TRIỆU CHỨNG HỌC BỘ MÁY TIÊU HÓA - PHẦN 5

Xuất huyết tiêu hóa - Mục tiêu : Nắm vứng định nghĩa XHTH - Kể được các nguyên nhân gây XHTH trên và dưới
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TRIỆU CHỨNG HỌC BỘ MÁY TIÊU HÓA - PHẦN 5 XUAÁT HUYEÁT TIEÂU HOÙA ThS BS TRAÀN THÒ KHAÙNH TÖÔØNG BM Noäi ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCHÑOÁI TÖÔÏNG : Sinh vieân y2, CT2THÔØI GIAN : 1 tiếtMUÏC TIEÂU : 1 Nắm vững ñịnh nghĩa XHTH. 2 Kể ñược caùc nguyeân nhaân gaây XHTH treân vaø döôùi. 3 Neâu ñược caùc triệu chứng laâm saøng của XHTH treân vaø döôùi 4 Neâu ñöôïc caùc triệu chứng caän laâm saøng của XHTH 6 Bieát caùch phaân bieät XHTH treân vaø döôùi 7 Biết phaân taàng nguy cô XHTH treân theo Rockall.ÑAÏI CÖÔNG : Xuất huyết tieâu hoùa (XHTH) một vấn đñề cấp cứu nội ngoại khoathường gặp ñe dọa tính mạng của bệnh nhaân. Tần suất mới mắc của XHTHtreân khoảng 100/100.000 beänh nhaân mỗi năm . Mặc duø coù nhiều tiến bộtrong chẩn ñoaùn vaø ñieàu trò, tỷ lệ tử vong do XHTH ở Hoa Kỳ vaø Chaâu AÂutừ 8 – 10%, hầu như khoâng thay đñổi mấy trong suốt 20 – 30 năm qua. ỞViệt Nam, tuy coù nhiều tiến bộ về hồi sức cấp cứu, nhiều thuốc mới trongđñiều trị nội khoa, nhưng tỷ lệ tử vong do XHTH vẫn coøn cao, từ 10 – 30%ÑÒNH NGHÓA  Xuaát huyeát tieâu hoùa laø tình traïng chaûy maùu trong oáng tieâu hoùa töø thöïc quaûn (TQ) ñeán haäu moân.  XHTH treân : chaûy maùu töø TQ ñeán goùc taù hoång traøng (treân daây chaèng Treiz) chieám 80% caùc tröôøng hôïp XHTH)  XHTH döôùi : : chaûy maùu töø goùc taù hoång traøng trôû xuoáng ñeán haäu moân.TRIEÄU CHÖÙNG LAÂM SAØNG 1. Noân ra maùu : chæ gaëp XHTH treân  Maøu saéc tuøy thuoäc : Noàng ñoä acit clohydrit, thôøi gian maùu ñoïng vaø soá löôïng maùu ñoïng trong daï daøy,.  Coù theå maøu ñoû töôi, ñoû saäm hay maøu cafeù.  OÁng thoâng muõi daï daøy : 25% tröôøng hôïp khoâng coù maùu do maùu chaûy ôû taù traøng khoâng traøo ngöôïc leân daï daøy. 2. Ñi caàu phaân ñen :  Gaëp trong XHTH treân, raát hieám gaëp trong XHTH döôùi  Ñaëc ñieåm phaân ñen : ñen nhö than, boùng, dính nhö haéc ín, coù muøi hoâi ñaëc tröng.  Phaân bieät phaân ñen do uoáng saét, bismuth, cam thaûo…  Caàn thaêm khaùm tröïc traøng ñeå xaùc ñònh tính chaát phaân coù phaûi do XHTH hay khoâng. 3. Ñi caàu ra maùu :  10% XHTH treân naëng coù theå ñi caàu ra maùu.  Thöôøng gaëp trong XHTH döôùi. 4. Trieäu chöùng toaøn thaân : coù theå gaëp trong tröôøng hôïp XHTHtrung bình ñeán naëng.  Dieäu sinh toàn : Maïch nhanh, huyeát aùp thaáp  Da xanh, nieâm nhaït  Choùng maët  Tay chaân laïnh, vaõ moà hoâi  Thôû nhanh  Thieåu nieäu, voâ nieäu  Roái loaïn tri giaùc.Toùm laïi :  XHTH treân : coù theå coù caùc trieäu chöùng sau o Noân ra maùu o Tieâu phaân ñen o Ñi caàu ra maùu o Trieäu chöùng toaøn thaân  XHTH döôùi : coù theå coù caùc trieäu chöùng sau o Ñi caàu ra maùu o Tieâu phaân ñen (hieám) o Trieäu chöùng toaøn thaânTRIEÄU CHÖÙNG CAÄN LAÂM SAØNG 1. Coâng thöùc maùu  Hematocrit, Hemoglobin, soá löôïng hoàng caàu giaûm  Tieåu caàu, baïch caàu taêng nheï, bình thöôøng sau vaøi ngaøy. 2. Xeùt nghieäm ñoâng caàm maùu : thöôøng bình thöôøng TS TQ, TCK 3. Xeùt nghieäm sinh hoùa  Ure maùu taêng duø khoâng suy thận gaëp trong XHTH treân  Creatinin maùu tăng khi coù suy thận cấp do maát maùu naëng 4. Chaån ñoaùn hình aûnh :  NOÄI SOI DAÏ DAØY :  Laøm caáp cöùu neáu ñöôïc.  Thaáy hình aûnh sang thöông.  Can thieäp thuû thuaät giuùp caàm maùu.  NOÄI SOI ÑAÏI TRAØNG :  Ít laøm caáp cöùu  Kyõ thuaät phöùc taïp hônNGUYEÂN NHAÂN 1. XHTH treân  Chaûy maùu töø TQ: - Vôõ giaõn tónh maïch TQ - Vieâm TQ - Loeùt TQ - HC MALLORY WEISS  Chaûy maùu töø DD-TT - Vôõ giaõn TM DD - Loeùt DDTT - Vieâm DDTT - Ung thö DD - Thoaùt vò hoaønh. - Chaûy maùu ñöôøng maät 2. XHTH döôùi Haäu moân : tró, nöùt  Ñaïi tröïc traøng :  Beänh vieâm loeùt ñaïi traøng xuaát huyeát.  Vieâm ñaïi traøng do xaï trò ung thö vuøng chaäu.  Ung thö ñaïi – tröïc traøng.  Lî amib.  U laønh / polyp ñaïi - tröïc traøng  3. Ruoät non (hieám): U ruoät non.  Lao ruoät ( lao hoài manh traøng)  Vieâm ruoät hoaïi töû ( thöôøng gaëp ôû treû em)  5. Nguyeân nhaân chung XHTH treân vaø döôùi : Roái loïan cô cheá ñoâng maùu – caàm maùu  Giaûm tieàu caàu voâ caên  Soát xuaát huyeát  Do thieáu vitamin K.  Do duøng thuoác choáng ñoâng maùu.PHAÂN BIEÄT XHTH TREÂN -DÖÔÙI XHTH TREÂN XHTH DÖÔÙI Oùi maùu/ tieâu phaân ñen Ñi caàu ra maùuTCLS thöôøng gaëp Ra maùu Khoâng ra maùuOáng thoâng muõi DD ...