Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu chất ức chế hoạt tính protease HIV-1 từ dịch chiết của lá cây Thạch châu (Pyrenaria Jonqueriana), Ổi (Psidium Guajava) và Ma hoàng (Ephedra distachya)

Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu chất ức chế hoạt tính protease HIV-1 từ dịch chiết của lá cây Thạch châu (Pyrenaria Jonqueriana), Ổi (Psidium Guajava) và Ma hoàng (Ephedra distachya) có kết cấu gồm 3 chương: Chương 1 Tổng quan tài liệu, chương 2 Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu, chương 3 Kết quả và thảo luận.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu chất ức chế hoạt tính protease HIV-1 từ dịch chiết của lá cây Thạch châu (Pyrenaria Jonqueriana), Ổi (Psidium Guajava) và Ma hoàng (Ephedra distachya) ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN Nguyễn Hồng AnhNGHIÊN CỨU CHẤT ỨC CHẾ HOẠT TÍNH PROTEASE HIV-1 TỪ DỊCH CHIẾT CỦA LÁ CÂY THẠCH CHÂU (PYRENARIA JONQUERIANA), ỔI (PSIDIUM GUAJAVA) VÀ MA HOÀNG (EPHEDRA DISTACHYA) TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Hà Nội - 2015 MỞ ĐẦU Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) gây ra bởi virus gây suygiảm miễn dịch ở người (HIV). Đây là virus thuộc họ Retroviridae và có hai typechính là HIV-1 và HIV-2, trong đó type 1 xuất hiện phổ biến và là nguyên nhânchính gây ra AIDS ở người. Cho đến nay, dù đã có những chương trình hành độngtoàn cầu cùng với sự phát triển của các phương pháp điều trị, AIDS vẫn là đại dịchcủa toàn nhân loại và cần thiết phải tăng cường các biện pháp phòng ngừa, điều trịbệnh hiệu quả. Trong phòng chống nhiễm HIV-1, phát triển vaccine gặp rất nhiều khókhăn và thường thất bại do thời gian ủ bệnh của HIV-1 dài, thường xuyên xảyra đột biến ở vùng gen mã hóa cho kháng nguyên. Vì vậy, cho đến hiện nay,người nhiễm HIV-1 muốn kéo dài cuộc sống chỉ có con đường duy nhất là sửdụng liệu pháp dùng thuốc kháng retrovirus (ART). Trong chu trình tái bản của HIV-1, protease là enzyme có tác dụng phâncắt các polyprotein tiền thân gag và gag-pol thành những protein cấu trúc vàchức năng trong quá trình trưởng thành của virus. Khi ức chế hoạt tính củaprotease hoặc gây đột biến trên gen mã hóa cho protease, các hạt virus vẫnhình thành nhưng không được đóng gói phù hợp để tạo thành virus hoàn chỉnhnên chúng không có khả năng xâm nhiễm vào tế bào vật chủ. Vì vậy, một sốchất ức chế protease HIV-1 (PI) đã được phát triển thành thuốc điều trị bệnhnhân HIV/AIDS. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong thời gian dài với nồngđộ cao cùng với tốc độ đột biến lớn của HIV-1 dẫn đến sự xuất hiện các chủngvirus kháng thuốc là một trong những nguyên nhân chính gây thất bại điều trịvới ART nói chung và PI nói riêng. Hơn nữa, việc thiết kế các chất PI mớikhông phải dễ dàng, không định hướng, phải sàng lọc trên số lượng khá lớncác hợp chất thiết kế tương tự nhau trên cơ sở hiểu biết về cấu trúc và chứcnăng của protease HIV-1. Chính vì vậy, bên cạnh các thuốc tổng hợp hóa học, 1các nhà khoa học trên thế giới cũng không ngừng tìm kiếm và chọn lọc cácchất tự nhiên từ dịch chiết thực vật có tác dụng ức chế protease của HIV-1(protease HIV-1). Việt Nam với nguồn thực vật phong phú và nhiều cây thuốc có giá trịlớn với sức khỏe con người. Theo thống kê, Việt Nam có hơn 12.000 loàithực vật, trong đó có gần 4.000 loài được dùng làm thuốc trong y học dângian và y học cổ truyền. Như vậy, thực vật Việt Nam cũng s là nguồnnguyên liệu phong phú để sàng lọc và xác định các hoạt chất ức chế proteaseHIV-1, làm cở sở cho việc phát triển thuốc điều trị cho bệnh nhânHIV/AIDS. Tuy nhiên, cho đến nay chúng ta chưa khai thác nguồn tàinguyên phong phú của đất nước theo hướng này. Xuất phát từ những thực tế trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiêncứu chất ức chế hoạt tính protease HIV-1 từ dịch chiết của lá cây Thạchchâu (Pyrenaria jonqueriana), Ổi (Psidium guajava) và Ma hoàng(Ephedra distachya)” nhằm thu nhận được chất ức chế protease HIV-1 cónguồn gốc từ dược liệu Việt Nam. 2 Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HIV VÀ PROTEASE CỦA HIV-11.1.1. Giới thiệu chung về HIV Đại dịch HIV/AIDS đã và đang là một thách thức to lớn đối với tiến trìnhphát triển xã hội. Sau 3 thập kỷ phát hiện mà đầu tiên là ở các nước phát triển,HIV/AIDS đã lan rộng trên toàn thế giới, đặc biệt ở khu vực châu Phi và cácnước châu Á. Đến nay vẫn chưa có vaccine phòng ngừa HIV hay thuốc chữa trịAIDS đặc hiệu. Theo chương trình HIV/AIDS của Liên hiệp quốc (UNAIDS, 2015), tínhđến cuối năm 2014, thế giới có khoảng 36,9 triệu người (dao động trong khoảngtừ 34,3 triệu đến 41,4 triệu) đang mang căn bệnh AIDS, trong đó số đối tượngnhiễm mới là 2 triệu người và có khoảng 1,2 triệu bệnh nhân đã chết vì AIDStrong năm 2014. Trong phòng chống nhiễm HIV/AIDS, phương thức điều trị phổ biến nhấthiện nay vẫn là liệu pháp dùng thuốc chống virus (ART-antiretroviral drugtherapy) bao gồm thuốc ức chế reverse transcriptase, thuốc ức chế integrase vàthuốc ức chế protease (PI). Trong đó, protease được mã hóa bởi gen pol của viruscó chức năng cắt các chuỗi polyprotein (gag, gag-pol) tại những vị trí nhất địnhđể tạo thành các protein cấu trúc và chức năng cần thiết cho virus hoàn chỉnh.Nếu protease bị mất hoạt tính, HIV-1 không được đóng gói phù hợp để tạo virushoàn chỉnh. Vì vậy, protease của HIV-1 (protease HIV-1) là một trong nhữngđích quan trọng để phát triển thuốc điều trị AIDS.1.1.2. Cấu trúc và chức năng của protease HIV-1 Về cấu trúc, protease HIV-1 là một protease aspartyl, họ retropepsin A2.Enzyme này có cấu trúc dạng homodimer, mỗi monomer gồm 99 acid amin vàđược sắp xếp gần như theo kiểu đối xứng. 3 Cấu tạo của protease HIV-1 có thể chia thành ba vùng chính: vùng dimerhóa, vùng lõi và vùng mũ. Trong đó, vùng dimer hóa được hình thành nhờtương tác giữa 8 gốc acid amin 1 – 4 (vùng N đầu cùng) và 96 – 99 (vùng C tậncùng) từ mỗi monomer và các acid amin trong trung tâm hoạt động 24 – 29. Khienzyme gắn thêm chất ức chế hoặc cơ chất, sự ổn định của cấu trúc dimer đượctăng cường. Vùng lõi gồm 4 đầu N sợi β có vai trò quan trọng đối với sự ổnđịnh cấu trúc dimer và hoạt tính xúc tác của enzyme. Trung tâm hoạt động củaenzyme nằm trong vùng lõi và bao gồm ba gốc acid amin từ mỗi monom ...