Trao đổi chất và trao đổi năng lượng ở Vi sinh vật (dị dưỡng)

Các dạng dị dưỡng Ða số vi khuẩn là dị dưỡng, có nghĩa chúng lấy năng lượng do phân hủy các hợp chất hữu cơ có sẵn. Chúng thường là sinh vật hoại sinh, dinh dưỡng trên xác chết hữu cơ bằng cách tiết enzym và hấp thu sản phẩm hòa tan của hoạt động enzym. Các dạng vi khuẩn dị dưỡng khác nhau dinh dưỡng trên các hợp chất hữu cơ khác nhau. Nguồn năng lượng hữu cơ có thể đơn giản như metan (CH4), hoặc phức tạp như celluloz. Thường thường chúng sủ dụng những hợp chất...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trao đổi chất và trao đổi năng lượng ở Vi sinh vật (dị dưỡng) Trao đổi chất và traođổi năng lượng ở Visinh vật (dị dưỡng)DINH DƯỠNG VÀ CHUYỂNHOÁ CỦA MỘT SỐ LOẠI VISINH VẬT2. Các dạng dị dưỡngÐa số vi khuẩn là dị dưỡng, cónghĩa chúng lấy năng lượng dophân hủy các hợp chất hữu cơ cósẵn. Chúng thường là sinh vật hoạisinh, dinh dưỡng trên xác chết hữucơ bằng cách tiết enzym và hấp thusản phẩm hòa tan của hoạt độngenzym. Các dạng vi khuẩn dịdưỡng khác nhau dinh dưỡng trêncác hợp chất hữu cơ khác nhau.Nguồn năng lượng hữu cơ có thểđơn giản như metan (CH4), hoặcphức tạp như celluloz. Thườngthường chúng sủ dụng những hợpchất trung gian như axít lactic, axítpyruvic hoặc glucoz. Một số ít loàicó khả năng phân hủy các hợp chấthữu cơ vòng có trong dầu mỏ. Nóichung vi khuẩn hoại sinh có mộtvai trò sống còn về mặt sinh tháinhư những tác nhân phân hủy đểđảm bảo nguồn cacbon, nitơ và cácnguyên tố khác dưới dạng mà cơthể sống có thể dùng được.Trong phòng thí nghiệm, người tađã tách riêng nhiều loài vi khuẩnnày, xác định rõ đặc điểm nhu cầudinh dưỡng của chúng và độ mẫncảm với oxy. Người ta cho rằng cácloài kỵ khí bắt buộc là gần vớinhững sinh vật đầu tiên. Oxy ứcchế sự sinh trưởng của chúng, dođó chúng sống hạn chế sâu dướiđất, dưới đại dương, vùng bùn lắngnước ngọt, nơi không có oxy. Mộtsố ít loài kỵ khí nghiêm ngặt, nhưcác vi khuẩn khử sunfat,Deslphovibrio, có khả năng sửdụng oxy ở dạng hợp chất. Các vikhuẩn hiếu khí lấy năng lượngbằng cách sử dụng oxi để phân hủycác chất dinh dưỡng. Một số loài làhiếu khí bắt buộc nhưng đa số làhiếu khí không bắt buộc, có nghĩalà khi thiếu oxy chúng có thể sủdụng oxy dưới dạng hợp chất. Vídụ các vi khuẩn nitrat hóa bìnhthường vẫn hô hấp hiếu khí, nhưngchúng có thể phân hủy nitrat (NO3)hay nitrit (NO2) khi thiếu oxy.Một số loài vi khuẩn tạo các tậpđoàn cộng sinh với các sinh vậtkhác. Ðôi khi sản phẩm tạo ra làđôi bên cùng có lợi, như trongtrường hợp các nốt sần rễ cây họđậu hoặc các vi khuẩn tiêu hóacelluloz như ở bọn nhai lại. Một sốtương đối ít vi khuẩn là gây bệnh,mặc dù các bệnh chúng gây nên cóthể là nghiêm trọng. Nhiều vikhuẩn là có lợi, ví dụ như các vikhuẩn sản sinh ra vitamin K sống ởruột người, hoặc các vi khuẩn tạoaxít ở da giúp bảo vệ da chống lạicác dạng gây bệnh khác.Trong nhiều trường hợp các triệuchứng bệnh xuất hiện là do vikhuẩn tiết ra các độc tố ức chế cáccon đường chuyển hóa quan trọngcủa tế bào chủ. Các độc tố tiết rabởi Clostridium botulinum, gâybệnh ngộ độc thức ăn, và C tetani,gây bệnh cứng hàm hay uốn ván, lànhững độc tố mạnh nhất được biết.Các độc tố này hãn hữu gây hại chongười vì các loài Clostridiumthường sống hoại sinh trong đất,chúng tiết độc tố là để ức chế các vikhuẩn khác trong cạnh tranh lấycùng loại thức ăn. Một số khác vikhuẩn và nấm sản sinh ra các chấtmà gọi là các chất kháng sinh cũngvới mục đích như thế. Chúngthường chỉ có hiệu quả chống lạicác kiểu chuyển hóa vi khuẩn vànhiều chất như penicillin,streptomicin và actinomicin lànhững dược liệu tối quan trọng đểchữa các bệnh nhiễm khuẩn.