Tiếp cận giới từ tiếng Anh và các đơn vị tương đương trong tiếng Việt

Bài viết hướng tới việc khảo sát giới từ trong tiếng Anh và các đơn vị tương đương trong tiếng Việt theo ba hướng tiếp cận: hướng từ vựng học, hướng ngữ pháp chức năng và hướng cú pháp học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiếp cận giới từ tiếng Anh và các đơn vị tương đương trong tiếng Việt TẠP CHÍ KHOA HỌC HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATION TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH JOURNAL OF SCIENCE Tập 17, Số 10 (2020): 1901-1909 Vol. 17, No. 10 (2020): 1901-1909 ISSN: 1859-3100 Website: http://journal.hcmue.edu.vn Bài báo nghiên cứu * TIẾP CẬN GIỚI TỪ TIẾNG ANH VÀ CÁC ĐƠN VỊ TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG TIẾNG VIỆT Nguyễn Thị Tuyết Hạnh Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TPHCM, Việt Nam Tác giả liên hệ: Nguyễn Thị Tuyết Hạnh – Email: hanhcat84@yahoo.com Ngày nhận bài: 24-4-2020; ngày nhận bài sửa: 01-7-2020; ngày duyệt đăng: 24-10-2020 TÓM TẮT Bài viết hướng tới việc khảo sát giới từ trong tiếng Anh và các đơn vị tương đương trong tiếng Việt (gọi tắt là TĐTV) theo ba hướng tiếp cận: hướng từ vựng học, hướng ngữ pháp chức năng và hướng cú pháp học. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tương đồ ng cũng như khác biệt giữa giới từ trong tiếng Anh và TĐTV từ góc nhìn của ba hướng trên. Bài viết được thực hiện trên cơ sở miêu tả, thống kê, so sánh các đặc điểm của từ loại giới từ tiếng Anh và TĐTV. Việc miêu tả này được triển khai theo ba hướng: miêu tả hình thức hóa, miêu tả không hình thức hóa và miêu tả bằng lời. Theo đó, sự kết hợp xem xét các hướng tiếp cận giới từ tiếng Anh và TĐTV này đã góp phần làm rõ diện mạo cũng như đặc tính của giới từ tiếng Anh và TĐTV. Từ khóa: giới từ tiếng Anh; hướng từ vựng học; hướng ngữ pháp chức năng; hướng cú pháp học 1. Mở đầu Trong nhiề u thâ ̣p kỉ qua, giới từ tiế ng Anh và các đơn vị tương đương trong tiếng Việt hay giới từ trong tiếng Việt (gọi tắt là: TĐTV) đã đươ ̣c nghiên cứu tương đố i sâu rô ̣ng qua công trình nghiên cứu giới từ tiế ng Anh khởi nguồ n của Clark: Định hướng không gian và bản đồ tri nhận không gian (Clark, 1973) với ngữ nghĩa của các từ định vị không gian. Trong tiế ng Viê ̣t, các đơn vị tương đương với giới từ tiế ng Anh đươ ̣c nghiên cứu với hai trường phái: một là xem các đơn vị từ vựng tương đương với giới từ tiế ng Anh thuô ̣c từ loa ̣i “kết từ” hay “quan hệ từ” (Le, 1999) và hai là trường phái cho rằ ng trong tiế ng Viê ̣t tồ n ta ̣i mô ̣t da ̣ng thức từ vựng tương đương với giới từ tiế ng Anh là giới từ tiế ng Viê ̣t (Cao, 2005). Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu này mới chı̉ dừng la ̣i ở viê ̣c mô tả giới từ tiế ng Anh và TĐTV mà chưa phân đinh ̣ chúng theo các khung tham chiế u khuynh hướng nghiên cứu. (Chúng tôi tạm go ̣i da ̣ng thức từ vựng tương đương với giới từ tiế ng Anh trong tiế ng Viê ̣t hay giới từ tiếng Việt là TĐTV). Do đó, để có cái nhìn tổng thể, bài viết trình bày việc nghiên cứu giới từ trong tiếng Anh và các TĐTV theo 3 hướng then chốt: hướng từ vựng Cite this article as: Nguyen Thi Tuyet Hanh (2020). English prepositions and Vietnamese equivalents. Ho Chi Minh City University of Education Journal of Science, 17(10), 1901-1909. 1901 Tạp chí Khoa học Trường ĐHSP TPHCM Tập 17, Số 10 (2020): 1901-1909 học; hướng ngữ pháp chức năng và hướng cú pháp học, làm cơ sở cho những nghiên cứu tiếp theo về đối tượng nghiên cứu này. 2. Nội dung và kết quả 2.1. Nghiên cứu theo hướng từ vựng học Từ vựng học là hướng nghiên cứu ngôn ngữ lấ y từ vựng làm đố i tươ ̣ng nghiên cứu chính. Trong đó, pha ̣m trù từ vựng của mô ̣t ngôn ngữ đươ ̣c nhı̀n nhâ ̣n thông qua các pha ̣m vi liên quan đế n hı̀nh thái cũng như đặc tı́nh của chúng như khái niê ̣m từ vựng nói chung và của các lớp từ nói riêng, nô ̣i hàm cấ u ta ̣o của từ vựng; ngữ nghıã của từ vựng và chu cảnh ý niê ̣m của từ vựng và của trường từ vựng; đă ̣c điể m, tính chấ t và hıǹ h thái âm vi ̣của từ vựng; quy luật hoa ̣t đô ̣ng và phát triể n của từng lớp từ vựng riêng lẻ cũng như trong mố i quan hệ với các lớp từ vựng khác trong nô ̣i hàm cấ u trúc ngữ pháp của mô ̣t ngôn ngữ (Le, 2005). 2.1.1. Tiếp cận giới từ tiếng Anh theo hướng từ vựng học Về nguồn gốc của thuật ngữ “giới từ”, trong tiếng Anh cổ, giới từ được viết là foresetnyss. Trong đó, từ vị for biểu thị ngữ nghĩa “trước”– “before”, gốc từ settan bao hàm ngữ nghĩa “đặt vị trí” – “to place” và từ vị phái sinh nyss biểu hiện các kiểu loại danh từ. Vào cuối thế kỉ XIV, hệ thống từ vựng tiếng Anh (tiếng Anh cổ) được cải biên và du nhập hệ ngữ La Tinh vào hệ thống từ vựng tiếng Anh hiện đại. Trong đ ...