Tổng quan xơ gan

I.Định nghĩa Xơ gan được định nghĩa về giải phẩu học là sự hình thành nodule và fibrosis lan toả. Tiếp theo sau đó là hoại tử tế bào gan, mặc dù nguyên nhân thì có rất nhiều nhưng hậu quả thì giống nhau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan xơ ganTổng quan xơ ganI.Định nghĩaXơ gan được định nghĩa về giải phẩu học là sự hình thành nodule và fibrosislan toả. Tiếp theo sau đó là hoại tử tế bào gan, mặc dù nguyên nhân thì có rấtnhiều nhưng hậu quả thì giống nhau.Fibrosis không đồng nghĩa với Xơ gan:- Fibrosis có thể xảy ra trong suy tim, trong tắc ngẽn ống mật và fibrosis ganbẩm sinh hoặc trong vùng gian thuỳ trong bệnh gan nhiễm hạt – mà khônghề có xơ gan thật sự!- Sự hình thành nodule không kèm fibrosis gặp trong bệnh chuyển đổi từngphần sang thể nodule, cũng không phải là xơ gan- Có sự liên quan giữa viêm gan mãn và xơ ganII.Nguyên nhân xơ gan:1. Các nguyên nhân thường gặp:a) Do siêu vi B, C, D:Trong các loại viêm gan siêu vi, virút viêm gan B là kẻ thù gây xơ gan số1Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm trên thế giới có khoảnghơn 1 triệu người tử vong do virút viêm gan B mãn tính tiến triển thành xơgan, ung thư gan... Chính vì vậy, bất cứ ai khi phát hiện bị nhiễm loại virútnày đều rất lo lắng, ăn không ngon ngủ không yên, vô hình chung lại làmcho bệnh lý thêm trầm trọng.Thực tế cho thấy, không phải ai nhiễm HBV cũng dẫn tới viêm gan mãntính, xơ gan và ung thư gan. Mỗi người có mật độ nhiễm virút viêm gan Bkhác nhau. Mật độ virút càng cao thì tế bào gan bị phá hủy càng nhanh, mengan tăng cao và gây nhiều biến chứng.Ngược lại nếu biết cách bảo vệ lá gan, virút viêm gan B sống lành tính vàkhông gây tổn thương gan. Do đó, khi phát hiện mình bị nhiễm virút viêmgan B, người bệnh không nên quá lo lắng mà hãy bình tĩnh đến gặp bác sĩchuyên khoa để được tư vấn kỹ về quá trình theo dõi và điều trị.b). Xơ gan do rượu:Rượu gây hại cho gan, điều này thì ai cũng biết. Nhưng rượu gây hại chogan như thế nào và bao nhiêu rượu thì có thể “hạ gục” được gan thì ít ngườicó thể trả lời được. Nghiên cứu cho thấy nếu mỗi ngày uống 1 xị rượu (250ml) hoặc nửa lít bia thì trong vòng 10 năm có thể sẽ dẫn đến xơ gan. Đặcbiệt, trên cơ địa người bị viêm gan virút B, C hoặc người có tiền sử cácbệnh về gan thì xơ gan tiến triển nhanh hơn.Thông thường khi uống rượu, gan sẽ là nơi chuyển hóa và đào thải rượu rangoài cơ thể. Nhưng việc uống quá nhiều bia rượu hoặc uống trong thờigian dài khiến gan trở nên “quá tải”, lượng men gan cũng không đủ để thamgia vào quá trình giải độc rượu. Bia rượu làm giảm glutathione (chất bảo vệnhu mô gan), gây tổn thương tế bào và làm suy giảm chức năng gan. Ở mộtsố bệnh nhân, rượu có thể gây viêm gan cấp tính, còn đa phần các trườnghợp rượu sẽ “nhâm nhi” gan từng ngày, từng tháng. Ban đầu chỉ là gannhiễm mỡ, sau đó là viêm gan mãn tính và nặng nhất là xơ gan.>> Bí quyết giải rượu nhanh2. Các nguyên nhân khác:- Do chuyển hóa: bệnh hemochromatosis, bệnh Wilson, thiếu men α-antitrypsin- Bệnh đường mật kéo dài- Nghẽn tỉnh mạch gan: hội chứng Budd-Chiari- Rối loạn miễn dịch: viêm gan dạng lupoid- Độc chất: Methotrexate, Amiodarone- Phẫu thuật bypass ở đường ruột- Suy dinh dưỡng, nhiễm trùng.- Bẩm sinhIII. Chẩn đoán xơ gan:Ngoài các dấu hiệu đi kèm trong bệnh nguyên nhân, hai biểu hiện chínhtrong xơ gan là: suy tế bào gan, tăng áp lực tỉnh mạch cửa. Điều trị và tiênlượng phụ thuộc vào mức độ hai yêu tố này.1. Lâm sàng:- Mệt, sụt cân- Chán ăn, rối loạn tiêu hóa- Đau bụng- Vàng da- Phù chân, báng bụng (bụng to bất thường do có dịch trong khoang ổ bụng)- Xuất huyết mũi, răng, da, đường tiêu hóa-Giảm ham muốn tình dục2. Tiền căn:- Có vàng da- Viêm gan- Có dùng thuốc ảnh hưởng gan- Có truyền máu- Uống rượu- Có người trong gia đình bị bệnh gan3. Khám:- Sốt- Vàng da, nổi mẩn, thay đổi sắc tố da- Ngón tay dùi trống, móng tay trắng, sao mạch, lòng bàn tay son- Chứng vú to, teo tinh hoàn ở đàn ông- Báng bụng (bụng to do trong ổ bụng có dịch)- Gan lách to, phù chân- Rối loạn tâm thần, run cơ...4. Xét nghiệm máu:- Giảm hemoglobin, hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, thời gian đông máu kéodài- Tăng bilirubin, men transaminase, phosphatase kiềm, giảm albumin- Thay đổi ion đồ- Tăng AFP- Hiện diện các marker viêm gan- Các kháng thể tự miễn.5. Chẩn đoán hình ảnh:- Siêu âm- Nội soi- CT.V. Tiên lượng:Những điểm có ích khi tiên lượng :- Nguyên nhân: Xơ gan do rượu thường đáp ứng tốt hơn xơ gan không biếtnguyên nhân- Nếu xơ gan mất bù theo sau một xuất huyết, nhiễm trùng hay nghiện ruợuthì tiên lượng tốt hơn là xảy ra đột ngột vì các yêu tố thúc đẩy trên có thểđiều chỉnh được.- Đáp ứng điều trị: nếu bênh nhân không đáp ứng với điều trị khi nhập viện 1tháng xem như tiên lượng kém- Vàng da kéo dài là dấu hiệu nặng- Biến chứng thần kinh: tiên lượng tốt hay xấu tùy thuộc cách xuất hiện cácdấu thần kinh, liên quan đến suy tế bào gan thì tiên lượng xấu- Cổ chướng nặng (cần dùng nhiều lợi tiểu) tiên lượng nặng.- Gan: Gan lớn tiên lượng tốt hơn gan nhỏ- Xuất huyết từ dãn Tm thực quản: Tiên lượng xấu- Albumin máu Tóm lại: Tiên lượng được quyêt định bởi mức độ của suy tế bào gan.Vàng da, vết bầm tự nhiên, và cổ chướng không đáp ứng điều trị lànhững dấu hiệu nặng!VI. Điều trị:Điều trị xơ gan còn bù tốt chủ yếu nhằm vào phát hiện sớm các biểu hiệnsuy tế bào gan. Chế độ ăn cân bằng và tránh rượu là chủ yếu.- Một chế độ ăn gồm 1g Protein/1kg cân nặng là đủ trừ phi bệnh nhân có suydinh dưỡng nặng!- Thêm Methionin hoặc các chất bảo vệ gan vào điều trị là không cần thiết.- Hạn chế Na, dùng lợi tiểu- Dùng lactulose, không để bón- Ngừa xuất huyết tiêu hóa: propranolol...Thuốc chống xơ:- Colchicine- Corticoids dùng trong viêm gan tự miễn- Một số thuốc khác đang nghiên cứu: HOE 077Phẫu thuật: tất cả các phẫu thuật ở bệnh nhân xơ gan đều có nguy cơ cao vàtỉ lệ tử vong cao.*Tốt nhất nên kiểm soát theo dõi và điều trị nguyên nhân đưa đến xơ gan.VII. Chế độ ăn uống cho bệnh nhân xơ gan:- Tuyệt đối không uống rượu.- Cân đối giữa các thành phần như chất đường, chất béo, chất đạm, rau vàtrái cây.- Bệnh n ...