Truyện ngắn Tagore ở Việt Nam

Vượt ra khỏi ranh giới quốc gia, Tagore đã mang đến cho những học giả Phương Đông cũng như Phương Tây sự ngạc nhiên và ngưỡng mộ nhờ tầm vóc tư tưởng lớn lao của mình. Hầu hết những ai đã từng được tiếp xúc với Tagore và các sáng tác của ông đều nhận thấy ở ông một sự bao quát sâu rộng của tinh thần Ấn Độ phục hưng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Truyện ngắn Tagore ở Việt Nam51(3):104 - 108Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ3 - 2009TRUYỆN NGẮN TAGORE Ở VIỆT NAMLê Thanh Huyền (Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên)Vượt ra khỏi ranh giới quốc gia, Tagore đãmang đến cho những học giả Phương Đôngcũng như Phương Tây sự ngạc nhiên vàngưỡng mộ nhờ tầm vóc tư tưởng lớn lao củamình. Hầu hết những ai đã từng được tiếp xúcvới Tagore và các sáng tác của ông đều nhậnthấy ở ông một sự bao quát sâu rộng của tinhthần Ấn Độ phục hưng. Jun Ohrui phát biểu:“Chẳng có gì là quá đáng khi nói rằng R.Tagore là nhà thơ cũng như nhà văn vĩ đạinhất trong suốt ba nghìn năm hoạt động củavăn học Ấn Độ” [1,155].Tagore được coi là một tài năng nhiều mặtmà ngay cả thời kỳ Phục hưng Châu Âu cũngít người có được. B.M.Chandhuri đã viết: “Sựđa dạng và uyên bác là những mặt quan trọngtrong thiên tài của ông, để đánh giá được sựvĩ đại của con người này chỉ qua thơ ca vàcòn ít đầy đủ hơn nữa là chỉ qua những bàithơ mang cảm hứng tôn giáo và đầy sự hiếndâng của ông chỉ vì lí do chúng đạt giải Nobelthì quả là một khiếm khuyết rất lớn” [2,174].Nhận thức được điều đó, người ta ngày càngtiến tới tìm hiểu, khẳng định tài năng củaTagore ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong đócó lĩnh vực truyện ngắn. Riêng ở thể loại nàycó thể coi Tagore là người có đóng góp rấtlớn và có một vị trí không ai thay thế được ởẤn Độ nói chung và ở quê hương nhà thơ nóiriêng. Buddhadva Bose khẳng định: “Tagoređã mang truyện ngắn đến cho chúng ta thậmchí ngay cả khi người ta còn chưa biết đến nótại Anh” [2,92].Nghệ thuật viết truyện ngắn của ông đượcđánh giá rất cao. Sukuma Sen viết: “Tagore lànhà văn đầu tiên viết truyện ngắn thực sựbằng tiếng Bengali (năm1891) và cho đến nayvẫn là nhà văn viết truyện ngắn hay nhất”[2,92]. B.Chaudhuri cho rằng: “Truyện ngắnbằng tiếng Bengali đã có được những mùahoa thật rực rỡ đầu tiên trong các tác phẩmcủa Tagore. Văn học hiện đại của Bengal đãbước vào một kỷ nguyên mới với sự khởi đầucủa thời kỳ Rabindranath viết truyện ngắn”[2,92]. Mặc dù lời nhận định đó được viết vàonhững năm sáu mươi của thế kỷ XX, và từ đóđến nay, kĩ thuật viết truyện ngắn ở quê hươngnhà thơ đã có những bước tiến rất xa, song nềnmóng bước đầu mà Tagore xây dựng nên cùngvới vị trí tiên phong của nó vẫn còn giữ vẹnnguyên giá trị.Ở Việt Nam, Tagore và sáng tác của ôngđược dịch và giới thiệu tương đối sớm nhưngviệc nghiên cứu về Tagore hầu như chỉ dừnglại ở những ý kiến rải rác, chủ yếu tập trungvào lĩnh vực thơ ca. Có thể kể đến các bàiviết: Một nhà đại sử thi Ấn Độ, ôngRabindranath Tagore của Trần Trúc Đình, Bàiphiếm về văn hóa Đông Tây của Thượng Chi.Sau sự kiện Tagore đến thăm Sài Gòn năm1929, hàng loạt các bài viết về Tagore ra đời.Trong đó có các tác giả Đoàn Phú Tứ, PhạmVăn Hạnh, Nguyễn Xuân Sanh… Họ đã hếtlời ca ngợi tài năng trác việt của Tagore. Năm1943, Nhà xuất bản Tân Việt ấn hành cuốn Thihào R. Tagore của Nguyễn Văn Hai. Đây làcuốn sách đầu tiên về Tagore ở nước ta. Cuốnsách đã đem đến cho người đọc Việt Nam cáinhìn đầy đủ hơn về Tagore. Tuy nhiên, nó vẫnchưa đề cập đến truyện ngắn của ông.Sau cách mạng Tháng Tám, các tác phẩmcủa Tagore đã được dịch ra tiếng Việt nhiềuhơn, vì vậy độc giả đã có điều kiện hơn đểtìm hiểu Tagore. Năm 1961, nhân sự việc cảthế giới kỷ niệm 100 năm ngày sinh Tagore,các công trình dịch thuật, nghiên cứu và phê10451(3):104 - 108Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆbình về Tagore đã được ra đời hàng loạt. Chủyếu là nói về thơ. Chỉ có Cao Huy Đỉnh trongtiểu luận ngắn Ra-vin-đơ-ra-nat Ta-go-rơ đãđề cập đến nhiều thể loại khác nhau trongsáng tác của Tagore. Về truyện ngắn, ôngnhận xét “Truyện ngắn của Tagore cũngmang nhiều tính trữ tình. Nó nói hộ triết lí vàtình cảm của nhà thơ bằng những hình ảnhthiên nhiên, bằng thần thoại, bằng biểu tượngvà ngụ ngôn nhiều hơn là sự việc rút ra từthực tế đời sống. Nhưng Tagore đã lựa chọnđúc kết rất chặt chẽ và tinh vi để cho hợp vớicuộc sống hiện thời” [7,442].Năm 1979, nhà phê bình Đào Xuân Quýtrong bài viết “Rabindranath Tagore, nhà thơcủa cuộc đời” đã lưu ý chúng ta về thái độcủa Tagore với nhân dân lao động nghèo khổthể hiện trong toàn bộ sáng tác của nhà thơ,bao gồm cả truyện ngắn: “Thái độ củaTagore đã rõ. Ông không bao giờ xu phụ bọngiầu sang quyền quý. Trái lại, đối với nhândân lao động, đối với những người thuộctầng lớp thấp hèn trong xã hội Ấn Độ, ôngrất đỗi thương yêu, quý mến; ông luôn đứngvề phía họ, tìm thấy ở họ nguồn sức mạnhcủa mình. Chủ đề này hầu như bao trùm toànbộ tác phẩm của Tagore, cả thơ, kịch, tiểuthuyết, truyện ngắn và những bài diễn vănnữa” [5,200].Năm 1986, tập Mây và mặt trời do ĐàoAnh Kha giới thiệu, Hoàng Cường, NguyênTâm và một số người khác dịch, được xuấtbản với số lượng hơn 15000 cuốn bằng tiếngViệt tại Nhà xuất bản Văn học. Đây là mộtbước đi rất lớn của truyện ngắn Tagore trêncon đường đến với bạn đọcViệt Nam. Trongphần “Lời giới thiệu”, Đào Anh Kha nhậnđịnh: “Chỉ ...