Từ kế toán kép tới kế toán 3D trong hệ sinh thái blockchain: Bàn về tương lai của kế toán, kiểm toán

Bài viết "Từ kế toán kép tới kế toán 3D trong hệ sinh thái blockchain: Bàn về tương lai của kế toán, kiểm toán" nhằm làm rõ hơn về kế toán 3D, từ đó trao đổi về tương lai của kế toán, kiểm toán. Qua phân tích cho thấy trong môi trường của Blockchain, đối với một số giao dịch, các đơn vị chỉ cần sử dụng bút toán đơn, bút toán còn lại sẽ được ghi chép trên một sổ cái chung (public shared ledger) – đó chính là kế toán 3D; kế toán 3D là một phương pháp kế toán mới hiệu quả hơn, gia tăng và cải thiện chất lượng thông tin tài chính. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Từ kế toán kép tới kế toán 3D trong hệ sinh thái blockchain: Bàn về tương lai của kế toán, kiểm toán Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia về Kế toán và Kiểm toán – VCAA 2021 TỪ KẾ TOÁN KÉP TỚI KẾ TOÁN 3D TRONG HỆ SINH THÁIBLOCKCHAIN: BÀN VỀ TƯƠNG LAI CỦA KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN FROM DOUBLE ENTRY TO TRIPLE ENTRY ACCOUNTING IN BLOCKCHAIN ECOSYSTEM: DISCUSSION ON THE FUTURE OF ACCOUNTING AND AUDITING PGS.TS. Phạm Đức Hiếu Trường Đại học Thương mại Ngày nhận bài: 25/9/2021 Ngày nhận kết quả phản biện: 15/10/2021 Ngày chấp nhận đăng: 15/11/2021 TÓM TẮT Mặc dù kế toán kép đã được áp dụng trong hơn 6 thế kỷ, nhưng ngày nay sự can thiệp của công nghệ đặc biệt là Blockchain và FinTech đã dẫn tới sự ra đời của một kỹ thuật ghi chép kế toán mới: triple entry accounting – tạm gọi là kế toán 3 chiều hay kế toán 3D. Bài viết này nhằm làm rõ hơn về kế toán 3D, từ đó trao đổi về tương lai của kế toán, kiểm toán. Qua phân tích cho thấy trong môi trường của Blockchain, đối với một số giao dịch, các đơn vị chỉ cần sử dụng bút toán đơn, bút toán còn lại sẽ được ghi chép trên một sổ cái chung (public shared ledger) – đó chính là kế toán 3D; kế toán 3D là một phương pháp kế toán mới hiệu quả hơn, gia tăng và cải thiện chất lượng thông tin tài chính. Kế toán 3D với công nghệ Blockchain nếu được vận hành đúng đắn sẽ đảm bảo chất lượng thông tin kế toán, đặc biệt là giảm thời gian ghi chép, loại bỏ việc ghi trùng, và giảm đáng kể thời gian của kiểm toán. Từ khóa: Kế toán 3D, blockchain, hệ thống kế toán, ghi chép kế toán ABSTRACT Although double entry accounting has been applied for more than 600 years, today, the disruption of technological innovation utilising Blockchain and FinTech has led to the emergence of another promising accounting method, called: triple entry accounting. This paper explores and tries to clarify triple entry accounting, from this the future of accounting and auditing is discussed. Based on analysis, we find that in the blockchain ecosystem, for certain transactions, business entities will only need to perorm a single entry internally and opposite entry will be recorded in a public shared ledger; and triple entry accounting is a new and a more efficient accounting method to address fundamental trust and transparency issues that pladgue current accounting system. Triple entry accounting with blockchain, if properly implemented, can fundamentally improve accounting information quality. Keywords: Triple entry accounting, blockchain, accounting system, Recording1. Giới thiệu Kế toán hiện đại đã dựa trên nền tảng của bút toán kép từ hơn 600 năm nay, và Pacioli đượccoi là cha đẻ của hệ thống bút toán kép - một phát minh có tính cách mạng làm thay đổi căn bảncách thức ghi đơn truyền thống của kế toán (MacKinnon, 1993; Mann, 1994). Các công ty và cảngười sử dụng thông tin kế toán là đối tượng được hưởng lợi đáng kể từ hệ thống này vì so với ghi 21 Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia về Kế toán và Kiểm toán – VCAA 2021đơn, ghi kép đã cho phép việc lập BCTC một cách đúng đắn hơn, giảm sai sót và các hành vi gianlận do một bút toán được ghi trên ít nhất 2 tài khoản (sổ cái tài khoản) có liên quan. Mặc dù vậy,kế toán kép không có khả năng loại trừ tất cả các gian lận, sai sót. Kế toán kép được nhìn nhận làđộc lập, khách quan đối với các nhà quản lý nội bộ, nhưng nó vẫn ẩn chứa các vấn đề về tin cậyvà minh bạch đối với các đối tượng bên ngoài như: cổ đông, chính phủ. Vì vậy, các kiểm toán viênđộc lập được yêu cầu kiểm tra thông tin tài chính của công ty để đảm bảo sự trung thực của cácthông tin tài chính do đơn vị công bố. Vận hành hệ thống kế toán và kiểm toán hiện hành là khátốn kém, yêu cầu nhiều nhân sự và thời gian. Tuy nhiên, hệ thống này vẫn ẩn chứa nhiều rủi ro vàkhông thể loại trừ hết gian lận, sai sót. Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà điều tra gian lận, trongnăm 2017 các tổn thất do gian lận gây ra trên phạm vi toàn cầu khoảng 4 nghìn tỷ USD, tuy nhiênkiểm toán độc lập chỉ phát hiện được 4% của số gian lận đó (trích dẫn từ Cai, 2021). Bên cạnh cáchành vi thông đồng giữa các chủ thể tham gia giao dịch, còn có nỗ lực của các nhà quản lý trongche dấu thông tin. Vì thế, một trong các phương pháp ngăn chặn gian lận căn bản nhất chính làlàm cho thông tin trở nên khó che dấu hơn, thông qua các biện pháp gia tăng sự minh bạch củathông tin kế toán. Đã có rất nhiều nỗ lực trong việc cải thiện chất lượng thông tin tài chính và gia tăng sự minhbạch. Cụ thể, chuẩn mực BCTC quốc tế (IFRS) với mục tiêu cung cấp một báo cáo tài chính minhbạch cho thị trường tài chính, gia tăng độ tin cậy và thông qua đó thúc đẩy sự tăng trưởng và ổnđịnh của kinh tế toàn cầu (IFRS, 2019). Bên cạnh đó, báo cáo tích hợp (Integrated Reporting) cũngđược phát triển như là một khuôn mẫu báo cáo mới nhằm cung cấp thông tin tài chính và các thôngtin thích đáng khác cho các nhà đầu tư trong một báo cáo duy nhất (de Villiers et al., 2017; Rinaldiet al., 2018). Mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực từ các tổ chức lập quy và các cơ quan quản lý, nhưngmức độ cải thiện sự minh bạch thông tin tài chính dường như rất ít ỏi. Sự ra đời của Blockchainvà điển hình là ứng dụng Blockchain của đồng tiền số Bitcoin đã có tác động mạnh mẽ đến giaodịch giữa các bên, đặc biệt là việc ghi chép và công nhận các giao dịch dựa trên nền tảng của mộtsổ cái phân tán (distributed ledger) hay còn gọi là sổ cái dùng chung (replicated and shared ledger).Mỗi cá nhân trong mạng lưới Bitcoin đều có một bản copy đầy đủ của các giao dịch trên sổ cái vàsổ cái đó được cập nhật dựa trên sự đồng thuận hay công nhận về một giao dịch đã được thực hiệncủa tất cả các thành viên mà không cần có các bằng chứng bổ sung thêm (Brown, 2015). Bên cạnhviệc ứng dụng vào tiền kỹ thuật số, Blockchain nhanh chóng được sử d ...