Tìm hiểu về bệnh viêm đa cơ

Có nhiều loại bệnh viêm đa cơ, nhưng thường gặp nhất là bệnh viêm đa cơ (polymyositis) do tự miễn dịch. Ở đây chúng tôi không trình bày các bệnh viêm cơ do virus, nấm, ký sinh trùng…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về bệnh viêm đa cơTìm hiểu về bệnh viêm đa cơCó nhiều loại bệnh viêm đa cơ, nhưng thường gặp nhất là bệnh viêm đa cơ(polymyositis) do tự miễn dịch. Ở đây chúng tôi không trình bày các bệnhviêm cơ do virus, nấm, ký sinh trùng…Bệnh viêm đa cơ có liên quan mật thiết với bệnh viêm cơ – da(dermatomyositis – còn dịch là viêm cơ – bì). Hai bệnh này có bản chất bệnhlà một, nhưng nếu biểu hiện viêm chỉ có ở hệ cơ, thì gọi là bệnh viêm đa cơ,nếu cả hệ da cũng có biểu hiện viêm, thì gọi là bệnh viêm cơ – da. Ngoài ra,còn có viêm đa cơ phối hợp với bệnh lupus ban đỏ, vơi bệnh viêm đa khớpdạng thấp…Biểu hiệnBệnh viêm đa cơ: gây yếu các cơ bắp ở mông đùi và vai – cánh tay, và cáccơ ngực hay lưng, yếu cơ cả hai bên. Bệnh có ở mọi lứa tuổi và mọi giới,nhưng nữ giới bị nhiều hơn. Bệnh khởi phát âm thầm và thường tiến triểnchậm chạp trong vòng vài tuần hay vài tháng. Bệnh nhân thấy dần dần khókhăn khi đang ngồi đứng lên, leo thang gác, chải tóc… Chỉ có một số ítngười thấy đau ở các bắp cơ.Trên người Việt nam, chúng tôi thấy một số bệnh nhân bị viêm đa cơ tiếntriển bán cấp tính có triệu chứng đau cơ trong vài ngày hoặc vài tuần đầutiên. Hệ cơ ở cổ gáy bị yếu làm đầu rũ xuống, khi ngồi không giữ thẳng mặtra trước được, hoặc khi nằm không ngóc đầu lên được. Hệ cơ thực quản vàhọng – thanh quản bị yếu gây khó nuốt và khó nói. Hãn hữu có trường hợpbệnh nặng thì các cơ hô hấp bị ảnh hưởng gây khó thở.Nếu bệnh tiến triển lâu mà không kịp điều trị, thì sẽ có teo cơ. Cuối cùng sẽcó co cứng cơ do xơ hóa. Một số bệnh nhân bị loạn nhịp tim nặng và tử vongdo hoại tử các sợi cơ tim.Bệnh viêm cơ -da: (dermatomyositis) Bệnh ở cả trẻ em và người lớn, nữ bịlà đa số. Biểu hiện yếu cơ giống như trong bệnh viêm đa cơ, nhưng có kèmtheo biểu hiện da. Thường biểu hiện da có trước yếu cơ, nhưng cũng có khisong hành. Điển hình là biến đổi da mầu đỏ hay mầu hoa cà ở cánh mũi, gòmá, trán và quanh móng tay. Cũng có thể là ban đỏ lan tỏa, viêm da dạngeczema, ban sần, … Có thể ngứa da. Hay có phù mi mắt và phù môi. Trẻ emhay bị tổn thương da ở vùng khuỷu và đầu gối. Về sau vùng da bị tổn thươngcó thể thành sẹo teo và trắng nhợt ra.Xét nghiệmXét nghiệm máu thấy nồng độ CK và Aldolase tăng cao, tốc độ lắng hồngcầu có thể bình thường hoặc tăng. Xét nghiệm yếu tố dạng thấp hoặc khángthể kháng nhân có thể dương tính (1/2 số trường hợp). Trong giai đoạn hoạitử cơ cấp tính, bệnh nhân có thể đái ra Myoglobin.Gần đây, người ta (Hoa Kỳ) còn dùng cộng hưởng từ (MRI) và đo quangphổ cộng hưởng từ proton (proton MR spectroscopy) để nghiên cứu và thấycó biến loạn chuyển hóa rõ rệt của lipides, creatine và choline trong khối cơbắp chân của người bệnh.Một trong những phương pháp giúp chẩn đoán quan trọng nhất là phươngpháp chẩn đoán điện, hay còn gọi là điện cơ. Trong phương pháp này, BS đotốc độ dẫn truyền điện của các dây thần kinh, và ghi hoạt động điện của cáccơ bắp, nhờ đó phát hiện được bệnh nhân có bị bệnh cơ hay không.Phương pháp sinh thiết cơ: lấy một mẩu nhỏ cơ bắp của bệnh nhân, soi dướikính hiển vi, phát hiện được các hình ảnh của phản ứng viêm. Phương phápnày ở Việt nam còn ít áp dụng.Điều trịBệnh có tiên lượng tốt. Điều trị càng sớm thì phục hồi càng tốt. Khoảng 1/2số bệnh nhân sẽ phục hồi hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn. Có một số có dichứng yếu cơ vùng vai hoặc háng. Chỉ có một số ít tử vong do biến chứngtim – phổi.Corticosteroids là thuốc lựa chọn hàng đầu. Điều trị phải rất kiên trì. Khi sứccơ và kết quả xét nghiệm men CK trong máu bắt đầu phục hồi, thì giảm bớtdần liều lượng. Sau 6 tháng đến 1 năm, nếu bệnh thuyên giảm tốt, thì điều trịduy trì.Các BS khuyên đừng vội vã cắt thuốc sớm, vì thường tái phát sẽ khó điều trịhơn. Có thể dùng Corticosteroid liên tục tới 2 năm, thậm chí lâu hơn nữa.Ngoài ra còn có các thuốc khác như Azathioprine hay Methotrexate. Cũngcó thể thay huyết tương hoặc truyền Globulin miễn dịch. Tập luyện thể lựccũng có ích lợi rõ rệt trong điều trị bệnh.Về điều trị, hiện nay có nhiều nơi có thể điều trị tốt bệnh viêm đa cơ, đặcbiệt là ở BV Chợ Rẫy và BV 175. Cách điều trị thì các nơi đều giống nhau,và không phức tạp lắm. Riêng ở BV 175 ngoài điều trị bằng thuốc, còn cóthêm phương pháp thay huyết tương. Ta biết máu gồm có các tế bào (nhưhồng cầu, bạch cầu…), và huyết tương. Huyết tương là phần chất lỏng củamáu.Ta có thể hiểu nôm na, là bệnh viêm đa cơ xảy ra do cơ thể tự sinh ra mộtchất độc gây hủy hoại cơ bắp của chính mình, chất độc đó nằm trong huyếttương, đi theo máu tới các cơ bắp và gây tổn thương.Trong phương pháp thay huyết tương, người ta lấy máu của bệnh nhân, lọcbỏ các chất độc đó đi, rồi truyền trả lại cho người bệnh. Đây là phương phápan toàn, vì không phải dùng máu của người khác. Kết quả dùng thuốc kếthợp với thay huyết tương làm cho bệnh chóng khỏi hơn. BS Trần NhưThành (BV 175) đã có công trình nghiên cứu về thay huyết tương, báo cáotại hội nghị khoa học của ngành thần kin ...