Tổng luận nghiên cứu tộc người và một số vấn đề về dân tộc ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay

Bài viết nghiên cứu về các tộc người, bộ sách còn phản ánh sự phát triển, biến đổi của các dân tộc ở nước ta từ năm 1986 đến nay, trong đó dân tộc Kinh (Việt) lần đầu tiên được giới thiệu. Mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung bài viết này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng luận nghiên cứu tộc người và một số vấn đề về dân tộc ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay TỔNG LUẬN NGHIÊN CỨU TỘC NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ DÂN TỘC Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1986 ĐẾN NAYPGS.TS. VƯƠNG XUÂN TÌNH*C ũng như các quốc gia đa tộc người khác, ở Việt Nam, vấn đề dân tộc có vị trí rất quan trọng, cả trong sự nghiệpđấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong xây dựng vàbảo vệ đất nước. Bởi vậy, sau hòa bình được lập lại ở miềnBắc không lâu, vào đầu những năm 60 của thế kỷ XX, ngànhDân tộc học Việt Nam đã ra đời. Từ thập niên 60 đến thậpniên 70 của thế kỷ XX, với nòng cốt là Viện Dân tộc học,ngành Dân tộc học Việt Nam đã có nhiều đóng góp quantrọng. Thành tựu nổi bật của ngành trong thời gian này làthực hiện nhiều nghiên cứu, điều tra cơ bản đối với các dântộc ở nước ta, qua đó nâng cao nhận thức về các tộc người,giúp cho việc thực hiện công tác dân tộc hiệu quả hơn. Kếtquả lớn nhất của những nghiên cứu này là sự ra đời của bảnDanh mục các thành phần dân tộc Việt Nam (1979) và bộsách gồm hai tập: Các dân tộc ít người ở Việt Nam (Các tỉnhphía Bắc) (Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1978) và Các dân__________ * Viện Dân tộc học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. 19tộc ít người ở Việt Nam (Các tỉnh phía Nam) (Nxb. Khoa họcxã hội, Hà Nội, 1984). Đây là dấu mốc quan trọng trong sựnghiệp nghiên cứu về tộc người ở nước ta. Sau khi các công trình trên ra đời không lâu, đất nướcbước vào sự nghiệp đổi mới. Từ đó đến nay, sự phát triểncủa ngành Dân tộc học Việt Nam và đời sống của các tộcngười ở nước ta đã có nhiều đổi thay; việc nghiên cứu về đờisống các dân tộc cũng đa dạng. Tuy nhiên, trải qua gần 30năm đổi mới đất nước (1986), ngành Dân tộc học/Nhân họccủa Việt Nam vẫn chưa có những tổng kết xứng tầm về việcnghiên cứu tộc người, điều đó thể hiện trong ngành chưa cónhững công trình phản ánh một cách tổng thể về các dân tộcở Việt Nam trong khoảng thời gian này. Các dân tộc ở Việt Nam là bộ sách tiếp nối công trìnhCác dân tộc ít người ở Việt Nam - gồm hai tập như đã nêu.Ngoài xem xét việc nghiên cứu về các tộc người, bộ sáchcòn phản ánh sự phát triển, biến đổi của các dân tộc ở nướcta từ năm 1986 đến nay, trong đó dân tộc Kinh (Việt) lầnđầu tiên được giới thiệu. Bộ sách được biên soạn chủ yếudựa trên nghiên cứu tài liệu thứ cấp kết hợp với tài liệuđiền dã ở một số dân tộc. I- BỐI CẢNH QUỐC TẾ VÀ TRONG NƯỚC ẢNH HƯỞNGĐẾN CÁC DÂN TỘC Ở NƯỚC TA TỪ NĂM 1986 ĐẾN NAY 1. Bối cảnh quốc tế Kể từ khi Liên Xô (cũ) và các nước xã hội chủ nghĩa ởĐông Âu (cũ) tan rã, Chiến tranh lạnh kết thúc, vấn đề dântộc trên thế giới đã có nhiều biến đổi theo cả chiều hướng tíchcực và tiêu cực.20 CÁC DÂN TỘC Ở VIỆT NAM (Tập 1: Nhóm ngôn ngữ Việt - Mường) Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, ý thức vềtộc người, quốc gia - dân tộc (Nation - State) được khơi dậymạnh mẽ. Đó là ý thức về sự bình đẳng giữa các dân tộc,chống áp bức dân tộc trên mọi chiều cạnh; mối quan hệ giữatộc người và quốc gia; vấn đề giữ gìn bản sắc văn hóa của tộcngười... Ý thức ấy đã được chuyển hóa thành hành độngtrong chính sách, chương trình, dự án phát triển của nhiềunước, của nhiều tổ chức liên quan đến tộc người và nhóm xãhội. Sự khơi dậy của ý thức tộc người đã góp phần giữ gìn,bảo vệ văn hóa tộc người trước tác động của toàn cầu hóa.Bên cạnh đó, với xu hướng giao lưu, hội nhập quốc tế diễn ramạnh mẽ, các tộc người cũng có cơ hội học hỏi, chia sẻ lẫnnhau, dẫn tới bước phát triển mới trong đời sống kinh tế, xãhội và văn hóa. Cùng với xu hướng tích cực, đã xuất hiện chiều hướngtiêu cực về vấn đề dân tộc. Do tác động của yếu tố lịch sử,chính trị, kinh tế, xã hội của thế giới và khu vực, mối quanhệ dân tộc ở một số nơi trở nên nóng bỏng, đặc biệt ở vùngbán đảo Ban Căng, Cápcadơ, Trung Cận Đông, Nam Á vàĐông Nam Á. Tại các khu vực này vẫn đang diễn ra nhiềucuộc chiến tranh hoặc nội chiến mang màu sắc dân tộc kếthợp với tôn giáo. Một số thế lực chính trị cực đoan đã lợidụng đặc thù về quan hệ, tình cảm, lòng tự tôn dân tộc đểkích động sự nghi kỵ, hận thù và xung đột dân tộc. Các tổchức khủng bố quốc tế cũng chủ yếu dựa vào vấn đề dân tộc,tôn giáo để chiêu tập lực lượng, đẩy mạnh hoạt động. Thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, một số thế lựcquốc tế đã gắn vấn đề dân tộc, tôn giáo với vấn đề dân chủ vànhân quyền. Với luận điểm cho rằng, các dân tộc thiểu số bịmất nhân quyền, thiếu tự do, dân chủ, các thế lực này sẽ tiếp TỔNG LUẬN NGHIÊN CỨU TỘC NGƯỜI… 21tục thúc đẩy mâu thuẫn giữa dân tộc thiểu số với nhà nước,giữa dân tộc thiểu số với dân tộc đa số trong những quốc giađa dân tộc, nhất là những quốc gia theo con đường xã hội chủnghĩa như Việt Nam1. Trong bối cảnh chung đó, có một số vấn đề của khu vực vàquốc tế ảnh hưởng trực tiếp đến các tộc người ở Việt Nam như: - Sự hình thành trục hành lang kin ...