Giáo trình ung thư part 5

Dự phòng ung thư bao gồm phòng bệnh bước 1, bước 2, bước 3 trong đó quan trọng là bước 1 và bước 2. 1.1. Phòng bệnh bước 1 Là phòng ngừa ban đầu nhằm cố gắng loại trừ hoặc giảm tối đa sự tiếp xúc với các chất gây ung thư để phòng không cho xảy ra sự khởi phát và khởi động bệnh ung thư như: Không hút thuốc, không uống rượu, bảo hộ lao động tốt khi làm công tác phóng xạ... Đây là bước tích cực nhất. 1.2. Phòng bệnh bước 2 Là sàng lọc và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình ung thư part 5 bµi 6: dù phßng ung th­ A. Môc tiªu häc tËp 1. Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm vµ néi dung cña phßng bÖnh b­íc 1 bÖnh ung th­. 2. Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm vµ néi dung cña phßng bÖnh b­íc 2 bÖnh ung th­. B. Néi dung 1. Kh¸i niÖm vÒ dù phßng ung th­ Dù phßng ung th­ bao gåm phßng bÖnh b­íc 1, b­íc 2, b­íc 3 trong ®ã quan träng lµ b­íc 1 vµ b­íc 2. 1.1. Phßng bÖnh b­íc 1 Lµ phßng ngõa ban ®Çu nh»m cè g¾ng lo¹i trõ hoÆc gi¶m tèi ®a sù tiÕp xóc víi c¸c chÊt g©y ung th­ ®Ó phßng kh«ng cho x¶y ra sù khëi ph¸t vµ khëi ®éng bÖnh ung th­ nh­: Kh«ng hót thuèc, kh«ng uèng r­îu, b¶o hé lao ®éng tèt khi lµm c«ng t¸c phãng x¹... §©y lµ b­íc tÝch cùc nhÊt. 1.2. Phßng bÖnh b­íc 2 Lµ sµng läc vµ ph¸t hiÖn sím nh÷ng dÊu hiÖu cña bÖnh, thËm chÝ nh÷ng dÊu hiÖu cña mét t×nh tr¹ng tiÒn ung th­ nh­: sµng läc ph¸t hiÖn ung th­ cæ tö cung, ung th­ vó, ung th­ ®¹i trùc trµng... Qóa tr×nh sµng läc nµy chØ cã hiÖu qu¶ ë trªn mét sè bÖnh cã nh÷ng ph¶n øng (test) ®Æc hiÖu, nh­ng lµ chiÕn l­îc duy nhÊt cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m tû lÖ tö vong trong ung th­. ViÖc thùc hiÖn ®ßi hái ph¶i ®éng viªn c¸c c¸n bé y tÕ, chuyªn gia dÞch tÔ häc vµ thèng kª. 1.3. Phßng bÖnh b­íc 3 Lµ t×m biÖn ph¸p ®iÒu trÞ cã kÕt qu¶ nh»m môc ®Ých tèt nhÊt ®ã lµ kÐo dµi sè n¨m sèng thªm cña bÖnh nh©n. 2. nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ cÇn ph¶i lµm trong dù phßng b­íc 1 Muèn dù phßng ung th­ tèt nhÊt ph¶i cã chiÕn thuËt dù phßng vµ ph¶i dùa vµo 2 yÕu tè: dÞch tÔ häc vµ nguyªn nh©n sinh ung th­ 2.1. DÞch tÔ häc ung th­ ¸p dông biÖn ph¸p dù phßng cho nh÷ng lo¹i ung th­ cã tû lÖ m¾c bÖnh cao trong céng ®ång. 2.2. Nh÷ng nguyªn nh©n g©y ung th­ Hót thuèc l¸: G©y 30% ung th­ c¸c läai; 90% ung th­ phæi; 75% ung th­ miÖng, thanh qu¶n, thùc qu¶n; 5% ung th­ bµng quang. Do ®ã cÇn cÊp b¸ch tuyªn truyÒn: - Khuyªn nh÷ng ng­êi ®ang hót thuèc ngõng hót . - Hç trî cho ng­êi bÖnh ngõng hót - Tæ chøc th¨m kh¸m theo dâi ®Þnh kú. 25 - Chó ý tuyªn truyÒn ®èi víi nh÷ng thanh thiÕu niªn ch­a bao giê hót thuèc, vµ phô n÷ mang thai. Dinh d­ìng: YÕu tè dinh d­ìng ®­îc xÕp lµ nguyªn nh©n quan träng thø hai g©y bÖnh ung th­ vµ tö vong. CÇn t¨ng c­êng ¨n nhiÒu hoa qu¶, rau vµ c¸c lo¹i vitamin. C¸c chÊt vitamin nhÊt lµ bª - ta- car«ten, trong c¸c rau qu¶ cã mµu ®á (cµ rèt, cµ chua...) cã tÝnh chÊt chèng ung th­. Tr¸nh ¨n nhiÒu mì, gia vÞ, vµ ¨n c¸c lo¹i thøc ¨n bÞ mèc ( trong ®ã s¶n sinh chÊt aflatoxin g©y ung th­). R­îu: G©y ung th­ gan, miÖng, thùc qu¶n vµ phÇn trªn thanh qu¶n. Quan t©m h¬n c¶ lµ mèi liªn kÕt gi÷a thuèc l¸ vµ r­îu cã t¸c dông céng h­ëng trªn ung th­ vïng ®Çu - cæ. Tia x¹: Bøc x¹ cùc tÝm (UV) do ph¬i n¾ng qu¸ ®é ®­îc xem lµ t¸c nh©n g©y ung th­ da (cã vµ kh«ng cã s¾c tè). CÈn thËn che ch¾n ®Çy ®ñ khi lµm c«ng t¸c X quang, phãng x¹. C¸c virut: Cã virut ®­îc biÕt lµ nguyªn nh©n g©y ung th­ ë ng­êi lµ: Virut viªm gan B, virut Epstein - Barr, virut b­íu gai (HPV) vµ virut g©y bÖnh b¹ch cÇu dßng lympho T ë ng­êi (HTLV). V× vËy lo¹i trõ virut viªm gan b»ng c¸ch tiªm chñng vacxin. T¸c dông phô do dïng thuèc: RÊt cÈn thËn khi dïng thuèc néi tiÕt n÷, c¸c chÊt chèng ung th­ nhãm cã nh©n Alkyl. NhÊt lµ ®èi víi trÎ em cÇn tuyÖt ®èi tr¸nh. YÕu tè di truyÒn: LÞch sö gia ®×nh còng xem lµ yÕu tè nguy c¬ hay gÆp cña mét sè lo¹i ung th­ nh­: ung th­ vó, ung th­ ®¹i trùc trµng, ung th­ vâng m¹c m¾t, bÖnh kh« da nhiÔm s¾c tè. ë mét sè n­íc cã phßng kh¸m gien ®Ó t×m gien g©y ung th­. 3. dù phßng b­íc 2 Sµng läc lµ c¸ch ®¸nh gi¸ mçi c¸ thÓ hay céng ®ång, khoÎ m¹nh vÒ mÆt l©m sµng, nh»m ph¸t hiÖn ung th­ tiÒn Èn hay th­¬ng tæn tiÒn ung th­ ®Ó ®iÒu trÞ khái. Môc tiªu cña sµng läc nh»m gi¶m tû lÖ tö vong do ung th­. Nh÷ng nguyªn t¾c sµng läc ung th­ Nguyªn t¾c sµng läc tr­íc tiªn phô thuéc vµo bÖnh ung th­: DÞch tÔ häc, sinh bÖnh häc, chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ DÞch tÔ: BÖnh ung th­ sµng läc ph¶i lµ bÖnh phæ biÕn vµ lµ nguyªn nh©n ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ céng ®ång. Sµng läc ph¶i lµm gi¶m tû lÖ tö vong vÒ mÆt dÞch tÔ LÞch sö tù nhiªn: ung th­ sµng läc ph¶i cã giai ®o¹n tiÒn l©m sµng kÐo dµi, cã thÓ ph¸t hiÖn tr­íc khi cã c¸c triÖu chøng hoÆc di c¨n cña bÖnh. §iÒu trÞ: BÖnh ung th­ sµng läc chØ cã ý nghÜa khi bÖnh ®iÒu trÞ cã kÕt qu¶ ë giai ®o¹n sím 26 ChÈn ®o¸n: BÖnh ung th­ muèn sµng läc cã thÓ ph¸t hiÖn b»ng kh¸m l©m sµng hoÆc cËn l©m sµng ®­îc gäi lµ test sµng läc. Test sµng läc ung th­ ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn - Test sµng läc ph¶i ®¬n gi¶n, thÝch hîp, ®­îc bÖnh nh©n vµ céng ®ång chÊp nhËn - Gi¸ thµnh h¹, - Ýt t¸c dông phô - §é nh¹y, ®é ®Æc hiÖu, dù b¸o d­¬ng tÝnh cµng cao cµng tèt Ph¶i cã ®¸nh gi¸ sµng läc vÒ lîi Ých tµi chÝnh, gi¶m tû lÖ cho céng ®ång 3.1. Sµng läc ung th­ vó Cã c¸c ph­¬ng ph¸p sµng läc sau: Tù kh¸m vó: Lµ mét kü thuËt Ýt tèn kÐm vµ v« h¹i ®èi víi tuyÕn vó. Thùc hiÖn tù kh¸m vó mét th¸ng mét lÇn vµ kh¸m sau khi s¹ch kinh. Th­êng chÈn ®o¸n ra bÖnh khi u nhá, h¹ch di c¨n Ýt h¬n nh÷ng ng­êi kh«ng thùc hµnh tù kh¸m vó. ...