Văn phòng này chuyển Nhà nước giữ vai trò quan nước tài trợ ra nước ngoài. Hiện thành Cơ quan đổi mới sáng tạo trọng trong việc thúc đẩy nghiên nay, ngành công nghệ cao của quốc gia trực thuộc Bộ Kinh tế và cứu và triển khai (R&D), thương Israel là ngành công nghệ mở và Công nghiệp [3]. mại hoá sản phẩm KH&CN dựa hướng tới mục tiêu chiếm lĩnh thị Ở Israel, các bộ đều tham trên nguyên tắc thị trường trường thế giới. gia vào quá trình hoạch định và Sự hỗ trợ của Chính phủ Để thúc đẩy thương mại hoá thực thi chính sách đổi mới sáng Israel ngay từ đầu đã tuân theo kết quả nghiên cứu, đẩy nhanh tạo. Tuy nhiên, chức năng chủ 56 Số 4 năm 2020 KH&CN nước ngoài trì, điều phối chung và xây dựng này, Israel đề cao vai trò của nhà cho doanh nghiệp là các công ty chính sách phát triển khoa học, khoa học - bên cung và doanh chuyển giao công nghệ - tổ chức công nghệ và đổi mới sáng tạo nghiệp - bên cầu trong việc tìm trung gian KH&CN. Tại Israel, các quốc gia vẫn do Bộ KH&CN đảm kiếm và lựa chọn dự án công công ty này có thể của tư nhân, nhiệm kể từ khi Bộ này hoạt động nghệ để đưa vào triển khai. Quy nhà nước hoặc trường đại học. với tư cách là cơ quan độc lập vào trình được thực hiện như sau: Quy trình thực hiện hỗ trợ thương năm 1982. Nếu như ở 12 Bộ đều có bộ Khoảng trống và nhu cầu thị rường phận riêng với tên gọi là Văn phòng Nhà khoa học trưởng đóng Tổ chức KH&CN Hiệp hội nhà sản xuất vai trò là đơn vị chuyên ...