Thủy văn công trình - Chương 6

THỦY VĂN ĐẦM LẦY6.1 SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN ĐẦM LẦY.Thủy văn đầm lầy là một trong những chương quan trọng của thuỷ văn đất liền, nghiên cứu về sự trao đổi độ ẩm, về quy luật vật lý của quá trình chuyển động của nước trong vùng có độ ẩm rất cao, và được bao phủ bởi lớp sình lầy lắng đọng. Đầm lầy là một dạng tạo ra từ thiên nhiên, trong đó bề mặt được bao phủ bởi những khoáng sản thiên nhiên ngậm nước- sình lầy , mà bề dày của lớp sình lầy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thủy văn công trình - Chương 6 6CHÖÔNG THUÛY VAÊN ÑAÀM LAÀY6.1 SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN ÑAÀM LAÀY.Thuûy vaên ñaàm laày laø moät trong nhöõng chöông quan troïng cuûa thuyû vaênñaát lieàn, nghieân cöùu veà söï trao ñoåi ñoä aåm, veà quy luaät vaät lyù cuûa quaù trìnhchuyeån ñoäng cuûa nöôùc trong vuøng coù ñoää aåm raát cao, vaø ñöôïc bao phuû bôûilôùp sình laày laéng ñoïng.Ñaàm laày laø moät daïng taïo ra töø thieân nhieân, trong ñoù beà maët ñöôïc bao phuûbôûi nhöõng khoaùng saûn thieân nhieân ngaäm nöôùc- sình laày , maø beà daøy cuûalôùp sình laày naøy khoâng ñöôïc nhoû hôn 30cm, vaø treân ñoù coù söï sinh toàn cuûanhöõng thöïc vaät ñaëc tröng cho vuøng ñaàm laày. Coøn khu vöïc ñaát coù lôùp sìnhlaày nhoû hôn 30cm thì ñöôïc goïi laø vuøng ñaát bò sình laày.Sình laày ñöôïc hình thaønh töø moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh , laø keát quaû cuûasöï cheát töø töø haøng naêm cuûa thöïc vaät moät caùch khoâng hoaøn toaøn , taïo ranhöõng ñaëc tính lyù hoaù rieâng bieät ñaëc tröng cho vuøng ñaàm laày. Quaù trìnhhình thaønh ñaàm laày coù theå xaûy ra trong ñieàu kieän khí haäu laïnh hoaëc aám ,treân vuøng cao hoaëc ñoàng baèng ; tuy nhieân toác ñoä hình thaønh trong nhöõngñieàu kieän khaùc nhau veà khí haäu phuï thuoäc vaøo hai ñieàu kieän cô baûn sau:ñoä aåm lôùn trong khu vöïc vaø doøng nhieät löôïng vaøo khu vöïc.Nguyeân nhaân chính cho vieäc tích luõy daàn cuûa caùc vaät chaát treân beà maët ñaátlaø söï luoân luoân dö thöøa hôi aåm trong ñaát vaø treân beà maët ñaát trong ñieàukieän doøng chaûy qua khu vöïc naøy raát yeáu, vaø söï trao ñoåi nöôùc xaûy rachaäm. Söï dö thöøa hôi aåm trong ñaát vaø treân beà maët ñaát laøm cho trao ñoåioxy khoâng ñuû, khieán cho khoâng khí khoù khaên vaøo ñeán caùc choã roãng cuûacaùc haït vaät chaát, laøm cho caùc thöïc vaät bò cheát khoâng ñöôïc phaân huyû hoaøntoaøn, daàn daàn taïo neân sình laày, coù khaû naêng ngaäm nöôùc raát cao.http://www.ebook.edu.vnCaùc nghieân cöùu cho thaáy, buøn ôû daïng thieân nhieân chöùa töø 88% ñeán 97%theå tích laø nöôùc.6.2 QUY LUAÄT CHUNG CUÛA SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙTTRIEÅN ÑAÀM LAÀYCaùc böôùc hình thaønh ñaàm laày trong moät khu vöïc coù lieân quan tröïc tieápñeán caùc thaønh phaàn cuûa caân baèng nöôùc (ngöng tuï (möa), boác hôi, vaø doøgchaûy), ñeán doøng nhieät vaøo vaø cô caáu cuûa ñoä aåm thöøa trong maïng soâng.Taát caû nhöõng yeáu toá naøy toå hôïp vôùi nhau taïo neân cheá ñoä nhieät vaø nöôùckhaùc nhau treân töøng ñieåm treân traùi ñaát, taïo hoaëc khoâng taïo ñieàu kieänthuaän lôïi cho söï phaùt trieån ñaàn laày. Vôùi ñieàu kieän khí haäu cho tröôùc, khíhaäu ñöôïc taïo thaønh chuû yeáu töø löôïng doøng chaûy , toác ñoä vaø caùc böôùc hìnhthaønh ñaàm laày phuï thuoäc vaøo ñòa hình cuûa khu vöïc, vaøo maïng soâng ngoøi,vaøo khaû naêng thaám cuûa ñaát. Haõy xem moät ví duï ñôn giaûn, laø tröôøng hôïphình thaønh ñaàm laày giöõa caùc soâng: ñöôøng baõo hoaø ñòa hình cuûa A-AA A ñaàm laày 1 2 Hình 6.1: Söï hình thaønh ñaàm laày giöõa hai nhaùnhNeáu bieåu dieãn sô ñoà boá trí soâng nhö hình 6.1, goàm moät soâng chính vaø haisoâng nhaùnh caáp moät boá trí song song, ñoái vôùi moät maët baát kyø A-A qua vaøvuoâng goùc vôùi nhaùnh soâng phuï, caùch soâng chính moät ñoaïn , ta coù ñöôøngnöôùc baõo hoaø (ngaàm), naèm phía treân taàng khoâng thaám nhö hình veõ. Neáuñòa hình (cao ñoä) cuûa A-A naèm cao hôn chieàu cao cuûa ñöôøng baõo hoaø, thìkhu vöïc A-A seõ khoâng taïo thaønh ñöôc ñaàm laày.http://www.ebook.edu.vnTrong tröôøng hôïp treân A-A coù moät soá nôi coù cao ñoä thaáp hôn ñöôøng baõohoaø, taïi caùc nôi naøy, möïc nöôùc ngaàm xuaát loä, ñoàng thôøi ñaát ôû ñaây bò aåmöôùt quanh naêm, coäng vôùi söï cheânh leäch giöõa möa vaø boác hôi trong khuvöïc, seõ taïo ra söï dö thöøa veà hôi aåm trong khu vöïc raát nhieàu. Ñaây laø cô hoäithuaän lôïi cho söï phaùt trieån ñaàm laày.Ñaàm laày coù theå hình thaønh ngay caû ôû nhöõng vuøng ñaát thaám nhieàu, vuøngcoù ñòa hình loài leân (nöôùc maët deã chaûy veà hai phía ngöôïc laïi), neáu taïi nôinaøy, cao ñoä thaáp hôn cao ñoä cuûa ñöôøng baõo hoaø. Coøn thaäm chí nhöõng nôithaám ít, nhöng ñöôøng baõo hoaø thaáp hôn ñòa hình khu vöïc thì cuõng khoângtheå hình thaønh ñöôïc ñaàm laày.6.3 ÑÒA THEÁ CUÛA ÑAÀM LAÀY:Ñòa theá cuûa ñaàm laày vaø söï hình thaønh caùc sinh vaät treân beà maët ñöôïc theåhieän qua söï thay ñoåi caùc ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñòa hình trong khoâng gian.Vì yeáu toá taïo neân ñaàm laày laø quaù trình tích tuï caùc vaät chaát höõu cô töø caùcthöïc vaät cheát haøng naêm vaø söï phaùt trieån caùc vi sinh vaät soáng, neân ñaàm laàyñöôïc ñaëc tröng bôûi 4 daáu hieäu quan troïng sau ñaây: 1. Daáu hieäu ñòa hình 2. Theå loaïi ...