Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú và truyện thơ Nôm Hoa tiên ký trong cái nhìn so sánh về mặt cốt truyện, bố cục, số câu, tên hồi

Trong bài viết này, chúng tôi tìm hiểu những thay đổi nhỏ về mặt cốt tuyện, tình tiết, bố cục, số câu, tên hồi của Hoa Tiên ký so với Ca bản. Ở phương diện này dù không thật sự thể hiện được hết tài năng của Nguyễn Huy Tự như ở các phương diện khác, nhưng nó cũng góp phần khá quan trọng trong việc thể hiện ý tưởng nghệ thuật của tác giả cũng như truyền thống văn học của dân tộc.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú và truyện thơ Nôm Hoa tiên ký trong cái nhìn so sánh về mặt cốt truyện, bố cục, số câu, tên hồiNgô Thị Thanh Nga Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 72(10): 35 - 41 TÚ TƯỢNG ĐỆ BÁT TÀI TỬ TIÊN CHÚ VÀ TRUYỆN THƠ NÔM HOA TIÊN KÝ TRONG CÁI NHÌN SO SÁNH VỀ MẶT CỐT TRUYỆN, BỐ CỤC, SỐ CÂU, TÊN HỒI Ngô Thị Thanh Nga* Trường Đại học Sư phạm – Đại học Thái Nguyên TÓM TẮT Với sự đồng điệu về cảm xúc, Nguyễn Huy Tự đã phóng tác Ca bản Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú thành truyện thơ Nôm Hoa tiên ký. Nhưng với lý tưởng thẩm mỹ, truyền thống văn học riêng, tác giả truyện Hoa tiên ký đã để lại dấu ấn của sự sáng tạo trên nhiều phương diện từ thể loại đến xây dựng nhân vật, phương thức tự sự…Trong bài viết này, chúng tôi tìm hiểu những thay đổi nhỏ về mặt cốt tuyện, tình tiết, bố cục, số câu, tên hồi của Hoa Tiên ký so với Ca bản. Ở phương diện này dù không thật sự thể hiện được hết tài năng của Nguyễn Huy Tự như ở các phương diện khác, nhưng nó cũng góp phần khá quan trọng trong việc thể hiện ý tưởng nghệ thuật của tác giả cũng như truyền thống văn học của dân tộc. Từ khóa: Hoa tiên ký - Nguyễn Huy Tự - Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú - truyện Nôm - So sánh Trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ - Đại học Thái nguyên số tháng 3/2010, chúng tôi đã có bài viết so sánh truyện thơ Nôm Hoa tiên ký (HTK) và Ca bản Đệ bát tài tử tiên chú (CB) về phương diện thể loại. Qua đó chỉ ra sự sáng tạo cũng như bản lĩnh tiếp nhận văn học nước ngoài của Nguyễn Huy Tự trong phương diện “hoán cốt đột thai” đầu tiên này. Ở bài viết này, chúng tôi tiếp tục đề cập đến một biểu hiện nữa của sức sáng tạo ấy của tác giả Trường Lưu trên mặt cốt truyện, bố cục, số câu, tên hồi. Có thể nói khi đối chiếu giữa CB và truyện thơ HTK rất nhiều nhà nghiên cứu đã dễ dàng nhận ra sự thêm bớt và thay đổi của Nguyễn Huy Tự khi diễn Nôm CB, nhất là trong việc giản lược số câu. Vì dụng ý của mình (và cũng chính là xuất phát từ truyền thống chuộng thơ ca của dân tộc) là giữ vững chất thơ của câu chuyện phong tình, nên có những hồi tác giả đã gạt đi khá nhiều câu trong CB (mang đậm tính chất kể) để ý thơ nhẹ nhàng súc tích mà vẫn gợi hình gợi cảm. Nếu như CB gồm có 60 hồi với 3422 câu thơ, thì sang truyện Nôm HTK, mặc dù tác giả vẫn giữ nguyên số hồi, nhưng dung lượng của nó chỉ còn khoảng 1532 câu. Theo nhà nghiên cứu Lại Văn Hùng thì: “Nhìn một cách tổng quát ta thấy ngoài một số thay đổi về bố cục ở các  Tel:0280.3.822.065 hồi 4, 15, 25, 39, 46, 51, 55, 60, còn lại nói chung về cốt truyện thì đúng như Lại Ngọc Cang nói, Hoa tiên không thay đổi gì nhiều so với CB. Những thay đổi khác của Hoa tiên về tên hồi, về một chữ trong bài thơ họa (chu môn ở Hoa tiên, chu gian ở CB) cũng chỉ là những thay đổi nhỏ. Điều đáng chú ý nhất ở đây là sự giảm thiểu số câu của Hoa tiên. Trừ hồi cuối không chắc Hoa tiên còn bao nhiêu câu và trừ hai hồi tăng so với CB, còn lại 57 hồi Hoa tiên giảm so với CB rất nhiều…tỷ lệ giảm chung gần 55%, quá một nửa số câu” [1-164,165]. Ở phương diện này, trong Dòng văn Nguyễn Huy ở Trường Lưu, nhà nghiên cứu Lại Văn Hùng đã có một bản phụ lục trình bày khái lược. Chúng tôi xin thống kê lại và diễn đạt cụ thể hơn về vấn đề này (nhất là ở những hồi chúng tôi đã cùng nhà nghiên cứu dịch lại), đồng thời có sửa chữa một số chi tiết nhỏ nhầm lẫn trong bản phụ lục (ví dụ: thống kê sai số câu dẫn đến chia tỷ lệ sai). Hồi thứ nhất (Hoa tiên đại ý), số câu của CB là 32, ở truyện HTK là 24 (giảm 25%). Ở hồi này, trong truyện HTK không có những câu nói về chuyện khoái lạc trăng gió ở CB, mà Nguyễn Huy Tự thêm một số câu tả về Ấn Ba, đồng thời nói thêm về tính hiếu đễ của Lương Sinh. Hồi thứ 2 (Bái mẫu đăng trình), số câu của CB là 46, truyện HTK là 20 (giảm 57%). Tác Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn | 35 Ngô Thị Thanh Nga Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ giả truyện HTK đã “giảm nhẹ mục đích tìm bạn tình để nói việc Lương Sinh tìm thầy, tìm bạn và mừng sinh nhật mợ” [1-315]. Hồi thứ 3 (Diêu phủ chúc thọ), số câu của CB là 54, của truyện HTK là 14 (giảm 74%). Nguyễn Huy Tự đã chuyển cuộc gặp gỡ giữa hai chàng Lương - Dương xuống hồi 4. Hồi thứ tư (Huynh đệ đàm tình), số câu của CB là 24, của truyện HTK là 4 (giảm 83%). Ở hồi này, Nguyễn Huy Tự không khai thác cuộc nói chuyện của Lương - Dương ở nhiều khía cạnh như CB mà chỉ để hai chàng nói về chuyện phong nguyệt. Hồi thứ 5 (Kỳ biên tương hội), số câu của CB là 82, của truyện HTK là 48 (giảm 41%). Hồi này, sự thay đổi chủ yếu của Nguyễn Huy Tự là về số câu, còn về tình tiết không có gì thay đổi nhiều so với CB. Tác giả chỉ gia tăng thêm một chút trong việc miêu tả sắc đẹp của Dao Tiên. Hồi thứ 6 (Bích Nguyệt thu kỳ), số câu của CB là 74, của truyện HTK là 44 (giảm 39%). Cũng giống như hồi 5, ở hồi 6, Nguyễn Huy Tự vẫn giữ nguyên tình tiết của CB, tác giả truyện HTK chỉ sửa lại lời nói của nhân vật Lương Sinh và Bích Nguyệt sao cho nhã hơn. Hồi thứ 7 (Lương Sinh si tưởng), số câu của CB là 28, của truyện ...