Tổng quan về kiến thức và thái độ phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ của các bà mẹ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm mô tả kiến thức và thái độ của người mẹ đối với phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ. Tại các nước đang phát triển và tại Việt Nam, kiến thức và thái độ của người mẹ đối với phát hiện sớm khuyết tật còn rất hạn chế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan về kiến thức và thái độ phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ của các bà mẹ T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sô sè 9-2016 TỔNG QUAN VỀ KIẾN THỨC VÀ THÁI ĐỘ PHÁT HIỆN SỚM KHUYẾT TẬT Ở TRẺ CỦA CÁC BÀ MẸ Nguy n H u Chút*; Nguy n Th Minh Th y**; Nguy n Xuân Tr ng*** TÓM TẮT Mục tiêu: mô tả kiến thức và thái độ của người mẹ đối với phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ. Kết quả: tại các nước đang phát triển và tại Việt Nam, kiến thức và thái độ của người mẹ đối với phát hiện sớm khuyết tật còn rất hạn chế. Kết luận: Bộ Y tế cần có những chương trình tăng cường kiến thức và thái độ phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ cho người mẹ. Cơ quan truyền thông cần tăng cường hơn nữa về số lượng và thời lượng các chương trình truyền thông về phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ. * Từ khóa: Trẻ khuyết tật; Phát hiện sớm khuyết tật; Kiến thức; Thái độ. Overview of Mothers’ Knowledge and Attitude Towards Early Detection of Disabilities in Children Summary Objectives: To describe knowledge and attitudes of mothers towards early detection of disabilities in children. Results: In the developing countries and in Vietnam, knowledge and attitudes of mothers towards early detection of disabilities are very limited. Conclusion: Ministry of Health should have programs to strengthen the mothers’ knowledge and attitudes to early detection of disabilities in children. Media agencies need to further enhance the quantity and duration of the communication programs on early detection of disabilities in children. * Key words: Children with disabilities; Early detection of disabilities; Knowledge; Attitudes. ĐẶT VẤN ĐỀ Việc xác định các vấn đề phát triển và hành vi của trẻ được dựa trên đánh giá lâm sàng của các chuyên gia y tế, thường bắt đầu bằng việc quan sát, xem xét, so sánh với các mốc phát triển bình thường. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu nhấn mạnh đánh giá lâm sàng thường bị ảnh hưởng bởi cách thức đánh giá, lựa chọn thông tin lâm sàng mà các chuyên gia y tế nêu ra [17]. Chính vì vậy, một tỷ lệ đáng kể trẻ có vấn đề về phát triển vẫn không được phát hiện trước tuổi đi học [8]. Mặt khác, một số nghiên cứu cho thấy, nếu có được những thông tin về trẻ từ người mẹ thì độ chính xác về lâm sàng cũng tăng lên. Các nghiên cứu này chỉ ra băn khoăn, lo lắng của người mẹ về sự phát triển và hành vi của trẻ có mối liên quan trực tiếp đến kết quả sàng lọc vấn đề phát triển và hành vi [11]. Tuy nhiên, nhiều cuộc điều tra quốc tế cho thấy phụ huynh không được chuẩn bị và không được hỗ trợ trong vai trò * Bệnh viện Nhi TW ** §¹i häc Y tế Công cộng *** Bộ Y tế Ng i ph n h i (Corresponding): NguyÔn H u Chút (chut.viennhi@gmail.com) Ngày nh n bài: 29/17/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 09/11/2016 Ngày bài báo đ c đăng: 21/11/2016 202 t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016 làm cha mẹ, họ thừa nhận cần được tư vấn về phương pháp nuôi dạy con cái và phát hiện những dấu hiệu bất thường về phát triển của trẻ [9, 19]. Bên cạnh đó, họ cũng không hiểu mục đích của sàng lọc phát triển và không nhận thức được các dịch vụ sàng lọc mà con cái họ được hưởng [29]. Đa số các bậc cha mẹ thiếu kiến thức về phòng tránh khuyết tật, nguyên nhân gây khuyết tật, kiến thức về khuyết tật, kiến thức và kỹ năng phát hiện các dạng khuyết tật liên quan đến trí não như chậm phát triển trí tuệ, rối loạn hành vi, đặc biệt là bại não. Vì vậy, những dạng tật này thường được phát hiện muộn hơn nhiều so với các dạng khiếm khuyết về cơ thể và chức năng khác [7, 20, 23, 26]. Trên thế giới, không có nhiều nghiên cứu về kiến thức và thái độ phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ của người mẹ. Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào về vấn đề này, chỉ có một số nghiên cứu về trẻ khuyết tật, trong đó ít nhiều cũng đã đề cập tới các khía cạnh kiến thức, thái độ liên quan đến phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ. Vì vậy, cần có nghiên cứu tổng quan về thực trạng kiến thức và thái độ phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ của người mẹ, từ đó đưa ra khuyến nghị nhằm nâng cao kiến thức và thái độ về phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ cho người mẹ. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tìm kiếm tài liệu, y văn tại cơ sở dữ liệu Pubmed, trên “Google” với các từ khóa chính được sử dụng bằng tiếng Việt là “Trẻ khuyết tật”, “Phát hiện sớm khuyết tật” và “Kiến thức và thái độ của các người mẹ về phát hiện sớm khuyết tật”, tương ứng với các từ khóa tiếng Anh là “Children with disabilities”, “Early detection of disability” và “Knowledge and attitudes of mothers about early detection of disabilities” cùng với tiêu chí lựa chọn không giới hạn về thể loại tài liệu, sử dụng cả bản tóm tắt và toàn văn. Thời gian công bố và xuất bản từ 1987 trở lại đây. Dựa vào tiêu đề, phần tóm tắt/mục lục của bài viết, 29 tài liệu đã được sử dụng cho bài báo này. Trong đó, 6 tài liệu tiếng Việt, 23 tài liệu tiếng Anh, bao gồm 8 báo cáo, 21 bài báo trên các tạp chí chuyên ngành. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Vai trò của người mẹ trong phát hiện sớm khuyết tật ở trẻ. * Người mẹ là người sớm nhận ra các dấu hiệu bất thường của trẻ: Việc xác định ...