Tìm hiểu về Khớp cắn cơ bản (Occlusion): Phần 2

Tài liệu Khớp cắn cơ bản (Occlusion): Phần 2 - PGS.PTS. Mai Đình Hưng (soạn và dịch) tiếp tục cung cấp cho bạn đọc những nội dung về nha khoa, khớp cắn cơ bản, sự tương quan ốp vào nhau liên mặt cắn vào răng đối, sự áp khít của múi vào bờ viền, sự áp khít của rìa và rãnh, huyệt; sự chạm khớp cắn và tương quan liên múi của tất cả các răng trong các vị trí và cử động hàm dưới. Mời các bạn cùng tham khảo Tài liệu để có sự hiểu biết sâu hơn về khớp cắn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về Khớp cắn cơ bản (Occlusion): Phần 2 A B C H×nh 34: T×nh tr¹ng c¾n trung t©m cña r¨ng cèi nhá thø hai vµ cèi lín thø nhÊt, nh×n tõ phÝa m¸. A: Nh×n th¼ng gãc ë tÇm mÆt c¾n c¸c r¨ng cèi lín ngang víi mÆt mói ngoµi c¸c r¨ng cèi d­íi. B: Chôp chÕch tõ d­íi lªn thÊy râ t­¬ng quan ®Ønh mói (Cusp tips) vµ r×a tam gi¸c (triangular ridge) r¨ng cèi trªn víi huyÖt ph¸t triÓn mÆt m¸ r¨ng cèi d­íi (ë h×nh A kh«ng thÊy ®­îc). C: Chôp tõ phÝa xa - ngoµi thÊy ®Ønh mói vµ huyÖt th¼ng hµng khÝt nhau h¬n. §ång thêi thÊy vµi chç kh«ng ch¹m khÝt ®Ó t¹o kho¶ng tho¸t. 36 H×nh 35: MÆt nhai c¸c r¨ng cèi cã h×nh gi¶i phÉu cuèn trßn chøng tá trong giai ®o¹n ph¸t triÓn men ®· cuén l¹i vµo trong c¸c huyÖt ph¸t triÓn. Do vËy, khi ng­êi ta nhai vµ c¾n khÝt th× c¸c vïng ch¹m cã diÖn tÝch nhá hay chØ lµ c¸c ®iÓm. Cßn c¸c r·nh lµ n¬i tho¸t thøc ¨n. C¾c r¨ng cßn tèt kh«ng cã diÖn ph¼ng trªn mÆt nhai vµ 1/3 th©n r¨ng phÝa mÆt nhai. Sù giíi h¹n diÖn c¾n sÏ b¶o ®¶m sù nhai sinh lý . Sù t­¬ng quan èp vµo nhau liªn mÆt c¾n vµo r¨ng ®èi. (Interocclusal offset Relationship of opposing Teeth) Mçi r¨ng cèi nhá hay cèi lín b×nh th­êng cã mÆt nhai ch¹m khÝt víi mÆt nhai r¨ng cïng tªn ë hµm ®èi. (Xem h×nh 18) TiÕp xóc diÖn (Surface Contact) Khi c¾n trung t©m, c¸c diÖn sau ®©y sÏ ch¹m khÝt: - R×a c¾n r¨ng cöa d­íi ch¹m mÆt l­ìi r¨ng cöa trªn. Tuy nhiªn, còng cã ®«i chç cong. 37 Sù ¸p nhau gi÷a mói vµ hè (Cusp and Fossa Apposition), c¸c h×nh 36, h×nh 37 diÔn t¶ t­¬ng quan hè - mói c¸c r¨ng cèi nhá vµ cèi lín. §ãng vai trß quan träng nhÊt lµ mói gÇn - trong, to vµ nhän, cña r¨ng 6 khÝt víi hè trung t©m (major fossa) r¨ng 6 ë t­ thÕ c¾n trung t©m. T­¬ng quan nµy ngoµi t¸c dông nhai cßn cã t¸c dông khãa chèt vµ lµm æn ®Þnh khíp c¾n chung cho mét ng­êi. T­¬ng quan nµy quan träng h¬n lµ mói ngoµi gÇn 6 c¾n khÝt víi huyÖt ngoµi (buccal grooves) cña 6 , ®­îc Angle lµm mèc ®Ó ph©n lo¹i khíp c¾n. A B C H×nh 36: C¾n khÝt trung t©m cña 4 r¨ng cèi nhá thø hai vµ cèi lín thø nhÊt A: Nh×n th¼ng gãc tõ mÆt l­ìi vµo mÆt trong r¨ng cèi lín hµm trªn. ë ®©y ta thÊy r¨ng cèi nhá thø hai hç trî r¨ng cèi lín c¾n trung t©m (by inclusion of the second molars) B: Nh×n chÕch tõ trªn xuèng ë mÆt trong ta cµng thÊy râ h¬n r¨ng 5 chen vµo mÆt nhai r¨ng 6 . Mói trong 5 c¾n khÝt vµo hè tam gi¸c xa r¨ng 5 , nöa th©n r¨ng 5 t­¬ng øng víi hè tam gi¸c gÇn 6 . C: Nh×n mÆt trong, chÕch tõ phÝa xa, nÕu so víi h×nh B ta thÊy kho¶ng tho¸t râ h¬n khi c¸c r¨ng c¾n trung t©m. 38 A B C H×nh 37: C¾n trung t©m 4 r¨ng cèi nhá vµ r¨ng 6 A: Nh×n tõ mÆt l­ìi trùc tiÕp vµo mÆt trong r¨ng 5 B: Nh×n chÕch tõ trªn xuèng, tõ xa tíi ë mÆt trong thÊy râ mói cña cèi nhá trªn c¾n khÝt víi r¨ng d­íi: liªn quan tíi 5 vµ 6 , 4 vµ 5 C: Nh×n trùc diÖn tõ trªn xuèng, thÊy râ sù t­¬ng øng mét r¨ng víi hai r¨ng khi c¾n trung t©m. Mói xa trong c¸c r¨ng cèi lín hµm trªn sÏ ¸p vµo hè tam gi¸c xa (distal triangular fossae) (H×nh 39) vµ r×a bê viÒn (marginal ridges) cña r¨ng cèi lín hµm d­íi (H×nh 40), th­êng lµ víi r×a bê viÒn phÝa gÇn cña r¨ng ®èi lïi xa mét Ýt (thÝ dô: Mói xa trong r¨ng 6 víi r×a bê viÒn phÝa gÇn r¨ng 7 ). Mét t­¬ng quan kh¸c kiÓu mói - hè cÇn ghi nhËn lµ sù c¾n khÝt cña mói trong kh¸ s¾c cña c¸c r¨ng cèi nhá hµm trªn víi hè tam gi¸c cña c¸c r¨ng cèi nhá hµm d­íi. 39 C¸c mói ngoµi r¨ng cèi d­íi c¾n khÝt víi c¸c hè r¨ng cèi trªn nh­ sau: - C¸c mói gÇn ngoµi r¨ng cèi lín d­íi c¾n khÝt víi c¸c hè xa (hay bê viÒn c¸c hè nµy) cña r¨ng cèi trªn cã tªn sè r¨ng chªnh mét sè vÒ phÝa tr­íc (ThÝ dô: r¨ng 6 víi 5 ). - C¸c mói xa ngoµi cña r¨ng cèi lín d­íi c¾n khÝt vµo hè trung t©m víi r¨ng cïng tªn hµm trªn. - §Ønh mói ngoµi cña 5 c¾n khÝt víi hè gÇn mÆt nhai cña 5 . - R¨ng 4 c¾n khÝt víi 4 vµ mét phÇn víi 3 . (H×nh 38 A, B, C) A B C H×nh 38: T­¬ng quan khíp c¾n r¨ng thËt cña r¨ng nanh vµ r¨ng cèi nhá thø nhÊt, thø hai hµm trªn víi hai r¨ng cèi nhá vµ r¨ng cèi lín thø nhÊt hµm d­íi. A: Nh×n th¼ng gãc tõ mÆt m¸ cho thÊy d¹ng ®iÓn h×nh ¨n khíp. H×nh ¶nh khiÕn ta cã c¶m nhËn c¸c diÖn ¨n khíp nhiÒu h¬n lµ diÖn hë. B: Nh×n tõ d­íi lªn cho ta thÊy sù tiÕp xóc chØ lµ c¸c ®iÓm cña mói r¨ng d­íi víi bê viÒn cña r¨ng trªn t¹o ra c¸c kho¶ng trèng tho¸t thøc ¨n. C: Nh×n tõ phÝa xa l­ìi (distolingual view), sù xÕp r¨ng nh­ trªn cho ta thÊy kho¶ng tho¸t thøc ¨n më réng vÒ phÝa l­ìi. 40 H×nh 39: S¬ ®å t­¬ng quan mói ...