Tìm hiểu Kinh đô Hoa Lư xưa và nay: Phần 2

Nối tiếp nội dung của phần 1 Tài liệu Kinh đô Hoa Lư xưa và nay, phần 2 giới thiệu tới người đọc các di tích và danh thắng ở trong và ngoài khu vực Cố đô Hoa Lư như: Đền vua Đinh Tiên Hoàng, đền vua Lê Đại Hành, nhà bia tưởng niệm vua Lý Thái Tổ, Mã Yên Sơn, đền Phát kim, phủ Phù Dung, các lễ hội ở Hoa Lư... Hi vọng đây sẽ là một Tài liệu hữu ích dành cho những ai đam mê lịch sử và muốn tìm hiểu về một vùng đất đã từng là Kinh đô của nước ta.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu Kinh đô Hoa Lư xưa và nay: Phần 2 CAC DI TICH VA DANH THANG 0 TRONG VA NGOAI KHU Vl/C CO DO HOA Ll/ DEN VUA DINH TIEN HOANG Du khach den tham Cd dd Hoa Lu thudc xa TrudngYen, huyen Hoa Lu, thay hai ngdi din cd kfnh, trangnghiem nam d khu vuc trung tam, hoa nhap vdi niii sdngngoan muc, dd la din Vua Dinh Tien Hoang va din VuaLe Dai Hanh. Den Dinh Tien Hoang d phfa nam din Le Dai Hanhtoa lac d lang Trudng Yen Thugng, nen ggi la dinThugng. Hai ngdi din diu dugc xay dung tur sau khi LyThai Td ddi dd tCr Hoa Lu ra Thang Long, ndm tren nincung dien chfnh cua Kinh dd Hoa Lu ngay xua. Hdi ay,hai din diu quay hudng bdc, trdng ra mii Hd, nui Che.MddDfuiq^Bdt . 275Nui Hd d gan cau Ddng (ndm d phia nam cdu Ddng).Nui Che d phfa bdc cdu Ddng, each cau Ddng khoang30m, ndm ben tay sdng Sao Khe. Nui cd mdt nggn chera hudng bdc nen ggi la nui Che. Hai qua mii nay nhuhai con hd phuc chau vl nui Cot Cd (ndm d phfa ddngbdc nui Che). Thdi gian khdc nghiet da lam hu hdng haingdi din. Ddu the ky XVH, Ll Quan Cdng Bui Thdi Trung,ngudi lang Chi Phong, tdng Trudng Yen, nay la thdnChi Phong, xa Trudng Yen (la con dng MI Quan CdngBui Van Khue), sau khi bd nha Mac theo nha Le (ddiVua Le Kfnh Tdng (1600-1619), nien hieu Than Difcthii nhat (1600) , da xay dung lai hai ngdi din nhu cu.(1) - Bid Thdi Trung Id con MTQiidn Cong Bid Vdn Khue vd Nguyen Thi Nien. BiiiVdn Khue Id diing tudng, nhd Mgc phong San Qudn Cdng. Sau quy thudn nhd Le.lap cdiig. Nhd Lc phong Bid Vdn Khue Id NghTa Qudn Cdng, phong Biii ThdiTrung Id Le Qudn Cong, Idm tudng dgo San Nam, sau di tu. (Dgi nam nhdt thdngchi - Tap 3 - NXB KHXH - Hd Not -1971 - Trang 264). (trudc ddy a vi tri gdn bendd Trudng Yen - nay khong con). Den ndm 63 rudi cu mdi sinh dugc dng DuongDirc VTnh. Gia dinh rdt vui mirng. nhung sg kho nuoi, nen khi sinh ra, dem dngVinh dedcdng Hd (cdng dd cdch den Le Dgi Hdnh ve phia bdc han 50 m). sau domdi dem ve nhd nuoi vd ddt ten Id Cdng. Ve sau ggi chech Id Kenh. Ong Vinh sailndy Idm Chdnh tdng. duac nhd Nguyen phong tudc Bd, nen ngudi ta quen ggi dngId Bd Kenh. Ong tham gia phong trdo Vdn Thdn. Gidc Phdp truy liing dinh bdt,nen dng phdi xudng Nhd thd dd Phdt Diem Idn trdn. Thdi gian a ddy. ong ndy ray dinh tdn tao. den Dinh Tien Hodng cao ten bdng dd. Lite dd yen dn. dng trd veIdng. khdng Idm Chdnh tdng nua. bdn bgc vcri ddn Trirdng Yen Thuang ton cao276 : DCiiilt ttd 76oa Mit xita od naqnhung chuyen hudng, quay hudng ddng. Nam ay BuiThdi Trung la quan Dd ddc Hieu luc Td ve quan vu subd Ll. Nam Hoang Dinh thu 7 (1606) da dung bia ghi,lai diiu dd. • ..- Sang ddi Vua Le Hy Tdng (1676 - 1705) nien hieuVinh Tri thif nhat (1676), nhan dan xa Trudng Yen daitu lai hai ngdi din. Dln nha Nguyin, ddi Vua Nguyin Thanh Thai (1889- 1907), nien hieu Thanh Thai thu 10 (1898), dng BaKenh life Duong DCfc Vinh (1850 - 1909), ngudi langTrudng Yen Thugng, xa Trudng Yen, huyen Hoa Lucung vdi nhan dan lang Trudng Yen Thugng da sura dinDinh Tien Hoang, bdng each lam ngudng cura da va duaden Dinh len. De thif nghiem, dng Idm nhd minh trudc. Ngoi nhd do hien nay vdncon. Nhd Idm theo kieu nhd cd, dung bdng nhung cot gd lim, rdt cd cdc chdn cotdeu duac ddt tren cdc tdng dd vitdng co chgm khdc hoa Id sen phia ngodi, rienghdng cdt Irong nhd ddt tren cdc tdng dd cd bdng vd cdc ngudng cira ldm bdng ddchgm khdc phia ngodi dirdng tiiin vudng ndi, cudn thu, bin sdch. Khu nhd cuadng gdm nam gian nhd a. cdch mdi sdn gach hep deh ba gian nhd thd, nay deu Idmnhd thd. Deed kinh phi tdn cao den Dinh, ong Duang Dirc Vinh dd di van dgng,quyen gdp lien trong ddn. Cdn thieu bao nhieu ong lo lieu dii. Khi hodn thdnhcdng viec, ong dda den Dinh ba ndm vd Idm ongTitde trdng coi den. Ndm ton caodeu Dinh, dng mdi 48 tuoi. (Tu lieu ndy do ong Duang Vdn Dua. 87 tuoi (ndm2001). Id chdt dich Idn cita dng Duang Dice Vinh cung cdp).ill- Cu Hdu Te Id thdn sinh ra dng Duang Dice Vinh. Khi dd ngodi 60 tudi. cu HduTc cd 6 ngudi con gdi. nhung vdn chua cd con trai. nen phdi di li cdu lira chitaThdp (Bdo Thien Thdp Tu).Md lOiuiq Oial . 277cac tang da cd bdng vao dudi tat ca cac chan cdt gd limdl nang cao ngdi din. Vi the din Dinh Tien Hoang caohon din Le Dai Hdnh va kien true cua ngdi din khdngchi bdng. Toan bd ngdi din Dinh Tien Hoang cao len0,60m nhu ngay nay.(1) - Cdc then dgi phong kien rdi quan Idm tdn lao hai ngdi den Dinh, Le:- Thdi Ly (1010 - 1225): Xdy dung hai ngoi den Dinh, Le.-TlidiTi-dn (1225 - 1400):Tiep rue tubd. .- Thdi Hdu Le (1583 -1788): Tu sua ldn vd xoay lgi hudng hai ngoi den Dinh. Le.Hdng ndm. trieu dinh cap tien bgc cho viec tu siia. tele nai thd ttr. Rieng den thdVua Le. ndm Hodng Dinh thir 9 (1609) Vua Le Kinh Tdng cap 84 mdu 2 sdo ruongtedien: nd ...