Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Công nghệ sinh học: Nghiên cứu xây dựng phương pháp phân tích một số vi rút có nguy cơ cao trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ và đặc điểm sinh học phân tử

Luận án "Nghiên cứu xây dựng phương pháp phân tích một số vi rút có nguy cơ cao trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ và đặc điểm sinh học phân tử" trình bày các nội dung chính sau: Áp dụng quy trình đã xây dựng phát hiện và định lượng vi rút gây bệnh truyền qua thực phẩm trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ trên thị trường; Phân tích đặc điểm sinh học phân tử của các vi rút gây bệnh truyền qua thực phẩm trên nhuyễn thể hai mảnh vỏ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Công nghệ sinh học: Nghiên cứu xây dựng phương pháp phân tích một số vi rút có nguy cơ cao trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ và đặc điểm sinh học phân tử BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI Phan Thị Thanh Hà NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCHMỘT SỐ VI RÚT CÓ NGUY CƠ CAO TRONG NHUYỄN THỂ HAI MẢNH VỎ VÀ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC PHÂN TỬ Ngành: Công nghệ Sinh học Mã số: 9420201 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ SINH HỌC Hà Nội – 2024 Công trình được hoàn thành tại: Đại học Bách khoa Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Quang Hòa PGS.TS. Trương Tuyết Mai Phản biện 1: PGS. TS. Đặng Thị Lụa Phản biện 2: PGS. TS. Nguyễn Hoàng Anh Phản biện 3: PGS. TS. Trần Văn TuấnLuận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấpĐại học Bách Khoa Hà Nội họp tại Đại học Bách khoa Hà NộiVào hồi 8 giờ 30, ngày 16 tháng 1 năm 2024Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: 1. Thư viện Tạ Quang Bửu - ĐHBK Hà Nội 2. Thư viện Quốc gia Việt Nam MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài Báo cáo thống kê ngành thủy sản toàn cầu của Tổ chức Lương thựcvà Nông nghiệp Liên hợp Quốc (FAO) cho thấy nhu cầu đối với các mặthàng nhuyễn thể hai mảnh vỏ (NTHMV) tăng mạnh vào năm 2021 sovới 2020. Nhuyễn thể của Việt Nam đã được xuất khẩu đến 42 nước;trong đó, Liên minh châu Âu (EU) là thị trường nhập khẩu NTHMV lớnnhất, chiếm 62% tổng giá trị xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam racác thị trường trên thế giới. Tuy nhiên, EU cũng là thị trường có quyđịnh chặt chẽ nhất đối với các sản phẩm nhập khẩu, gây nhiều tháchthức đối với ngành nuôi trồng NTHMV ở Việt Nam. Trong những năm qua, tình trạng viêm dạ dày ruột, viêm gan do tiêuthụ NTHMV nhiễm vi rút luôn là vấn đề được lưu tâm. Theo dấu hiệulâm sàng, đã xác định được hơn 100 loại vi rút đường ruột có mặt trongthực phẩm bị ô nhiễm; trong đó, Norovirus (NoV), vi rút viêm gan A(HAV), vi rút viêm gan E (HEV) và Astrovirus ở người (HAstV) là cácvi rút gây bệnh thường gặp trong NTHMV. Đáng chú ý, một số nghiêncứu về các vi rút này tại Việt Nam đã cho thấy tình trạng đồng nhiễmnhiều tác nhân vi rút trên cùng một mẫu bệnh phẩm. Hiện nay, trong khi quy trình chuẩn ISO 15216-2:2013 có thể ứngdụng để xác định NoV và HAV trong thực phẩm thì các quy trìnhReal-time RT-PCR phát hiện HAstV và HEV còn chưa được chuẩnhóa, gây nhiều hạn chế trong công tác kiểm nghiệm. Vì vậy, việc xâydựng quy trình xác định HAstV và HEV với bộ mồi, mẫu dò đảm bảođộ bao phủ trên các biến chủng hiện có, đồng thời tối ưu các điều kiệncủa phản ứng Real-time RT-PCR, cho phép xác định cùng lúc cả bốntác nhân NoV, HAV, HEV và HAstV với một chu trình nhiệt của ISO15216-2:2013 sẽ góp phần rút ngắn thời gian phân tích, hỗ trợ kịp thờicho công tác điều trị. Bên cạnh đó, các số liệu về đặc điểm sinh học phân tử của các vi rútgây bệnh truyền qua thực phẩm trong NTHMV tại Việt Nam còn rất hạnchế. Vì vậy, việc xác định đặc điểm sinh học phân tử của vi rút thôngqua xác định kiểu gen (genotype) là công đoạn cần thiết để đánh giáchính xác nguy cơ bùng phát dịch bệnh gây ra bởi các tác nhân vi rút cómặt trong NTHMV. Do vậy, luận án nghiên cứu sinh “Nghiên cứu xâydựng phương pháp phân tích một số vi rút có nguy cơ cao trong nhuyễnthể hai mảnh vỏ và đặc điểm sinh học phân tử” đã được thực hiện. 12. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu2.1. Mục tiêu nghiên cứu - Xây dựng quy trình Real-time RT-PCR phát hiện, định lượng HEVvà HAstV trong NTHMV theo chu trình nhiệt được miêu tả trong ISO15216-2:2013. - Áp dụng quy trình đã xây dựng phát hiện và định lượng vi rút gâybệnh truyền qua thực phẩm trong NTHMV trên thị trường - Phân tích đặc điểm sinh học phân tử của các vi rút gây bệnh truyềnqua thực phẩm trên NTHMV.2.2. Nội dung nghiên cứu2.2.1. Xây dựng quy trình Real-time RT-PCR phát hiện và địnhlượng RNA của HEV và HAstV trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ2.2.1.1. Xây dựng quy trình Real-time RT-PCR phát hiện và định lượngRNA của HEV trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ - Lựa chọn, hiệu chỉnh tổ hợp mồi, mẫu dò cho phản ứng Real-timeRT-PCR phát hiện HEV - Tách dòng và tổng hợp RNA mã hóa vùng gen đích của HEV bằngphiên mã in vitro - Tối ưu phản ứng Real-time RT-PCR phát hiện RNA của với chutrình nhiêt theo tiêu chuẩn ISO 15216-2:2013 - Xây dựng chu trình nhiệt rút gọn cho phản ứng Real-time RT-PCRphát hiện RNA của HEV phục vụ xét nghiệm nhanh vi rút này - Xác định đặc tính kỹ thuật của quy trình Real-time RT-PCR pháthiện, định lượng HEV trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ theo chu trình nhiệtrút gọn và chu trình nhiệt của ISO 15216-2:20132.2.1.2. Xây dựng quy trình Real-time RT-PCR phát hiện và định lượngRNA của HAstV trong nhuyễn thể hai ...