Triệu chứng cơ năng tiêu hóa

Tiếp cận lâm sang một bệnh nhân tiêu hoá cần điều tra các triệu chứng cơ năng củabệnh nhân và khám thực thể. Trong một số trường hợp, việc hỏi bệnh sử kỹ lưỡng có thểgiúp chẩn đoán được bệnh một cách rõ rang và chính xác mà không cần nhờ đến nhữngxét nghiệm cận lâm sàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Triệu chứng cơ năng tiêu hóa TRIỆUCHỨNGCƠNĂNGTIÊUHOÁMụctiêu:1.Phânbiệtđaubụngcấp,đaubụngmạn.2.Trìnhbàycácnguyênnhângâybuồnnônvànôn.3.Trìnhbàycácnguyênnhângâynuốtkhó.4.Phânbiệttáobóncấp,táobónmạn.Dànbài:I.ĐAUBỤNGII.BUỒNNÔNVÀNÔNIII.ỢNÓNGIV.NUỐTKHÓV.XUẤTHUYẾTTIÊUHOÁVI.THAYĐỔITHÓIQUENĐITIÊU:TIÊUCHẢY,TÁOBÓNTiếpcậnlâmsangmộtbệnhnhântiêuhoácầnđiềutracáctriệuchứngcơnăngcủabệnhnhânvàkhámthựcthể.Trongmộtsốtrườnghợp,việchỏibệnhsửkỹlưỡngcóthểgiúpchẩnđoánđượcbệnhmộtcáchrõrangvàchínhxácmàkhôngcầnnhờđếnnhữngxétnghiệmcậnlâmsàng.ĐAUBỤNG(ABDOMINALPAIN)Đaubụnglàtriệuchứngcơnăngthườnggặpnhấtởcácbệnhnhânrốiloạndạdàyruột.Phảnứngđaucủatừngngườithayđổirấtkhácnhau.Cáckiểuđau(?)đaudotạng,đaudothànhbụng,đaudoliênquan.Đaudotạngđượccảmnhậntạinơibịkíchthíchđầutiên.Đauthườngmơhồ,địnhvịkhôngrõràngvàthườngkhókhănđểmôtả.Cóthểkèmhoặckhôngkèmđaudoliênquan.Đaudothànhbụnglàđausomatic,sâudotìnhtrạngkíchthíchhoặchiệntượngviêmcủaphúcmạcthànhhoặccủamạctreo.Đauthườngdểxácđịnhhơnvàdễdàngmôtảhơnđaudotạng.Đaudoliênquanlàđauđượccảmnhậntạivịtríkhácnơibịkíchthíchnhưngtrongcùngmộtvùngđượcchiphốibởicùngmộtdâythầnkinhhoặckếcận.Mứcđộđaubụnggiúptiếpcậnlâmsàngliênquanđếncáchộichứngquantrọng.Nhưngcầnlưuýmộtđiều,cảmgiácđaulàcảmgiácchủquancủamỗingười.Mỗingườicómộtngưỡngchịuđaukhácnhau,thậmchíđốivớicùngmộtngười,mộtbệnhlýcóthểgâyracáccơnđaucómứcđộkhácnhau,thườngthìđốivớinhữngngườiđãcócơnđautươngtựtrướcđó,ngưỡngchịuđựngcủahọsẽcaohơn,tứclàhọsẽthấybớtđauhơn.Dođó,trongtiêuhoácũngnhưcủatấtcảcácchuyênkhoakhác,cườngđộđauluônphảiđượcmôtảnhưngítkhiđượcsửdụngđểtìmnguyênnhângâyđau.ĐaubụngcấpĐaubụngcấpcóthểdorấtnhiềubệnhlý,mộtsốbệnhkhôngcầnphảiđiềutrịbằngphẫuthuậtcũngcóthểgâyđaubụngcấp.Nhữngnguyênnhânthườnggặpnhấtcủađaubụngcấplàviêmdạdàyruộtcấp,cácbệnhdoviêm(viêmruộtthừa,viêmtúimật,viêmtúithừa,viêmtuỵcấp,viêmvòitrứng,cơnđauquặnmậtvàcơnđauquặnthận,tắcruộtvàthủngtạngrỗng).Tiếpcậnchẩnđoán:trướcmộtbệnhnhânđaubụngcấpnặng,đốivớingườithầythuốc,vấnđềquantrọngnhấtlàphảixácđịnhxembệnhnhân“cóchỉđịnhphẫuthuậtngaylậptứckhông?”.Hỏibệnhsửvàkhámthựcthểkỹcógiátrịhơnlàcácthửnghiệmcậnlâmsàngvàxétnghiệmquangtuyến.Khôngnênsửdụngcácthuốcgiảmđauchođếnkhicómộtkếhoạchrõrang,vìnhữngthuốcnàycóthểảnhhưởngđếntriệuchứngđau,khiếnviệcthămkhámthựcthểkhôngchínhxác.(xemthêmbàiĐaubụngcấp).Bệnhsử:1.Trongkhihỏibệnhsử,điềuquantrọnglàxácđịnhđặcđiểm,độnặng,vịtrí,hướnglan,thờigian,tầnsuất,sốlấnxảyra,vàcácyếutốlàmgiảmhoặclàmcơnđaunặngthêm.Cáctínhchấtcủamộtcơnđautrongtiêuhoácầnkhaithác:Vịtrí,hướnglan,thờigian,cườngđộ,kiểuđau(có6kiểuđautrongtiêuhoá–xemtrongbàiđaubụngcấp),hoàncảnhkhởiphát,triệuchứngđikèm,yếutốtănggiảm.2.Nhữngthôngtinvềcáctriệuchứngkếthợp,cáctriệuchứngcủadạdàyvàruộtvàtriệuchứngtoànthancóthểgiúpíchtrongviệclàmsángtỏnguyênnhânđaubụng.3.Hỏibệnhsửkỹlưỡng,cóhoặckhôngcócácrốiloạnkhác,cácrốiloạnnàycóthểgâyrađaudoliênquan(nhưviêmphổi,viêmmàngngoàitim,nhồimáucơtim,viêmđốtsống).4.Hỏicáctriệuchứngliênquanvớicácnguyênnhângâyđaunộisinhvàngoạisinhcũngnhưcácnguyênnhâncónguồngốcthầnkinh.5.Kiểmtratiếnsửkinhnguyệt.Vỡnangtrứnggiữakỳkinhlànguyênnhângâyđaubụnglànhtínhthườnggặp.Mộtbệnhsửtrễkinhxảyracùnglúcvớiđaubụnggợiýthaingoàitửcung.6.Tiềnsửgiađìnhcóthểgiúppháthiệnnguyênnhânđaubụng.Nhữngrốiloạncótínhchấtgiađìnhnhưtănglipidmáu,sốtĐịaTrungHảigiađình,thalassemia,thiếumáuhồngcầuliềm,porphyriatừngcơngiánđoạnthườngđikèmvớiđaubụng.7.Cácthuốckhángđôngcóthểgâyxuấthuyếttrongổbụnghoặcsauphúcmạc,gâyđaubụngcấp.8.Tiềnsửgiangmaihoặclậucóthểgiúpíchđểlàmsángtỏnguyênnhânđaubụng.Lưuý:•Cácxétnghiệmcậnlâmsàng,mạcdùquantrọngnhưnghiếmkhixácminhchẩnđoán.•Mộtsốtrườnghợpkhôngthểxácminhchẩnđoánngaylầnđầutiênkhámbệnh.•Nếubệnhnhânđaubụngcấpcầnhộichẩnngoạikhoa.•Nếuvẫncònnghingờ,theodõicẩnthận,hỏibệnhlạivàkhámlạisẽchobiếtdiễntiếnđúngcủabệnh.ĐaubụngmạnĐaubụngmạn,đaubụngkéodàinhiềutuầnhoặcnhiềutháng,chẩnđoáncóthểtiếnhànhtừtừvàcókếhoạch.Bệnhnhânphảiđượcđiềutracẩnthậnvềvịtrí,cườngđộ, ...