Tiềm năng và ưu điểm của phần mềm hình học động Cabri Geometry trong dạy học toán: Trường hợp dạy học khái niệm hàm số

Bài viết trình bày tóm tắt những lợi ích của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán ở trường phổ thông. Đặc biệt, chúng tôi sẽ làm rõ những tiềm năng và ưu điểm của phần mềm hình học động Cabri Geometry trong dạy học khái niệm hàm số.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiềm năng và ưu điểm của phần mềm hình học động Cabri Geometry trong dạy học toán: Trường hợp dạy học khái niệm hàm sốJOURNAL OF SCIENCE OF HNUEEducational Sci., 2016, Vol. 61, No. 6, pp. 60-68This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2016-0049TIỀM NĂNG VÀ ƯU ĐIỂM CỦA PHẦN MỀM HÌNH HỌC ĐỘNGCABRI GEOMETRY TRONG DẠY HỌC TOÁN:TRƯỜNG HỢP DẠY HỌC KHÁI NIỆM HÀM SỐNguyễn Thị NgaKhoa Toán - Tin học, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí MinhTóm tắt. Bài báo này trình bày tóm tắt những lợi ích của việc ứng dụng công nghệ thôngtin trong dạy học toán ở trường phổ thông. Đặc biệt, chúng tôi sẽ làm rõ những tiềm năngvà ưu điểm của phần mềm hình học động Cabri Geometry trong dạy học khái niệm hàmsố. Tiếp đó, chúng tôi sẽ trình bày tình huống dạy học khái niệm hàm số cho thấy việc khaithác phần mềm này một cách hợp lí có thể hỗ trợ tích cực cho việc đổi mới phương phápdạy học theo hướng tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và đặc biệt giúp họcsinh hiểu được nghĩa của khái niệm.Từ khóa: Tiềm năng, Cabri Geometry, dạy học hàm số.1.Mở đầuTrong những năm gần đây, vấn đề cấp thiết đặt ra cho ngành giáo dục là phải đổi mới toàndiện về nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, . . . nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.Một trong những định hướng đổi mới là tăng cường áp dụng hiệu quả công nghệ thông tin (CNTT)vào giảng dạy như tinh thần của chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT, ngày 30/07/2001 nhấn mạnh ...sử dụng CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp giảng dạy, họctập ở tất cả các môn học. Tương tự như vậy, trong Tài liệu bồi dưỡng giáo viên – Môn Toán củaBộ GD&ĐT (2006) cũng yêu cầu “Cần lưu ý tới vai trò của CNTT và việc ứng dụng nó vào quátrình dạy học bộ môn. [. . . ]” [1].Tuy vậy, trong SGK chỉ có máy tính bỏ túi được đề cập tường minh và có hướng dẫn sửdụng, có thực hành trong một số chủ đề. Còn lại, việc sử dụng các phần mềm, các chương trìnhdạy học như thế nào là tùy thuộc vào bản thân, kinh nghiệm của từng giáo viên. Câu hỏi cần đặt ralà: áp dụng CNTT vào dạy học như thế nào để có thể hỗ trợ đắc lực cho việc đổi mới phương phápgiảng dạy, học tập?Theo chúng tôi, dạy học với CNTT, đặc biệt là việc áp dụng các phần mềm dạy học, là cầnthiết, nhưng quan trọng cần có những suy nghĩ thực sự về các công cụ đó: với một khái niệm cầngiảng dạy, chúng ta sẽ sử dụng những tiềm năng gì của các công cụ này? Tại những thời điểm nàosử dụng chúng? Lợi ích của việc sử dụng này trong việc giảng dạy của chúng ta là gì? Đối với họcsinh thì như thế nào?Ngày nhận bài: 12/2/2016. Ngày nhận đăng: 12/6/2016.Liên hệ: Nguyễn Thị Nga, e-mail: ngathi103@yahoo.com60Tiềm năng và ưu điểm của phần mềm hình học động Cabri Geometry trong dạy học toán...Đối với phần mềm hình học động Cabri Geometry, đã có nhiều nghiên cứu đề cập đến việcsử dụng phần mềm này trong dạy học (Nguyễn Chí Thành (2006), Phạm Thanh Phương (2006),Nguyễn Bá Kim và các cộng sự (2008),. . . ). Tuy nhiên, vấn đề nghiên cứu tiềm năng và ưu điểmcủa phần mềm này trong dạy học Toán nói chung và dạy học khái niệm hàm số nói riêng để manglại nghĩa cho khái niệm thì chưa được đề cập đến.Bài báo này tập trung làm rõ những tiềm năng và ưu điểm của phần mềm hình học độngCabri Geometry trong dạy học khái niệm hàm số. Từ đó, chúng tôi đề xuất những tình huống dạyhọc khái niệm này theo hướng tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và đặc biệt giúphọc sinh hiểu được nghĩa của khái niệm.2.2.1.Nội dung nghiên cứuLợi ích của CNTT trong dạy học ToánCNTT có thể là một công cụ hữu hiệu để hỗ trợ giáo viên (GV) trong việc dạy học. Wiegelet Bell (1996) đã chỉ ra rằng sử dụng CNTT trong lớp học phương pháp giảng dạy toán không chỉgiúp các GV tương lai phát triển việc hiểu các khái niệm toán học được lồng vào đó mà còn chophép họ phát triển những thái độ tích cực đối với lĩnh vực này (Marie-Pier Morin [2]).Sự phát triển mạnh mẽ của CNTT và nhiều phần mềm đặc trưng của toán học ngày naycung cấp cho GV những phương tiện cần thiết để phát triển những mặt khác nhau của một hoạtđộng toán học thực sự (Jean-Marie Laborde [3], Collete Laborde & Bernard Capponi [4]). Thậtvậy, các công cụ này cho phép:- Nhận được nhanh chóng biểu diễn của một vấn đề, một khái niệm để mang lại cho nó mộtnghĩa và tạo điều kiện cho học sinh (HS) chiếm lĩnh chúng.- Gắn kết các mặt khác nhau (đại số, hình học,. . . ) của cùng một khái niệm hay một tìnhhuống.- Khám phá tình huống bằng cách làm xuất hiện những hình dáng khác nhau trong trạngthái động.- Phát ra những phỏng đoán từ một thực nghiệm tương tác khi nghiên cứu một vấn đề chứađựng những câu hỏi mở hay một sự phức tạp nào đó và khi tiến hành những xác minh đầu tiên.- Chuyên tâm vào việc giải quyết các vấn đề xuất phát từ các tình huống trong đời sống khimà việc tính toán thường dài và phức tạp.- Tiến hành nhanh chóng việc kiểm tra một số kết quả nhận được.Như vậy, ứng dụng CNTT một c ...