Tổ chức bảo hiểm tiền gửi với sự phát triển ổn định của hệ thống tài

Tổ chức BHTG có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng cũng như việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khi xẩy ra khủng hoảng tài chính. Rủi ro trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng Với đặc thù của một tổ chức tài chính kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ là đi vay để cho vay nên hoạt động ngân hàng chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro. Nguyên nhân xẩy ra rủi ro...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ chức bảo hiểm tiền gửi với sự phát triển ổn định của hệ thống tài Tổ chức bảo hiểm tiền gửi với sự phát triển ổn định của hệ thống tài Tổ chức BHTG có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng cũng như việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khi xẩy ra khủng hoảng tài chính. Rủi ro trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng Với đặc thù của một tổ chức tài chính kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ là đi vay để cho vay nên hoạt động ngân hàng chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro. Nguyên nhân xẩy ra rủi ro có thể do từ phía khách hàng, từ chính ngân hàng, thậm chí có thể do một tin đồn thất thiệt nào đó gây ra. Trong thực tế rủi ro đối với hoạt động ngân hàng có nhiều loại, có loại khi xẩy ra nó chỉ làm thiệt hại cho chính bản thân ngân hàng đó như rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá. Có loại rủi ro khi xẩy ra nó không chỉ gây thiệt hại đối với chính ngân hàng đó, mà còn ảnh hưởng đến các các ngân hàng khác và có thể dẫn tới sự đổ vỡ dây chuyền mang tính hệ thống, làm mất lòng tin đối với người gửi tiền, là nguyên nhân gây ra những cuộc khủng hoảng tài chính khu vực và thế giới như rủi ro thanh khoản do sự cố rút tiền hàng loạt. Thực tế đã cho thấy những cuộc khủng hoảng tài chính xẩy ra đều bắt nguồn từ nguyên nhân đổ vỡ của một hoặc một số ngân hàng như cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997- 1998, cuộc khủng hoảng tài chính thế giới xẩy ra từ năm 2008 mà đến nay vẫn chưa kết thúc… Tại Việt Nam sự cố rút tiền hàng loạt do tin đồn hoặc thông tin không chính xác ở Ngân hàng cổ phần Á Châu (năm 2003), Ngân hàng cổ phần Phương Nam, Ngân hàng cổ phần Nông thôn Ninh Bình (năm 2005) cũng đã làm cho các ngân hàng này điêu đứng nếu như không có sự can thiệp kịp thời của Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan. Để phòng ngừa rủi ro, đảm bảo cho các tổ chức tài chính nói chung, các ngân hàng nói riêng hoạt động an toàn, hiệu quả, bất kỳ một quốc gia nào cũng phải đề ra một hệ thống chính sách và giải pháp nhằm phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền và sự an toàn lành mạnh của mỗi ngân hàng cũng như của cả hệ thống. Một trong những công cụ, chính sách không thể thiếu đó là bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Bảo hiểm tiền gửi- công cụ quan trọng góp phần ổn định hoạt động ngân hàng Bảo hiểm tiền gửi xuất hiện lần đầu tiên ở Mỹ sau những vụ đổ vỡ hàng loạt ngân hàng vào giai đoạn 1930 - 1933 ở quốc gia này, đó là Tổng công ty BHTG liên bang Mỹ (FDIC) được thành lập và đi vào hoạt động từ ngày 1/1/1934. Đây là mô hình được xem là hình mẫu đầu tiên về BHTG trên thế giới. Sau sự ra đời của FDIC, tính đến nay trên thế gới đã có khoảng hơn 90 quốc gia có tổ chức BHTG. Ngày 6/5/2002, Hiệp hội BHTG quốc tế (IADI) đã được thành lập, có trụ sở tại Thụy Sỹ với sự tham gia của nhiều tổ chức BHTG trên thế giới. Điều đó nói nên vai trò của tổ chức BHTG là rất quan trọng đối với sự phát triển an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng cũng như việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khi xẩy ra khủng hoảng tài chính. Hiện nay, trên thế giới tổ chức BHTG được phân chia theo 3 loại mô hình, đó là: i) Mô hình chi trả; ii) Mô hình chi trả với quyền hạn mở rộng; iii) Mô hình giảm thiểu rủi ro, trong đó, mô hình giảm thiểu rủi ro là phổ biến và xu hướng chung là các quốc gia trên thế giới tiến hành xây dựng tổ chức BHTG theo mô hình này. Bởi vậy, vai trò của tổ chức BHTG ngày càng được phát huy nhất là khi xẩy ra khủng hoảng tài chính. Tùy theo từng mô hình được áp dụng mà tổ chức BHTG có thể khẳng định và phát huy được vai trò của mình. Dưới đây là một số chức năng, nhiệm vụ cơ bản của tổ chức BHTG theo mô hình giảm thiểu rủi ro: Thứ nhất, Giám sát để ngăn ngừa và cảnh báo rủi ro đối với hoạt động ngân hàng: Tổ chức BHTG thực hiện chức này thông qua hai hình thức là giám sát từ xa và kiểm tra tại chỗ, trong đó giám sát từ xa là chủ yếu. Đây là nghiệp vụ quan trọng trong quá trình quản lý rủi ro đối với các tổ chức tham gia BHTG nhằm đánh giá chính xác, khách quan mức độ rủi ro cũng như tính tuân thủ pháp luật của tổ chức tham gia BHTG. Hoạt động giám sát từ xa được tiến hành thường xuyên trên cơ sở các nguồn thông tin, dữ liệu về hoạt động của tổ chức tham gia BHTG. Ở các nước phát triển mà tổ chức BHTG ra đời lâu năm thì nguồn thông tin, dữ liệu phục vụ cho giám sát từ xa thường được khai thác từ kho dữ liệu chung do một cơ quan giám sát điều phối hoặc là tổ chức BHTG có thể truy cập trực tiếp ( thông qua việc nối mạng trực tuyến) vào hệ thống dữ liệu của tổ chức tham gia BHTG. Tổ chức tham gia BHTG chỉ báo cáo trực tiếp cho tổ chức BHTG những thông tin đột xuất, bất thường như khả năng chi trả, sự cần thiết phải hỗ trợ tài chính của tổ chức BHTG… Vì vậy, thông tin, dữ liệu rất chính xác và được cập nhật kịp thời, do vậy mà chất lượng báo cáo giám sát rất cao. Đối với hoạt động kiểm tra tại chỗ thường được tiến hành khi mức độ sai phạm của tổ chức tham gia BHTG là nghiêm trọng. Tổ chức BHTG thực hiện kiểm tra tại chỗ là để xác định mức vi phạm và yêu cầu tổ chức tham gia BHTG có biện pháp khắc phục để trở về hoạt động bình thường. Để đảm bảo hiệu quả, tránh chồng chéo và tiết kiệm chi phí, hoạt động giám sát, kiểm tra được điều phối bởi một cơ quan điều phối chung, theo đó mỗi cơ quan giám sát chịu trách nhiệm giám sát đối với một số ngân hàng hoặc tổ chức tài chính nhất định, chẳng hạn tại Mỹ có 4 cơ quan giám sát, trong đó: i) Cục dự trữ liên bang (FED) chịu trách nhiệm giám sát 8 ngân hàng thương mại liên bang lớn nhất nước Mỹ; ii) Tổ chức giám sát tiền tệ thuộc Bộ Tài chính (OCC) chịu trách nhiệm giám sát các ngân hàng quốc gia không phải là thành viên của FED và một phần tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm liên bang; iii) Tổ chức giám sát các tổ chức nhận tiền gửi phi ngân hàng thuộc Bộ Tài chính (OTS) chịu trách nhiệm giám sát tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm tại tiểu bang và một phần tổ chức nhận tiền gửi tiế ...