Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu vai trò cộng hưởng từ trong chẩn đoán và đánh giá kết quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng phương pháp nút mạch hóa dầu

Kết quả nghiên cứu đã đưa lại một số đóng góp mới cho chuyên ngành bao gồm: cộng hưởng từ có độ nhạy, độ đặc hiệu rất cao trong chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan, đánh giá xâm lấn tĩnh mạch cửa rất tốt. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu vai trò cộng hưởng từ trong chẩn đoán và đánh giá kết quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng phương pháp nút mạch hóa dầu 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư biểu mô tế bào gan (UBTG) là một bệnh lý ác tính khá phổ biến của hệ tiêu hóa. Theo thống kê của hiệp hội ung thư Hoa Kỳ năm 2008 ung thư gan là ung thư phổ biến, đứng hàng thứ 6 ở nam giới và hàng thứ 7 ở nữ, với tần suất nam/nữ là 2,4; có tỉ lệ tử vong cao đứng hàng thứ 2 ở nam và thứ 6 ở nữ trong các loại ung thư nói chung. Ở Việt Nam, ung thư biểu mô tế bào gan là loại ung thư phổ biến trên cả nước. Theo nghiên cứu của Trần Văn Huy ung thư biểu mô tế bào gan đứng hàng thứ hai sau ung thư dạ dày nhưng lại là ung thư tiêu hóa phổ biến nhất ở nam giới. Ung thư biểu mô tế bào gan nếu phát hiện muộn tiên lượng bệnh rất xấu, tỷ lệ tử vong rất cao và tử vong trong một thời gian ngắn kể từ khi phát hiện được bệnh. Cho đến nay đã có nhiều phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan như: cắt gan, ghép gan, thắt động mạch gan, phóng xạ, hóa chất, tiêm cồn vào khối u, đốt nhiệt cao tần, nút mạch gan... Trong đó nút mạch gan là một phương pháp điều trị phổ biến, nhẹ nhàng và có hiệu quả tốt. Việc chẩn đoán xác định ung thư biểu mô tế bào gan và theo dõi sau điều trị nút mạch là một nhu cầu cần thiết và cấp bách, trong đó có sự trợ giúp quan trọng của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh. Siêu âm và chụp cắt lớp vi tính (CLVT) là hai kỹ thuật khảo sát thường quy. Tuy nhiên khảo sát sự tăng sinh mạch của khối u sau nút còn nhiều hạn chế. Trong những năm gần đây vai trò của cộng hưởng từ (CHT) trong chẩn đoán xác định và đánh giá sau điều trị ung thư biểu mô tế bào gan ngày càng được khẳng định. Từ đó chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm ba mục tiêu sau: 1. Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ của ung thư biểu mô tế bào gan. 2. Xác định giá trị chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan của cộng hưởng từ. 3. Xác định vai trò cộng hưởng từ trong đánh giá kết quả điều trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng phương pháp nút mạch hóa dầu. MỘT SỐ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN Đây là công trình đầu tiên có hệ thống nghiên cứu về đặc điểm hình ảnh và giá trị CHT 1,5 Tesla áp dụng cùng lúc nhiều chuỗi xung như: T2W, T1W in-phase, out-of-phase, CHT động học, Diffusion 2 và trị số hệ số khuếch tán biểu kiến ADC trong chẩn đoán UBTG cũng như đánh giá kết quả điều trị nút mạch hóa dầu. Kết quả nghiên cứu đã đưa lại một số đóng góp mới cho chuyên ngành bao gồm: cộng hưởng từ có độ nhạy, độ đặc hiệu rất cao trong chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan, đánh giá xâm lấn tĩnh mạch cửa rất tốt. Đánh giá rất tốt tình trạng khối u hoại tử, còn nhu mô sống sót hoặc tái phát, chẩn đoán khối u có tăng sinh mạch sau nút mạch rất tốt. Cộng hưởng từ đánh giá tình trạng tăng sinh mạch của khối u sau nút mạch tốt hơn nhiều so với chụp cắt lớp vi tính. Cộng hưởng từ phát hiện tổn thương thứ phát ở gan, chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch cửa ác tính tốt hơn chụp cắt lớp vi tính. CẤU TRÚC LUẬN ÁN Luận án được trình bày trong 129 trang (không kể tài liệu tham khảo và phụ lục), bao gồm các phần: đặt vấn đề (2 trang); tổng quan tài liệu (36 trang); đối tượng và phương pháp nghiên cứu (20 trang); kết quả nghiên cứu (31 trang); bàn luận (36 trang); kết luận (3 trang); kiến nghị (1 trang). Luận án gồm 48 bảng, 10 biểu đồ. Trong 275 tài liệu tham khảo có 34 tài liệu tiếng Việt, 241 tài liệu tiếng Anh. Phụ lục gồm các hình ảnh minh họa, bệnh án nghiên cứu, danh sách bệnh nhân. Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. DỊCH TỄ HỌC VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ 1.1.1. Dịch tễ học Ung thư biểu mô tế bào ganchiếm khoảng 90% các loại ung thưgan.Trong hầu hết cáctrường hợp (70-90%), UBTGphát triểnở những bệnh nhâncó bệnhganmãn tính.Khoảng 80% UBTG phát triển trên nền xơ gan. Tỷ lệ mắcbệnh ung thưgan nguyên phátđang gia tăngở một sốnước phát triểnvà khả năngsẽtiếp tục gia tăng trong vàithập kỷ tới.UBTG có tỷ lệ phát bệnh khác nhau tùy theo khu vực địa lý trên thế giới,do sự phân bốvà lịch sửtự nhiêncủabệnh viêm ganvirus BvàC.Khu vực có tỷ lệ mắc bệnhcao nhấtở châu Ávàchâu Phi cận Sahara(120trường hợptrên 100.000 dân), tần suất mắc ở nam gấp 4-8lầnở nữ giới. 3 1.1.2. Các yếu tố nguy cơ Nhiễm virus viêm gan B và virus viêm gan C Nghiện rượu Bệnh di truyền Haemochromatosis Aflatoxin Hội chứng chuyển hóa, bệnh tiểu đường và hút thuốc Một số nguyên nhân hiếm gặp bao gồm: viêm xơ đường mật, thiếu alpha-1-antitrypsin, thuốc tránh thai… 1.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ 1.2.1. Điều trị triệt căn Phẫu thuật cắt gan Ghép gan Đốt nhiệt cao tần 1.2.2. Điều trị tạm thời Điều trị hóa chất Tiêm axit axetic qua da dưới hướng dẫn của siêu âm Tiêm ethanol vào khối u Phóng xạ trị liệu Nút hạt phóng xạ Phương pháp nút mạch gan Điều trị nút mạch bằng DC Bead Thắt động mạch gan Điều trị theo y học cổ truyền 1.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN 1.3.1. Chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng Giai đoạn đầu triệu chứng rất nghèo nàn, hiếm khi được chẩn đoán sớm nếu không dựa vào các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh. Giai đoạn muộn triệu chứng lâm sàng và triệu chứng cận lâm sàng rõ nhưng bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn nặng, tiên lượng xấu. 1.3.2. Xét nghiệm Alpha fetoprotein (AFP) là chất chỉ điểm ung thư rất được sử dụng, là một loại glycoprotein được tế bào gan sản xuất trong thời kỳ phôi thai. UBTG có thể sản xuất AFP từ mức bình thường đến > 100.000ng/ml. Nồng độ AFP bình thường có thể hiện diện ở khoảng 30% bệnh nhân được chẩn đoán UBTG, thậm chí có nồng độ rất thấp. AFP lớn hơn 400ng/ml có giá trị chẩn đoán UBTG. Nồng độ AFP cao, độ đặc hiệu chẩn đoán UBTG gần 100% nhưng độ ...