Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả của liệu pháp thay huyết tương trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu

Đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả của liệu pháp thay huyết tương trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu” với mục tiêu sau: Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mức độ nặng của viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu; Đánh giá hiệu quả điều trị và tác dụng không mong muốn của liệu pháp thay huyết tương trên bệnh nhân viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả của liệu pháp thay huyết tương trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNGVIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 -------------------------------------------------------- ĐỖ THANH HÒA NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂMSÀNG VÀ HIỆU QUẢ CỦA LIỆU PHÁP THAY HUYẾT TƯƠNG TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM TỤY CẤP DO TĂNG TRIGLYCERID MÁU Chuyên ngành: Gây mê – Hồi sức Mã số: 62.72.33.01 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Hà Nội – 2020 Công trình được hoàn thành tại: VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Lê Thị Việt Hoa 2. GS. TS. Nguyễn Gia BìnhPhản biện: 1. 2. 3.Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện vào hồi: ...giờngày ... tháng ... nămCó thể tìm hiểu luận án tại: 1. Thư viện Quốc gia Việt Nam 2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm tụy cấp (VTC) là sự khởi phát viêm đột ngột nhu mô tụyvới diễn biến bệnh cảnh có thể từ nhẹ đến nặng. Hậu quả có thể làmtổn thương tại chỗ, có thể gây hội chứng đáp ứng viêm toàn thân vàsuy đa tạng. VTC là nguyên nhân hàng đầu về bệnh lý tiêu hóa yêucầu phải nhập viện và đứng thứ 21 trong danh sách các chẩn đoán cầnnhập viện. Cơ chế VTC do tăng TG máu được cho là do sự thủy phâncủa các lipoprotein giàu TG, làm giải phóng lượng lớn các axit béo tựdo từ đó gây tổn thương nội mô mạch máu và tế bào đảo tụy. Tổnthương này gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ, gây độc tế bào, nhiễmacid do chuyển hóa yếm khí. Trong điều trị VTC do tăng TG,… bên cạnh các biện phápđiều trị chung, ngày nay, nhiều nghiên cứu trên thế đã chứng minh vaitrò của PEX trong điều trị hạ lipid máu, giảm thời gian nằm viện vàcải thiện tiên lượng của BN. Nhằm thêm cơ sở khoa học để đánh giáhiệu quả của PEX trong điều trị VTC do tăng TG chúng tôi tiến hànhđề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quảcủa liệu pháp thay huyết tương trong điều trị viêm tụy cấp do tăngtriglycerid máu” với mục tiêu sau:1. Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mức độ nặng củaviêm tụy cấp do tăng triglycerid máu.2. Đánh giá hiệu quả điều trị và tác dụng không mong muốn của liệupháp thay huyết tương trên bệnh nhân viêm tụy cấp do tăng triglyceridmáu. 2 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN1.1. Viêm tụy cấp do tăng TG1.1.1. Rối loạn chuyển hóa TG Tăng TG máu được xác định bằng mức TG huyết thanh lúc đói >150 mg/dL (1,7 mmol/L). Tăng TG được phân loại dựa trên mức độnhư sau:Nhẹ: 150 đến 199 mg/dL (1,7 đến 2,2 mmol/L)Trung bình: 200 đến 999 mg/dL (2,3 đến 11,2 mmol/L)Tăng TG nặng: 1000 đến 1999 mg/dL (11,3 đến 2,5 mmol / L)Tăng TG rất nặng: ≥2000 mg / dL (> 22,6 mmol / L).1.1.3. Cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp do tăng TG Cơ chế bệnh sinh của VTC tăng TG chưa rõ ràng. Các nghiêncứu gần đây thấy rằng VTC do tăng TG thông qua cơ chế tích tụ acidbéo tự do (Free fatty acid – FFA), hoạt hóa phản ứng viêm, rối loạn vituần hoàn, calci, stress do oxy hóa, với 2 cơ chế chính bao gồm: hìnhthành chylomicrons và phân hủy TG thành acid béo tự do ở tụy. hủy TG thành acid béo tự do ở tụy (hình 1.3).1.1.4. Chẩn đoán xác định VTC do tăng TG a. Chẩn đoán VTC VTC được chẩn đoán theo tiêu chuẩn Atlanta 2012, cần có haitrong ba tiêu chuẩn sau: (1) đau bụng phù hợp với VTC (nghĩa là đaubụng vùng thượng vị có thể lan ra sau lưng); (2) lipase hoặc amylasetăng gấp 3 lần giới hạn trên của mức bình thường; (3) có hình ảnh đặctrưng của VTC trên CT, MRI hoặc siêu âm. + Siêu âm: Tụy to toàn bộ hoặc từng phần (đầu, thân hoặcđuôi), đường viền xung quanh tụy không rõ ràng, mật độ echo không 3đều, giảm âm hoặc âm vang hỗn hợp, có thể có dịch quanh tụy và cáckhoang trong ổ bụng. + Cắt lớp vi tính: Tụy to ra hoặc bình thường, bờ không đều,có thể có hình ảnh ổ hoại tử, cho biết mức độ tổn thương quanh tụy vàxa tụy. b. Chẩn đoán VTC do tăng TG Chẩn đoán VTC tăng TG máu được xác định khi có biểu hiệnlâm sàng, cận lâm sàng của VTC kết hợp với nồng độ TG huyết thanh> 1000 mg/dl. Để chẩn đoán xác định VTC do tăng TG cần chẩn đoánloại trừ các nguyên nhân VTC khác: sỏi, giun… Tăng TG máu Tăng chylomicrons Tăng FFAs và kích Tăng độ nhớt hoạt tạo Micellar Tổn thương tiểu cầu Tắc vi tuần hoàn bào nôi mạch Thiếu máu và toan chuyển Hoạt hóa Viêm tụy cấp Hình 1.2: Cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp do tăng TG máu (nguồn: Pretis N et al, United European gastroenterology journal)1.1.5. Chẩn đoán mức độ nặng viêm tụy cấp* Hệ thống phân loại Atlanta sửa đổi. 4* Các dấu hiệu báo hiệu VTC nặng trên lâm sàng* Các dấu hiệu tiên đoán trên xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh* Các thang điểm tiên lượng: Bảng các yếu tố tiên lượng của Ranson Bảng yếu tố tiên lượng của Glasgow (Imrie) dựa trên những đánh giá BN VTC khi vào viện, gồm 8 yếu tố Bảng điểm APACHE II: nếu ≥ 8 điểm là nặng. Bảng điểm SOFA Bảng điểm Balthazar dựa trên tổn thương trên CT1.2. Điều trị VTC do tăng TG1.2.1. Điều trị chung cho viêm tụy cấpa. Hồi sức cơ bản và điều trị nội khoa- Truyền dịch đẳng trương nhan ...