TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂNG TUYẾN GIÁP

50 năm gần đây, các phương pháp thăm dò chức năng tuyến giáp đã được phát triển khá nhiều và đi vào mục tiêu chính xác là định lượng được các hormon tham gia vào quá trình biến dưỡng cơ thể của tuyến giáp, của trục hạ đối, tuyến yên dựa vào phát triển của công nghệ miễn dịch. - Hormon TSH là xét nghiệm cơ bản thứ nhất để phát hiện sớm bệnh lý nhược giáp, cường giáp ngay ở giai đoạn chưa có biểu hiện lâm sàng (bình giáp), các phương pháp xét nghiệm mới đã định...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂNG TUYẾN GIÁP TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂNG TUYẾN GIÁPTÓM TẮT50 năm gần đây, các phương pháp thăm dò chức năng tuyến giáp đã đượcphát triển khá nhiều và đi vào mục tiêu chính xác là định lượng được cáchormon tham gia vào quá trình biến dưỡng cơ thể của tuyến giáp, của trục hạđối, tuyến yên dựa vào phát triển của công nghệ miễn dịch.- Hormon TSH là xét nghiệm cơ bản thứ nhất để phát hiện sớm bệnh lýnhược giáp, cường giáp ngay ở giai đoạn chưa có biểu hiện lâm sàng (bìnhgiáp), các phương pháp xét nghiệm mới đã định lượng được ở mức0,005mU/L. TSH là chỉ thị rất tốt để phát hiện sự tái phát của bệnh lý cườnggiáp sau điều trị.- TSH và FT4 là 2 xét nghiệm thiết yếu để chẩn đoán xác định chức năngtuyến giáp là nhược giáp và cường giáp; đánh giá mức độ nặng của bệnh,giúp điều chỉnh liều lượng thuốc điều trị.- FT3 để phát hiện một số bệnh cảnh đặc biệt của bệnh c ường giáp do T3.- Các xét nghiệm định lượng Thyroglobulin, kháng thể kháng tuyến giáp(kháng tiểu thể, kháng Thyroglobulin) giúp tìm hiểu sâu thêm về bệnhnguyên của bệnh lý tuyến giáp.SUMMARYTHYROID FUNCTION TESTSLe Van Quang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 2 - No 4 - 1998: 196 -202For 50 years now, thank to the developpement of immunologic technology,the thyroid function tests have developped very well and become thequantitative tests of the hormones responsible to metabolism process of thethyroid, of the hypothalamic-pituitary axis.- TSH is the first basis test to early detect hypo and hyperthyroidism in thesubclinical stage (enthyroidism). New technology is able to mesure in thelevel of 0,005m/l. TSH is also a good indicator to detect the post-therapeutic recurrence of hypothyroidism.- TSH and FT4 are 2 essential tests to determine thyroid action (hypo andhyperthyroidism), to assess the status of disease, to help to correct thedosage of drugs.- FT3 helps to detect some specific hyperthyroid disorders due to T3.Quantitative test of thyroglobulin of antithyroid antibody (microsomalTMAb) help to understand the causes of thyroid dideasesMột cách đại cương, hormon (kích thích tố) tuyến giáp ảnh hưởng đến rấtnhiều cơ quan và giữ vai trò chủ chốt trong việc biến dưỡng của toàn cơ thể.Sự thay đổi về việc sản sinh ra những hormon này sẽ tạo nên những bệnhcảnh trên lâm sàng như cường giáp, nhược giáp. Ðể điều hòa việc sản sinh rahormon tuyến giáp, cơ thể có một trục để chi phối. Một cách tổng quát nh ưtrong sơ đồ 1:Hoạt động biến dưỡng của các hormon tuyến giáp chịu ảnh hưởng của mộtsố yếu tố như: Hệ hạ đồi - não thùy chi phối tuyến giáp. Chức năng tuyến giáp sản sinh ra các hormon như T4, T3. Sự chuyển đổi trong mô của T4 và T3. Ðộ tập trung và tính năng của các thụ cảm T3 và sự tương tác giữa T3 vớicác thụ cảm này. Sự tập trung của các hormon tuyến giáp tại các mô đích (target tissue). Tác dụng sinh học của hormon này trên các mô đích.do dó các phương pháp này rất dễ sai lệch.SƠ ÐỒ 1Trước đây khoảng 50 năm, hầu hết các phương pháp thăm dò chỉ đạt đượcmức tìm những hiệu ứng gây ra do tác dụng của hormon tuyến giáp trên cơthể hay gọi chung là những phương pháp đo chức năng tuyến giáp một cáchgián tiếp, đo chuyển hóa cơ bản.Các thử nghiệm lý tưởng nhất để đánh giá tình trạng tuyến giáp vẫn làphương pháp đo lường trực tiếp tác động các hormon của tuyến giáp, hoặc ítra là nồng độ của các hormon này trong cơ thể, vì dù ít hay nhiều vẫn có sựtương quan giữa hoạt động tại chỗ và nồng độ lưu chuyển trong cơ thể củacác hormon tuyến giáp.Từ 50 năm gần đây, áp dụng các tiến bộ về miễn dịch học, di turyền học, cácnhà chuyên môn đã định lượng được một cách trực tiếp các hormon này, kểcả các hormon chi phối hoạt động của tuyến giáp đ ược tiết ra từ tuyến yên(tuyến não thùy), và càng ngày các phương pháp miễn dịch hiện đại càngđịnh lượng chính xác ở những vi lượng rất nhỏ, giúp cho việc đánh giá t ìnhtrạng tuyến giáp, theo dõi hiệu quả điều trị và theo dõi diễn tiến bệnh đượcrõ ràng hơn.ÐỊNH LƯỢNG TSH(3,6,7)Trong tất cả các xét nghiệm liên quan đến tuyến giáp thường được dùng hiệnnay, xét nghiệm định lượng TSH được coi là xét nghiệm lý tưởng nhất vì 2lý do:- Thứ nhất: TSH được tổng hợp và tiết ra từ thùy trước tuyến yên do sự chiphối thuận chiều của vùng hạ đồi (hypthalamus) thông qua hormon TRH(Thyrotropin Releasing hormon) và do sự chi phối ngược (feedback-control)bởi nồng độ Thyroxin (T4) trong cơ thể; Như vậy TSH là chất phản ánhthuận với hoạt động của trục hạ đồi tuyến yên.- Thứ hai: TSH chịu sự chi phối ngược bởi lượng T4 lưu chuyển trong cơthể do tuyến giáp sản xuất, bất cứ sự thay đổi nào của T4 [nhất là T4 tự do(FT4)] đều có tác động điều hòa sản xuất ra TSH để duy trì tình trạng bìnhgiáp. Như vậy TSH còn là một chỉ thị rất nhạy cảm về hoạt động của tuyếngiáp.Mặt khác, lượng TSH t ...