Truyền thông và phát triển nông thôn - Mai Quỳnh Nam

Truyền thông là một dạng căn bản của hành vi con người trong xã hội đó là cơ chế để liên hệ của con người tồn tại và phát triển, vấn đề phát triển trong sự quan tâm của khoa học xã hội, trong thời đại ngày nay không có chiều cạnh nào của phát triển tách rời hoạt động truyền thông là những nội dung chính trong bài viết "Truyền thông và phát triển nông thôn". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Truyền thông và phát triển nông thôn - Mai Quỳnh NamX· héi häc sè 3 (83), 2003 9 TruyÒn th«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Mai Quúnh Nam I. TruyÒn th«ng lµ mét d¹ng c¨n b¶n cña hµnh vi con ng−êi trong x·héi “§ã lµ c¬ chÕ ®Ó c¸c liªn hÖ cña con ng−êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn” (Cooley) TruyÒn th«ng tån t¹i tõ khi cã con ng−êi, nh−ng chØ gÇn ®©y míi ®−îc nghiªncøu vÒ mÆt khoa häc. Lý luËn th«ng tin ®ãng vai trß quan träng trong nghiªn cøutruyÒn th«ng. TruyÒn th«ng ®−îc nghiªn cøu theo lý luËn ng«n ng÷ häc t©m lý, viÖchiÓu ng«n ng÷ g¾n liÒn víi c¬ chÕ tri gi¸c. X· héi häc quan t©m tíi t¸c ®éng cña cÊutróc x· héi, quan hÖ x· héi trong qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn th«ng tin. Kh¸i niÖm truyÒn th«ng ®−îc sö dông ë nhiÒu lÜnh vùc. Theo nghÜa réngnhÊt, nã lµ sù t¹o ra mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ®èi t−îng cã thÓ mang b¶n chÊt sù sèng haykh«ng. Kh¸i niÖm nµy kh«ng chØ øng dông cho c¸c quy tr×nh hãa häc, c¸c tr−êng lùcvËt lý, c¸c qu¸ tr×nh t©m lý mµ cßn cho c¸c ph−¬ng thøc hµnh vi trong x· héi. Qu¸ tr×nh truyÒn th«ng nh»m thùc hiÖn sù trao ®æi qua l¹i vÒ kinh nghiÖm,tri thøc, t− t−ëng, ý kiÕn, t×nh c¶m. Ng−êi ta cã thÓ sö dông c¸c hÖ thèng ký hiÖukh¸c nhau theo d¹ng phi ng«n tõ hoÆc ng«n tõ ®Ó th«ng b¸o. M.Weber cho r»ng cã thÓ hiÓu truyÒn th«ng nh− lµ ph−¬ng tiÖn cña t−¬ng t¸cx· héi, lµm s¸ng tá c¸c ý nghÜa chñ quan cña mét bªn lµ hµnh ®éng x· héi vµ bªn kialµ ®Þnh h−íng x· héi. Ng−êi ta thèng kª ®−îc cã kho¶ng 160 ®Þnh nghÜa khoa häc x· héi cho thuËtng÷ truyÒn th«ng (Merton) vµ ®· ph©n chia truyÒn th«ng theo chuÈn cÊu tróc: lo¹i cãcÊu tróc mét chiÒu, truyÒn th«ng nh− lµ truyÒn dÉn, nh− lµ hµnh ®éng kÝch thÝch ph¶nøng, lo¹i cã qu¸ tr×nh cÊu tróc ®èi xøng, truyÒn th«ng nh− lµ th«ng hiÓu, nh− lµ trao®æi, nh− lµ tham gia, nh− lµ quan hÖ. ë ®©y, vÊn ®Ò t−¬ng t¸c rÊt ®−îc coi träng. Ng−êi ta nhÊt trÝ r»ng: truyÒn th«ng lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n, qua ®ã c¸c hÖthèng x· héi ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Do cã truyÒn th«ng mµ c¸c thµnh tè x·héi, hÖ thèng con ng−êi, c¸c hÖ thèng x· héi bao gåm c¶ hÖ thèng con, hÖ thèng línliªn tiÕp ®−îc c¶i biÕn vµ ph©n hãa. Sù ph¸t triÓn cña x· héi häc cho thÊy, ngay tõ ®Çu, hiÖn t−îng truyÒn th«ng®· ë vÞ trÝ trung t©m. Nã ®−îc xem lµ kh¸i niÖm c¬ b¶n cña x· héi häc. Ng−êi ta nhËnrâ ý nghÜa quan träng cña truyÒn th«ng ®èi víi qu¸ tr×nh x· héi hãa con ng−êi còngnh− viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c céng ®ång ng−êi. §Æc biÖt, ngµy nay, c¸cph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng cã vai trß hÕt søc to lín trong ®êi sèng x· héi, nãtham gia ngµy cµng tÝch cùc vµo ho¹t ®éng tæ chøc, qu¶n lý x· héi. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn10 TruyÒn th«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n II. VÊn ®Ò ph¸t triÓn trong sù quan t©m cña khoa häc x· héi: C¸c nhµ x· héi häc tiÒn bèi: A.Comte, H.Spencer ®· cã sù quan t©m tíi ph¸ttriÓn. Khi ®ã, ng−êi ta ®· ý thøc ®−îc cÇn ph¶i x©y dùng lý thuyÕt vÒ c¸c giai ®o¹nph¸t triÓn vµ nhÊn m¹nh tíi yÕu tè tiÕn hãa trong ph¸t triÓn. Nh÷ng nç lùc cñaA.Comte trong thuyÕt ba giai ®o¹n, hay c¸ch nh×n x· héi theo kiÓu sinh häc cñaH.Spencer cho thÊy ®iÒu nµy. Víi t− c¸ch lµ mét kh¸i niÖm c¬ b¶n kh«ng chØ trong x· héi häc ph¸t triÓn,kh¸i niÖm ph¸t triÓn ®· më réng ph¹m vi ¶nh h−ëng trong ®êi sèng x· héi. Nãcho phÐp nghiªn cøu kh¶ n¨ng thay ®æi, sù thay ®æi tõ hoµn c¶nh xuÊt ph¸t còngnh− ph¹m vi t¸c ®éng cña nã, qua ®ã cã thÓ gi¶i thÝch vÒ c¸c nguyªn nh©n vµ hiÖuqu¶ cña ph¸t triÓn nh»m phôc vô ho¹t ®éng tæ chøc, qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh x· héitheo c¸c ®Þnh h−íng x· héi nhÊt ®Þnh. Kh¸i niÖm ph¸t triÓn ®· t¹o ra nh÷ng cuéc tranh luËn trong c¸c nhµ chuyªnm«n. Mét sè nhµ nghiªn cøu xuÊt ph¸t tõ tr¹ng th¸i kÐm ph¸t triÓn tËp trung vµosù nghÌo khæ, coi ®©y lµ ®Æc tr−ng chñ yÕu ®Ó nh×n nhËn ph¸t triÓn. Nh÷ng ng−êikh¸c l¹i coi sù h¹n hÑp cña thÞ tr−êng vµ t¨ng tr−ëng d©n sè qu¸ cao lµ nguyªnnh©n dÉn ®Õn tr× trÖ. Mét sè häc gi¶ th−êng cã xu h−íng g¾n ph¸t triÓn víi t¨ngtr−ëng kinh tÕ, thËm chÝ ®ãng khung sù ph¸t triÓn x· héi vµo t¨ng tr−ëng kinh tÕ. HiÖn nay, trong mét sè giíi nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn lÊynéi dung do Liªn hiÖp quèc ®−a ra lµm c¨n cø, ph¸t triÓn ®−îc hiÓu lµ mét qu¸tr×nh trong ®ã toµn thÓ loµi ng−êi ¸p dông nh÷ng c«ng cô hiÖn ®¹i cña khoa häc vµc«ng nghÖ vµo nh÷ng môc tiªu cña m×nh qua nh÷ng thêi kú kh¸c nhau víi tÝnhhoµn toµn kh«ng ®¶o ng−îc cña qu¸ tr×nh ®ã. Mét tµi liÖu kh¸c cña ñy ban m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn thÕ giíi cho r»ng:Ph¸t triÓn bao hµm mét sù biÕn ®æi kinh tÕ vµ x· héi kh«ng ngõng... ngay c¶ kh¸iniÖm hÑp vÒ sù bÒn v÷ng vËt chÊt còng hµm chøa mèi quan t©m víi b×nh ®¼ng x·héi, gi÷a c¸c thÕ hÖ, mèi quan t©m cÇn ®−îc më réng mét c¸ch hîp lý tíi sù b×nh®¼ng trong c¸c thÕ hÖ1 ë ViÖt Nam, ph−¬ng thøc ph¸t triÓn ®−îc x¸c ®Þnh lµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶c ...