Tìm hiểu Rối loạn mỡ máu

Rối loạn mỡ máu (tiếng Anh: Dyslipidemia) là tên gọi một số bệnh do xáo trộn các chất mỡ trong máu: hoặc quá nhiều hoặc quá ít các chất lipoprotein.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu Rối loạn mỡ máuRối loạn mỡ máuRối loạn mỡ máu (tiếng Anh: Dyslipidemia) là tên gọi một số bệnh doxáo trộn các chất mỡ trong máu: hoặc quá nhiều hoặc quá ít các chấtlipoprotein. Bệnh thường biểu hiện qua độ tăng cholesterol, tăng loạilipoprotein xấu (LDL), tăng loại triglyceride hoặc thiếu loạilipoprotein tốt (HDL).Sơ lược về mỡ máuCholesterolCholesterol là một chất mềm, bóng như sáp, tìm thấy trong các loại mỡ trongmáu. Mỗi ngày cơ thể con người (nhất là gan) chế tạo ra khoảng 1gcholesterol. Phần lớn, cholesterol được đem vào cơ thể qua thức ăn nhưtròng đỏ trứng, thịt, cá, đồ biển, sữa nguyên chất. Trái cây, rau cải, đậu, hạtkhông có cholesterol.Cholesterol là một phần quan trọng của cơ thể, được dùng trong cấu tạo củamàng tế bào, của một số hormone và một số các công dụng khác trong cơthể. Nhưng có quá nhiều cholesterol trong máu là một nguy cơ lớn, có khảnăng gây bệnh về tim mạch, nhất là nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máunão.Vì là chất mỡ, không hòa tan trong nước được, cholesterol và các chất mỡnhư triglycerides, phải kết hợp với những khối tạp dễ tan trong nước làlipoprotein để dễ di chuyển trong máu. Vì thế, khi xét nghiệm lượng mỡtrong máu, ngoài tổng số cholesterol, người ta còn phân tích cholesterol theocác loại lipoprotein trong máu.LipoproteinLipoprotein là tập hợp những khối tạp gồm mỡ và đạm trong máu dùng choviệc chuyên tải cholesterol và triglycerides. Chất mỡ phospholipid bọc bênngoài có khả năng hòa nước, chất mỡ nằm bên trong lõi có kèm chấtapoprotein. Các mô trong cơ thể có thể nhận ra chất apoprotein và tiếp nhậnlipoprotein.Lipoprotein được chia làm nhiều loại tùy theo tỷ trọng (density). HDL-c (tỷ trọng cao) - khoảng 1 phần 3 tổng số cholesterol được mang trong HDL. Giới y học cho rằng HDL thường đem cholesterol ra khỏi động mạch trở về gan và sau đó bài tiết ra khỏi cơ thể. Một số khác còn cho rằng HDL hốt cholesterol ứ thừa trong các mảng xơ vữa và làm chậm sự phát triển của những mảng này. Vì thế, HDL thường có mệnh danh là loại cholesterol có ích. HDL càng thấp thì cơ hội bị bệnh tim mạch càng cao, và ngược lại, HDL cao có thể làm giảm cơ hội bị bệnh tim mạch. IDL-c (tỷ trọng trung) LDL-c (tỷ trọng thấp) - ngược lại với HDL, LDL có mệnh danh là cholesterol xấu. Khi có quá nhiều LDL, cholesterol bị đưa vào các màng của động mạch, dấn dần làm hẹp đường kính của mạch. Sau đó, kết hợp với các chất khác trong màng của thành động mạch tạo thành những mảng xơ vữa (tiếng Anh: atherosclerosis). Những mảng này có thể bị rạn nứt làm cho thành động mạch không được trơn tru. Khi chảy qua những chỗ gồ ghề này, dòng máu dễ bị hỗn lọan không đều, trì trệ và dễ đông lại thành cục máu đông (tiếng Anh: thrombus). Cục máu đông này có thể phát triển theo kiểu phù sa bồi đắp, lớp lớp chồng lên nhau, có lúc dầy đủ để làm nghẽn động mạch. Nếu trường hợp này xảy ra trong động mạch vành tim thì kết quả là nghẽn mạch tim, gây chứng nhồi máu cơ tim. Trong trường hợp cục máu đông bị sút ra khỏi thành động mạch, trôi theo dòng máu cho đến khi kẹt vào một mạch có đường kính nhỏ và hơn làm nghẽn mạch ấy. Nếu chẳng may đấy là mạch dẫn máu của não thì kết quả là chứng tai biến mạch máu não. VLDL-c (tỷ trọng cực thấp)Liên hệ bệnh tim mạchTăng mức cholesterol, hay đúng hơn, tăng LDL-cholesterol (LDL-c) lànguyên nhân chính của chứng xơ vữa làm nghẽn mạch vành tim đem đếnchứng đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, chết bất ngờ, và suy tim. Hiện nay,khoa học khẳng định hoàn toàn rằng giảm lượng LDL-c trong máu sẽ đemđến giảm cơ hội bệnh mạch vành tim.Ngoài ra, nếu số Triglycerides cao và HDL-c thấp sẽ làm tăng độ nguy hạicủa LDL-c, do đó hai chất này phải được lưu ý.TriglyceridesKhi Triglycerides (TG) tăng sẽ có biểu hiện tăng Very-Low-Density-Lipoprotein-Cholesterol (VLDL-c). Do đó, hai chất này có thể được coi nhưđồng dạng. Khi TG tăng đến 4mmol/L, cơ hội bệnh tim lên đến 25% (Nhưngkhi tăng quá 4mmol/L cơ hội cũng chỉ nằm ở 25%).Tăng TG có thể là do: 1. bệnh mỡ máu di truyền (familial combined hyperlipoproteinaemia), 2. chứng cao mỡ loại 3 (type 3 hyperlipoproteinemia - chứng này do tăng Intermediate-Density-Lipoprotein-Cholesterol (IDL-c), dạng mỡ trước khi chuyển hóa thành LDL-c)Một chứng bệnh hiếm là tăng chất thải của chylomicron cũng làm tăng cơhội bệnh vành tim, nhưng không rõ tỉ lệ là bao nhiêu.HDL-cKhi HDL-c tụt thấp sẽ làm tăng cơ hội bệnh vành tim, nhưng ngược lại,không có cuộc nghiên cứu nào khẳng định được rằng điều trị gây tăng HDL-c sẽ làm bệnh khả quan hơn. Tuy nhiên, trong cuộc khảo cứu Apo A1 Milanocho thấy chuyền HDL-c apoproprotein vào máu đem đến thuyên giảm củaxơ vữa trong động mạch.HDL-c là một yếu tố liên hệ tim mạch quan trọng nhất là khi bị giảm xuốngdưới 1.0mmol/L. Ở hai bệnh nhân có cùng lượng LDL-c và TG, bệnh nhâncó HDL-c mức 0.5mmol/L có cơ hội ...