Trần Quốc Toản

Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản (1267-1285)[1] là một quý tộc nhà Trần, sống ở thời kỳ trị vì của vua Trần Nhân Tông, có công tham gia kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai. Dấu ấn lịch sử Tháng 10 năm 1282, các vua Trần mở hội nghị Bình Than để bàn kế chống quân Nguyên. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Vua thấy Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản, Hoài Nhân Vương Kiện đều còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, phẫn kích, tay cầm quả cam, bóp nát...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trần Quốc Toản Trần Quốc Toản Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản (1267-1285)[1] là một quý tộc nhà Trần, sống ởthời kỳ trị vì của vua Trần Nhân Tông, có công tham gia kháng chiến chống quânNguyên lần thứ hai. Dấu ấn lịch sử Tháng 10 năm 1282, các vua Trần mở hội nghị Bình Than để bàn kế chốngquân Nguyên. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Vua thấy Hoài Văn Hầu Trần QuốcToản, Hoài Nhân Vương Kiện đều còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản tronglòng hổ thẹn, phẫn kích, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Sau đó QuốcToản lui về, huy động hơn nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền,viết lên cờ sáu chữ :Phá cường địch, báo hoàng ân (phá giặc mạnh, báo ơn vua). Saunày, khi đối trận với giặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải luitránh, không dám đối địch.[2] Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văn tế, lạigia phong tước vương. Tháng 4 năm 1285, vua Trần Nhân Tông sai Chiêu Thành vương, Hoài Vănhầu Quốc Toản, tướng quân Nguyễn Khoái đem tiệp binh đón đánh quân Nguyên ởbến Tây Kết. Ngày 10 tháng 5 năm đó có người về báo cho hai vua Trần là thượng tướngQuang Khải, Hoài Văn hầu Quốc Toản và Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp cùng em làNguyễn Truyền đem dân binh các lộ đánh bại quân giặc ở các xứ Kinh Thành,Chương Dương. Quân giặc tan vỡ lớn... Thoát Hoan, Bình chương A Lạt rút chạy quasông Lô. Trong các sử sách của Việt Nam như Khâm định Việt sử Thông giám Cươngmục, Việt sử Tiêu án và các quyển sử soạn gần đây như Việt sử tân biên của PhạmVăn Sơn, Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, Trần Hưng Đạo của Hoàng ThúcTrâm đều không thấy đề cập đến cái chết của Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản. Chỉ cóĐVSKTT bản kỷ quyển V có viết: ... Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văntế, lại gia phong tước Vương[3]. Nhưng các quyển sử của nhà Nguyên lại có đề cậpđến cái chết của ông. An Nam truyện của Nguyên sử 209 tờ 8a10 có ghi: Quan quânđến sông Như Nguyệt, thì Nhật Huyên sai Hoài Văn hầu đến đánh..[4]. Kinh thế đạiđiển tự lục trong Nguyên văn loại 41 tờ 27b 1-2 có viết:... Đến sông Như Nguyệt,Nhật Huyên sai Hoài Văn Hầu đến đuổi thì bị giết. Theo sách Việt sử kỷ yếu của TrầnXuân Sinh thì khi Ô Mã Nhi đánh vào Vân Đồn để cướp lại lương thực thì quân củaTrần Quốc Toản và Trần Khánh Dư chống đỡ kịch liệt. Quốc Toản hăng hái cự địch,không may qua đời ngày 2 tháng 2 âm lịch. Ảnh hưởng Quốc Toản đã đi vào lịch sử với lòng dũng cảm và tinh thần yêu nước, dám hisinh mạng sống vì dân tộc của mình. Khí phách ấy đã được nói rõ trên lá cờ thêu sáuchữ vàng của ông; nguyên văn sáu chữ (phiên sang Hán-Việt) là: Phá cường địch, báo hoàng ân (Phá giặc mạnh, báo ơn vua). Tên của ông được đặt cho nhiều ngôi trường tiểu học, trung học ở Việt Nam,một số con đường của các thành phố, tỉnh...., ngoài ra tên của ông còn được đặt chomột chiến hạm HQ-06 của Hải quân Việt Nam Cộng hòa. Trần Quốc Toản là cảm hứng cho nhà văn Nguyễn Huy Tưởng sáng tác tiểuthuyết lịch sử Lá cờ thêu sáu chữ vàng, trong đó ông là nhân vật chính của tácphẩm. Hồ Chí Minh trong tác phẩm Lịch sử nước ta có ca ngợi về Trần Quốc Toảnnhư sau:[5] Quốc Toản là trẻ có tài, Mới mười sáu tuổi ra oai trận tiền, Mấy lần đánh thắng quân Nguyên, Được phong làm tướng cầm quyền binh nhung Thật là một đấng anh hùng,Trẻ con Nam Việt nên cùng noi theo.